The Lichens and Lichenicolous Fungi of Belgium and Luxembourg ...

38 P. DIEDERICH & E. SÉRUSIAUX
De tweede, abt E. Coemans (1825-1871) bracht een indrukwekkende rij exsiccaten van
Belgische Cladonia’s uit (‘Cladoniae Belgicae Exsiccatae’) (Fig. 15), waarvan het materiaal
vooral uit de laaggelegen delen van België afkomstig is. Die zijn nu tamelijk soortenarm.
In Luxemburg waren in het begin van de vorige eeuw drie lichenologen actief: L.
Marchand, F.-A. Tinant en J.-B. Reinhard. In 1829-1830 publiceerde L. Marchand (1807-
1843) een flora van de cryptogamen van Luxemburg met in totaal 200 soorten
korstmossen (Fig. 16). Zijn herbarium, dat blijkbaar tamelijk uitgebreid geweest moet
zijn, is halverwege de vorige eeuw bij een brand in de Universiteit van Luik geheel
verloren gegaan. F.-A. Tinant (1803-1853) en dr. J.-B. Reinhard (1810-1889)
publiceerden niet over korstmossen, behalve een kort artikel van Tinant (1826) over het
bos Grengewald bij Luxemburg waarin hij drie soorten noemt. Hun herbaria zijn
tamelijk groot en worden nu in LUX bewaard, maar helaas is niet aangegeven waar de
collecties zijn verzameld. De collecties van Tinant zijn zeer waarschijnlijk in Gutland
verzameld, terwijl die van Reinhard uit de streek rond Echternach afkomstig zijn, deels
ook net over de grens in Duitsland. Schoolmeester en amateur-lichenoloog M. G. Z.
Werner (1796-1862) uit Mersch verzamelde korstmossen in de jaren 1830-1835.
Recentelijk zijn ongeveer 130 van zijn collecties naar herbarium LUX overgebracht.
Interessant is ook een excursie van V. Bronn (1796-1834) en R. J. Courtois (1806-35)
naar het Maasdal, de Ardennen en Luxemburg in juli 1826. In het verslag (Bronn &
Courtois 1827) noemen ze vele soorten korstmossen.
Tegen het einde van de vorige eeuw maakte de aanleg van spoorlijnen in het Maasdal en
de Ardennen het vooraanstaande botanici mogelijk om ook deze gebieden te onderzoeken.
Het zijn gebieden die veel te lijden hebben gehad onder de ontginningen, maar
die tot op de dag van vandaag nog veel zeldzame en bedreigde soorten herbergen. Deze
botanici publiceerden hun vondsten in allerlei korte artikels; hun collecties worden nu in
BR bewaard. Het zijn C. Aigret, C.-H. Delogne, C. Dens, A. Douret, G. Lochenies, E.
Pâque, F. Pietquin en A. Tonglet. Van de laatste is bekend dat hij eens hulp vroeg aan
abt A.-M. Hue in Parijs die diverse soorten afkomstig uit het gebied rond Dinant nieuw
voor de wetenschap had beschreven. Het einde van deze opmerkelijke periode wordt
gemarkeerd door het verschijnen van twee grote werken: een monografie van de
Belgische Cladonia’s van C. Aigret (1901) en het hoofdstuk ‘Lichens’ in de ‘Prodrome de
la Flore de Belgique’ van De Wildeman (1898) (Fig. 17). Dit laatste werk is de eerste
systematische inventarisatie van alle toen bekende korstmossen in België; nog steeds is
het een onmisbaar naslagwerk voor al het floristisch onderzoek dat aan deze organismen
wordt gedaan.
In Luxemburg wilde J.-P.-J. Koltz (1827-1907) een volledige prodromus maken van de
flora van zijn land, hoewel hij nauwelijks iets wist van korstmostaxonomie. Inderdaad
heeft hij alle beschikbare korstmossencollecties bijeengebracht en laten bekijken door
buitenlandse collega’s. Helaas werden de resultaten op een weinig kritische manier
gepubliceerd. In 1885 verscheen een deel met alleen de macrolichenen, en uiteindelijk in
1897 een deel met alle soorten (Fig. 18). Mycoloog J. Feltgen (1833-1904) verzamelde en
publiceerde meer dan 150 soorten korstmossen, waarvan hij de meeste bij zijn woon-