Gorbeia

LIBRO GORBEIA OK.QXD 3/1/07 10:51 Página 159Eleuterio Goikoetxeak, Mendigunean mezarik eman ezin zenez,Arrabako zelaietako baseliza erori ondoren, beste bat eraiki zuenEgiriñaoko aterpearen ondoan, eta hori altuerarik handienean kokaturikobaseliza da, Bizkaiko baseliza guztien artean.Orozkoko Urigoiti auzoan Mendiguneko baselizarik garrantzitsuenetarikobat dago; izan ere, leiho erromanikoa dauka eta XVIII. mendean guztizberreraiki zen San Lorentzo parrokia-elizan azken aztarna da, garaihorretakoa. Arimekortan baselizatxo bat ere badago.Gorbeia mendiko maldetan San Joan eta Santa Ageda baselizakdaude, Zeanuriko lurretan. Azken hori bizkar baten gainean kokaturik dago,Saldropoko zelaietatik hurbil, eta bertatik, urrunean, Lekandaren gailuraltua eta dotorea ikusten da. Ia artzaintza erako arkitektura dauka, haritzezkosabaiarekin, eta leku nagusian XV. edo XVI. mendeko eskultura dauka(santu baten eskultura); horren ondoan, urtero, zaindariaren omenezkomezak kantatzen dira.Gorbeian dauden Zeanuriko beste baseliza batzuen izenak honakohauek dira: San Justo eta San Pastor, San Lorentzo Martiria, San MigelArkaingerua, San Pedro Apostolua eta San Urban.Bacigalupeko gurutzeaEuskal Herriko Mendi Federazioak, 1927an, kontzentrazio handiaantolatu zuen San Ignazio egunean; harrezkero, bilera hori urtero egiten daeta, bertan, mila mendizalek baino gehiagok hartzen dute parte.Horietariko asko bezperan igotzen dira, uztailaren 30ean, gaua Egiriñaonigarotzeko. Horietariko bat Manuel Galo Bacigalupe izan zen, AthleticKlubeko mendizalea; zoritxarrez, haitzetatik erori eta hil egin zen, orainBacigalupe Haitza izenez ezagutzen den lekuan. Bertan, Athletic Klubakgurutzea jarri zuen, presidente izandako Manuel de la Sotaren ekimenez.Gurutzean inskripzio hau dago euskaraz eta gaztelaniaz:Hasta aquí ascendió mi cuerpo, y mi alma desde aquí hasta DiosYauskeran jauna, zeuganaño igo neban“Bilboko bi lagun, geu bezala bezperan igotakoak, etxola bateanafaldu ondoren, Egiriñao aterperantz irten ziren, gaua bertan igarotzeko.Biek ere ondo ezagutzen zuten mendia, baina lainoa zegoen eta galduegin ziren; noraezean, amildegirantz joan ziren. Aurrekoak argiontziazeraman; airean zapaldu… eta etorri egin zen. Bi urrats atzerago, berelagunak, eroritako gorputzaren kolpe hotsa entzunez, dei egin zion behineta berriro, ikaratuta. Alfer-alferrik: zoritxarrekoak ezin izan zuen kexarikere egin. Halako egoera larrian, amildegiaren ertzean, argirik eta laguneldía de San Ignacio en recuerdo a los mendizales y pastores del Gorbeia.En el interior ocupa un lugar preferencial una imagen donada por elAyuntamiento de Vitoria-Gasteiz en los años cuarenta.Fue Eleuterio Goikoetxea quien, ante la imposibilidad de oficiar misasen el Macizo, una vez caída la ermita existente en las campas de Arraba,construyó otra junto al refugio de Egiriñao, siendo ésta la situada a mayoraltitud de las existentes en Bizkaia.En el barrio de Urigoiti de Orozko se encuentra también una de lasermitas más importantes del Macizo, ya que tiene una ventana románica yes el único vestigio de esa época que queda en la iglesia parroquial de SanLorenzo, totalmente reedificada en el siglo XVIII. También en Arimekorta selevanta una pequeña ermita.En las faldas del monte Gorbeia se encuentran las ermitas de San Juany Santa Águeda, situadas en terrenos de Zeanuri. Ésta última se asientasobre una loma, no lejos de las campas de Saldropo, y desde ella se observaen la lejanía, alzada y majestuosa, la cima de Lekanda. Es de arquitecturacasi pastoril, con techo de roble, y está presidida por una talla de unasanta que data de los siglos XV o XVI, junto a la cual, anualmente, se cantanmisas en honor de la patrona.San Justo y San Pastor, San Lorenzo Mártir, San Miguel Arcángel, SanPedro Apóstol y San Urbán dan nombre a otras tantas ermitas de Zeanurienclavadas en las inmediaciones del Gorbeia.159Gau horretan, mendizale batek baino gehiagok ikusi zuen gertaturikoa;adibidez, F. Amador Carrandik:Bacigaluperen gurutzearen inaugurazioa (F.B.) Inauguración de la cruz de Bacigalupe (F.B.)