Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
KÜLTÜREL ZENG‹NL‹KLER / 54<br />
gâhlar›nda dokunan Arapça'da<br />
pamuklu anlam›na gelen kutnu,<br />
bir yüzü ipekli, bir yüzü pamuklu<br />
desenli bir kumaflt›r. Geçmifli çok<br />
eskilere dayanan kutnuculuk; dünyada<br />
basma sanat› yokken, çeflitli<br />
boyalara defalarca bat›r›larak,<br />
kendisine has renk ve motifler verilerek<br />
yap›lan bir dokumad›r.<br />
Aba Dokumac›l›¤›<br />
Anadolu'nun binlerce y›ll›k sanat<br />
gelene¤i olarak, deve, öküz ve at<br />
tüyünden,koyun yününden ve keçi<br />
k›l›ndan, el mekikli ahflap tezgahlarda<br />
dokunan kaba kal›n ve yakas›z<br />
bir erkek giysisi olan<br />
“Aba”, dokundu¤u ipin türü ve<br />
rengine, üzerindeki motiflere, boy<br />
ölçüsüne ve giyildi¤i yöreye göre<br />
isimlendirilir.<br />
Günümüzde daha çok turistik ve<br />
folklorik giysi olarak sat›lan<br />
“Aba” dokumas›nda suni boyalarla<br />
renklendirilmifl polyester iplikler<br />
kullan›lmaktad›r.<br />
Zurnac›l›k<br />
Üflemeli halk çalg›lar›m›z›n bafl›nda<br />
gelen “zurna”, kal›n zerdali<br />
a¤ac›ndan yap›l›r ve Gaziantep'te<br />
davulun yan›nda çal›n›r. Yurdun<br />
her yöresinde bir aç›k hava çalg›s›<br />
olarak kullan›lan zurnan›n sesi<br />
çok kuvvetli ç›kar ve çok uzaklardan<br />
duyulur. Özel bir nefes tekni¤i<br />
ile çal›nd›¤› için, güçlü bir nefes<br />
isteyen zurna, gelenek ve görenekler<br />
gere¤i yaln›z erkekler taraf›ndan<br />
çal›n›r. Siparifl üzerine yap›lmaktad›r.<br />
Tamamen el yap›m›<br />
olup, basit el aletleri ile flekillendirilen<br />
zurnay›, bir usta günde ancak<br />
1- 2 tane üretebilmektedir.<br />
Bak›r ‹fllemecili¤i<br />
Tarihi<br />
çok eskileredayananGaziantepBak›r‹fllemecili¤ininözelli¤i,<br />
tek<br />
parça<br />
olarak<br />
imal edilmesidir. Yani lehim ya<br />
da benzeri bir yolla birlefltirme<br />
yap›lmamaktad›r. Tamamen el<br />
eme¤i, göz nuru olan ve ev, mutfak<br />
ve süs eflyas› olarak kullan›lan<br />
el ifllemesi bak›r mamullerinin ifllenmesinde<br />
“çakma” ve “çizme”<br />
diye bilinen basit iflleme yönteminin<br />
d›fl›nda; sadece Gaziantep’te<br />
uygulanan, bir çekiç ve bir çelik<br />
kalemle iflleme yöntemiyle bir tek<br />
parçan›n ifllemesi haftalarca hatta<br />
aylarca sürmektedir.<br />
Bak›rdan imal edilen mutfak gereçleri;<br />
sahan, kazan, sini, fl›ra<br />
kazan›, mahsere kazan›, teflt,<br />
maflrapa, seferiye tas›, sat›l, ibrik<br />
vb. günümüzde evlerde hala kullan›l›rken,<br />
Gaziantepli bak›r ustalar›n›n<br />
marifetli elleri geleneksel<br />
bak›r› modern tasar›mlarla birlefltirmifl<br />
ve turizmin hizmetine sunmufltur.<br />
Bak›r tabaklar, tepsiler,<br />
cezveler, taslar, vazolar, flekerlikler,<br />
küllükler ve pafla mangallar›<br />
turistik eflya olarak ra¤bet gör-<br />
KÜLTÜREL ZENG‹NL‹KLER / 55<br />
mekte ve ifl yerlerinin, evlerin salonlar›n›,<br />
mutfaklar›n› süslemektedir.<br />
Sedefçilik<br />
Suriye'de<br />
ifllenmeye<br />
bafllanan<br />
sedefin<br />
Gaziantep’eburadan<br />
geldi¤i<br />
ancak<br />
motiflerindeSelçuklu<br />
ve<br />
Osmanl›<br />
kültürünün korundu¤u bilinmektedir.<br />
Baz› deniz hayvanlar›n›n kabu-<br />
¤unda bulunan ve sedefçilikte kullan›lan<br />
sert, beyaz ve gökkufla¤›<br />
p›r›lt›l›, fos<strong>for</strong>ik özelli¤i olan<br />
maddeye sedef, bu maddeyi iflleyen<br />
kifliye de sedefkâr denir.<br />
Hammaddesi; midye kabu¤u, çeflitli<br />
teller ve ceviz a¤ac› olan Sedef<br />
Kakmac›l›k sanat›nda; k›vr›lma,<br />
dallanma, ba¤lanma, birbirini<br />
kesme ve dü¤ümleme gibi teknikler<br />
kullan›l›r. Geometrik desenler,<br />
çiçek ve yaprak gibi do¤adan<br />
esinlenen natürel desenler, de¤iflik<br />
motif ve desenlerle oluflturulan çeflitli<br />
kompozisyonlar; mimari yap›larda,<br />
ev eflyalar›nda ve silah süslemelerinde<br />
kullan›lm›flt›r. Gaziantep'te<br />
ifllenen sedefin büyük k›sm›<br />
Ortado¤u ülkelerine ihraç edilmekte<br />
ve ülke ekonomisine katk›<br />
sa¤lamakt›r.<br />
Gümüfl ‹fllemecili¤i<br />
Karkam›fl,<br />
Dülük, Zeugma<br />
gibi<br />
ören yerlerindeyap›lankaz›lardagörülece¤i<br />
üzere,<br />
çok eski devirlereda-<br />
yanangümüfl iflçili¤i,<br />
Türkistan’dan<br />
göçmen<br />
olarak kente<br />
gelen ustalar›nyard›m›ylageliflmegöstermifltir.<br />
Gaziantep'te faaliyet gösteren<br />
atölyelerde, yeni ve dekoratif tasar›mlarla<br />
ifllenen gerdan kemer,<br />
dü¤me yüzük, koruklu bilezik,<br />
kolye, küpe gibi tak›lar ile a¤›zl›k,<br />
tespih, sigara tabakas›, baston sap›<br />
gibi gümüfl ifli ürünler baflta ‹stanbul<br />
olmak üzere tüm turistik<br />
bölgelerde sat›lmaktad›r.<br />
Yemenicilik<br />
‹slam kültürünün bir parças› olan<br />
yemeni 600 y›ld›r bu bölgede varl›¤›n›<br />
sürdürüyor. Yemen'den Halep'e,<br />
Halep'ten de Güneydo¤u<br />
Anadolu'ya intikal eden Yemeni,<br />
üstü k›rm›z› ya da siyah deriden<br />
taban› ise köseleden dikilen topuksuz<br />
ayakkab›lara denir.<br />
Tüm dikifllerin elle yap›ld›¤› Yemeni<br />
imalat›nda kesinlikle plastik<br />
madde kullan›lmaz. Yemeni sa¤l›k<br />
aç›s›ndan çok s›hhatli bir ayakkab›<br />
olup, ayaklardaki mantar ve<br />
nas›r oluflumunu, ayak parmaklar›<br />
aras›ndaki piflikleri önler. Aya¤›<br />
k›fl›n s›cak, yaz›n serin tutan Yemeninin,<br />
üst taban› ile alt taban›<br />
aras›ndaki kil, insan vücudundaki<br />
elektri¤i topra¤a verir ve insan<br />
vücudunu rahatlat›r. Gözenekli<br />
deriden yap›ld›¤›ndan teri d›flar›ya<br />
verir ve ayakta koku yapmaz.
Change language