Ostoja Kozubowska (SOO) Damian Czajka Pofałdowany teren z licznymi dolinkami, jarami i wąwozami na kredowym, <strong>po</strong>krytym lessami <strong>po</strong>dłożu. Powierzchnia: 42,6 km 2 Województwo: świętokrzyskie Mezoregion: Garb Wodzisławski Powiązania i sąsiedztwo z wybranymi obszarami <strong>Natura</strong> <strong>2000</strong>: OSO: Dolina Nidy SOO: Ostoja Nidziańska, Ostoja Szaniecko-Solecka, Dolina Mierzawy 121
122 Fot. 1. (następna strona) Jelonek rogacz – gatunek priorytetowy w Ostoi Kozubowskiej fot. Bogusław Sępioł Fot. 2. (<strong>po</strong>niżej) Nieodłącznym elementem przyrody ostoi są storczyki, w tym obuwik <strong>po</strong>s<strong>po</strong>lity fot. Bogusław Sępioł Warto zobaczyć: � wczesnośredniowieczne gro - dziska w Wiślicy, Pełczycach i Stradowie � Szlak Architektury Drewnianej(www.drewniane.swietokrzyskie.travel), w tym zabytkowe obiekty sakralne, m.in. w Dzierążni, Górach, Michałowie, Pełczyskach, Pro bo łowicach, Stradowie, Czarnocinie � Świętokrzyski Szlak Literacki (m.in. Muzeum Regionalne w Pińczowie oraz dom Jana Długosza w Wiślicy) Charakterystyka i walory przyrodnicze obszaru: Ponad 80% obszaru ostoi to rozległe lasy, w większości grądy, bory sosnowo-dębowe, fragmenty olsów i łęgów wiązowych, ale występują tu także murawy kserotermiczne z roślinnością ste<strong>po</strong>wą, zmiennowilgotne łąki trzęślicowe czy niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie. Tylko tutaj s<strong>po</strong>tkać możemy specyficzną <strong>po</strong>stać grądu (tzw. nadnidziańską), z obfitym wystę<strong>po</strong>waniem wielu roślin chronionych (obuwik <strong>po</strong>s<strong>po</strong>lity, pluskwica europejska, tojad dzióbaty, zawilec wielkokwiatowy). Zbiorowiska roślinne cechują się dużym bogactwem florystycznym, w tym znaczącym udziałem gatunków chronionych, rzadkich i zagrożonych. Wśród nich należy wyróżnić jedyne w Polsce stanowisko groszku pannońskiego. Na terenie ostoi występują silne i liczne <strong>po</strong>pulacje obuwika <strong>po</strong>s<strong>po</strong>litego (np. w rezerwacie „Wroni Dół”). Ważnym gatunkiem w ostoi jest również storczyk purpurowy, rosnący tylko w kilku miejscach w kraju. W ostoi stwierdzono też wiele gatunków roślin górskich. Ostoja Kozubowska jest jednym z głównych w kraju stanowisk wystę<strong>po</strong>wania i rozrodu jelonka rogacza. Tego pięknego chrząszcza możemy s<strong>po</strong>tkać głównie w rezerwacie „Polana Polichno” oraz w jego otoczeniu. Wybierając się w <strong>po</strong>łudniowo-wschodnią część obszaru, na<strong>po</strong>tkamy modraszka telejusa − związanego ze środowiskiem łąkowym, jak również torfowiskami niskimi. Leśne kompleksy oraz obszary do nich przyległe są miejscami wystę<strong>po</strong>wania wielu gatunków ptaków, w tym gatunków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej: bociana czarnego, trzmielojada, błotniaka stawowego, puszczyka uralskiego, lelka, dzięcioła średniego, lerki, jarzębatki i muchołówki białoszyjej. Podczas spaceru <strong>po</strong> leśnych szlakach, przy odrobinie szczęścia, s<strong>po</strong>tkać możemy przedstawiciela jednego z pilchowatych − orzesznicę lub <strong>po</strong>pielicę. Na <strong>po</strong>bliskich stawach w Budziszowicach obserwować można wydrę oraz im<strong>po</strong>nujące żeremia bobrów. Wędrując <strong>po</strong> <strong>po</strong>lach i nieużytkach przyległych do kompleksów leśnych, mamy szansę zobaczyć wciąż jeszcze licznego w tych stronach chomika europejskiego. Gryzoń nie stroniący od ludzkiego towarzystwa może zadziwić rozmiarami (jest znacznie większy od chomików syryjskich) oraz zadziornym zachowaniem.