The Lichens and Lichenicolous Fungi of Belgium and Luxembourg ...

H
THE LICHENS OF BELGIUM AND LUXEMBOURG. AN ANNOTATED CHECKLIST 25
Het gebied dat in deze checklist wordt behandeld
et gebied waarop deze publicatie betrekking heeft, omvat België en het Groothertogdom
Luxemburg, en aangrenzende gebieden in Noord-Frankrijk (Fig. 1), waarvan
de volgende departementen (met nummers van de bestuurlijke indeling): Nord (59),
Ardennes (08), Meuse (55, alleen het noordelijke deel), Meurthe-et-Moselle (54, alleen
het noordelijke deel) en Moselle (57). Nederland en Duitsland worden niet behandeld,
maar als zeer zeldzame of interessante soorten dicht bij de grens voorkomen, dan worden
ze wel genoemd.
Hieronder worden de fytogeografische districten van het onderzochte gebied in het kort
beschreven, met nadruk op de biotopen die ze voor korstmossen te bieden hebben. De
districten zijn dezelfde als in de ‘Flora van België, het Groothertogdom Luxemburg,
Noord-Frankrijk en de aangrenzende gebieden’ (Lambinon et al. 1995: XXI-XXIV) (Fig.
2). De beschrijving is voornamelijk gebaseerd op het werk van Lambinon (1969: 81-90)
en Tanghe (1975).
Het Maritiem district (afgekort: Mar.) is een sterk geürbaniseerde en geïndustrialiseerde
aan de kust gelegen vlakte, die voor het grootste deel uit polders bestaat. Het
milde klimaat, de zoute en vrij sterke wind zijn belangrijke factoren voor de korstmosflora.
Er zijn nog enkele duingebieden aanwezig. Mits niet te veel betreden, worden
droge duinvalleien gekoloniseerd door tapijten van mossen en korstmossen: kalkminnende
of kalkmijdende soorten, afhankelijk van de zuurgraad van het zand (Fig. 3).
Oprukkend struweel bieden een geschikte groeiplaats voor diverse epifyten. Vrijstaande
bomen langs sloten en bij boerderijen zijn een belangrijke groeiplaats voor de overigens
verarmde epifytenflora (Fig. 4). De luchtvervuiling is nog steeds groot en beïnvloed de
korstmosflora duidelijk. In het Maritiem district komt geen natuurlijk gesteente voor,
maar gebouwen en ook zeedijken vormen een substraat voor verschillende steenbewonende
soorten.
Het Vlaams district (afgekort: Fl.) is ook een tamelijk vlak gebied; het omvat afzettingen
van zand uit het Kwartair over zand en klei uit het Eoceen of van meer recentere
tijd. Het is sterk geürbaniseerd en geïndustrialiseerd, ook met agrarische bedrijven. Er
is nog maar weinig over van de heidegebieden. Ook komt er geen natuurlijk gesteente
aan de oppervlakte en bosgebieden zijn sterk afgenomen en door de mens veranderd.
Groeiplaatsen van korstmossen zijn beperkt tot vrijstaande bomen en oude muren, zoals
van kerken en begraafplaatsen (Fig. 5). Het belangrijkste verlies is het volledig verdwijnen
van atlantische soorten uit oude bossen, die tot het einde van de negentiende
eeuw voorkwamen.
Het Kempens district (afgekort: Camp.) omvat ook zand-afzettingen uit het Kwartair en
is ook sterk bebouwd en geïndustrialiseerd. De grindterrassen uit het Pleistoceen in het
oosten bereiken een hoogte van 100 m. Tot aan de tweede wereldoorlog werden ze hier en
daar bedekt met hoge zandduinen en droge heides. Al dit soort halfnatuurlijke biotopen
zijn samen met hun karakteristieke korstmosflora grotendeels verdwenen. Net als in het
Vlaams district is er geen natuurlijk gesteente en zijn de meeste bossen aangeplant.