Gorbeia

LIBRO GORBEIA OK.QXD 3/1/07 10:51 Página 148Gaueko jeinuak (Z.A.) Genios de la noche (Z.A.)148Basajaun, Gaueko, galtzagorriak eta lamiakGure kulturako beste mito bat Basajaun da, basoetako jauna,eta horrek oihu ikaragarriak egiten ditu artzainek artaldeak lekuseguruan jartzeko. Ardiek, ikusten dutenean, agur esaten diote,bulunbak jota. Basajaunen inguruko elezahar asko dago, Gorbeiamendiguneari eta bertako altxorrei lotuta. Adibidez, Lanbreabekozonan, Aldamin mendiaren beheko aldean, antzina esaten zenbasoetako pagoen artean Basajaun bizi zela, eta horrek ikaratu egitenzituela trokaren zonatik igarotzeko ausardia zuten artzainak.Mendigunean beste numen batzuk ere bizi dira; esaterako,Gaueko, gauaren pertsonifikazioa. Pertsonei ez die gauez lan egitenuzten, eta inoiz bahitu ere egin ditu ausardia erakusteko gauekoapustuak egiten ari ziren gazteak.Galtzagorriak edo mamurrak gizakiei helburuak lortzeko edolanak egiteko laguntza ematen dieten jeinuak dira. Lamiek, berriz,emakumeen gorputza eta ahatearen oinak edo erpeak dituzte; artzaineta mutil batzuk lamiekin liluraturik gelditu dira, harik etahorien oinak ikusi arte.Basajaun, Gaueko, galtzagorris y lamiasOtro mito de nuestra cultura es Basajaun, el señor de los bosques,que lanza terribles gritos para que los pastores pongan a salvosus rebaños. Las ovejas, en su presencia, lo saludan haciendo sonarlos cencerros. Existen varias leyendas en torno a Basajaun que estánrelacionadas con el macizo del Gorbeia y sus tesoros. En la zona deLanbreabe, bajo el monte Aldamin, se decía en otros tiempos que,entre las hayas de los bosques, habitaba el legendario Basajaun,quien atemorizaba a los pastores y leñadores que se atrevían a pasarpor la zona del barranco.Otros númenes que habitan en el Macizo son, por ejemplo,Gaueko, personificación de la noche. No permite a las personas trabajardurante esas horas, habiendo incluso secuestrado a jóvenesque realizaban apuestas nocturnas para demostrar su valentía.Los galtzagorris o mamurrak son pequeños genios que ayudana los seres humanos a alcanzar el éxito en sus empresas o tareas. Laslamias, en cambio, tienen cuerpo de mujer y pies de pato o garras,dándose el caso de pastores y mozos de caseríos que caen seducidospor ellas hasta que se fijan en sus pies.