Przewodnik po obszarach Natura 2000 (pdf, 7 MB - Ogólnopolskie ...

44
Fot 1. (następna strona)
W ostoi co roku pojawia się
ok. 100 000 gęsi
fot. Cezary Korkosz
Fot 2. (poniżej)
Ujście Warty
fot. Marta Prange
Warto zobaczyć:
� Muzeum Łąki w Owczarach
� „Przyrodniczy Ogród Zmysłów”
i wieżę widokową
w Chyrzynie
� ruiny zamku joannitów i kościół
w Słońsku
� Stare Miasto w Kostrzynie
nad Odrą
� zespół folwarczno-pałacowy
i kościół w Dąbroszynie
� zabytkowe pompownie
w Słoń sku i Kostrzynie
� Muzeum Chwały Oręża Polskiego
oraz Park Drogowskazów
i Kamieni Milowych
w Witnicy
� Park Dinozaurów w Nowinach
Wielkich
� ZOO Safari w Świerkocinie
Charakterystyka
i walory przyrodnicze ostoi:
Ostoję stanowią tereny podmokłe, łąki i pastwiska pocięte
licznymi rowami melioracyjnymi, kanałami i starorzeczami,
nieliczne lasy: grądy, łęgi, buczyny, które występują tylko na północnych
i południowych krańcach, a także pola uprawne. Są to
tereny zalewowe dolnego odcinka Warty, jej ujście do Odry, fragment
doliny Odry. W okresie wczesnowiosennym zazwyczaj 1/3
obszaru jest zalana wodą, która gromadzi się tu od późnej jesieni,
a najwyższe jej stany notowane są na przełomie marca i kwietnia.
Roczne wahania poziomu wody sięgają 4 m. Jest to krajobraz półnaturalny,
który kształtował się od drugiej połowy XVIII w., kiedy to
Fryderyk Wielki zarządził przeprowadzenie prac melioracyjnych.
Jedynie w okolicy Pamięcina i Owczar wykształciły się sucholubne
murawy, porośnięte roślinnością stepową.
Dzięki kilkuwiekowemu użytkowaniu tego obszaru, poprzez
ekstensywną gospodarkę rolną, której ważnym elementem był,
i nadal jest, wypas bydła i koni, wykształciły się korzystne warunki
dla ptaków. Ujście Warty to niezwykłe ptasie eldorado. Dla 40 gatunków
lęgowych jest to ostoja o randze europejskiej, są to m.in.:
kropiatka, rybitwa białoczelna i czarna, derkacz i wodniczka.
Przez cały rok w ostoi wiele się dzieje. Wiosna to czas, kiedy Ujście
Warty opanowane jest przez tysiące ptaków rozpoczynających
okres lęgowy. Poczynając od gęgaw (lokalna populacja należy do
najliczniejszych w kraju), które pojawiają się tu bardzo wcześnie (luty-marzec)
i szukają wśród zalanych obszarów miejsca na założenie
gniazda, poprzez bataliony, dla których ostoja stanowi miejsce postoju
i toków, po m.in. perkozy, niezliczone kaczki (gągoły, czernice,
płaskonosy, cyraneczki itd.), ohary, czaple, rycyki, sieweczki, mewy
i rybitwy. Ujście Warty upodobały sobie także gatunki bardzo
rzadkie w Polsce. Co roku gnieździ się tu kilka par ostrygojadów,
a w 2011 r. szczęśliwie odchowała potomstwo para szczudłaków.
Lato to okres pierzenia się ptaków. Kaczki, łabędzie, bociany,
żurawie i gęsi ukrywają się wśród roślin, by bezpiecznie wymienić
pióra. We wrześniu, na mokradłach, zaczynają się gromadzić
wielkie stada żurawi (ok. 10 000 osobników), które szykują się do
wędrówki na południowy-zachód. Jesienią ostoja staje się królestwem
dla migrujących ptaków, głównie gęsi arktycznych, wśród
których najliczniejsza jest gęś zbożowa (symbol Parku Narodowego
„Ujście Warty”). Średnio, co roku pojawia się tu ok. 100 000 gęsi.
Zima charakteryzuje się liczną obecnością łabędzi krzykliwych