Gorbeia

LIBRO GORBEIA OK.QXD 2/1/07 17:59 Página 111GaztaGorbeia mendiguneko artzainek egiten duten produktu nagusia ardilatxaren gazta da. Etxolen sutondoan era guztietako tresnak zituzten gaztahori egiteko, esate baterako, saskia (gaztai-otxarrea), zurezko katilua (kaikua)edo zurezko irabiagailua (maletxa).Egin ondoren, gazta hiru edo lau egunetan uzten zuten gaztatokikobeheko apaletan, etxolaren barruan. Aldi hori igarotakoan, goiko apaletanjartzen zuten, eta bertan ketu egiten zen suteko kearekin.BASO USTIAPENAAntzina-antzinatik, basoa ezinbesteko baliabide iturri izan da gizakiarenbizitzarako: zura, basoko fruituak, ehiza, etab. Zuhaitzek janaria ematendiete animaliei eta pertsonei; gainera, abereen ohea egiteko hostoaketa soroetarako ongarria, sua egiteko erregaia eta tresnak, eraikinak nahizitsasontziak egiteko materiala ere eman dituzte.Horrenbestez, garrantzi ekonomiko handia izatean, mendeetan basoakgizakiaren presio gogorra jasan du eta horrek eraldatu egin du ingurunaturala.111Gazta egiteko gaztai-otxarreak (Z.A.) Cestos o cuencos para elaborar queso (Z.A.)El quesoEl producto principal realizado por los pastores del macizo del Gorbeiaha sido tradicionalmente el queso de oveja lacha. En el hogar de sus chabolascontaban con toda clase de utensilios para su elaboración, como elcesto (gaztai-otxarre), el cuenco de madera (kaiku) o el batidor de madera(maletx).Itxinako pagadi gaztea (Z.A.) Hayedo joven de Itxina (Z.A.)Zuraren aprobetxamenduaHaritzen eta pagoen enborrak itsas eraikuntzarako erabiltzen ziren,eta beraz, zuhaitzon erabilera babesten nahiz arautzen zituzten legeak etaordenantzak zeuden. Hala eta guztiz ere, XVIII. mendetik aurrera, hazkundedemografikoaren ondorioz, mozketa handiak egin ziren, nekazaritzara-Una vez elaborado, el queso descansaba durante tres o cuatro días enlas baldas inferiores del gaztatoki o depósito de quesos, en el interior de lachabola. Transcurrido ese tiempo, pasaba a las baldas altas, donde era ahumadopor efecto del humo del hogar.LA EXPLOTACIÓN FORESTALDesde tiempos ancestrales el bosque ha sido una fuente de recursosindispensables para la vida del ser humano: madera, frutos silvestres, caza,etc. Los árboles han proporcionado alimento, tanto para los animales como