OCAK - ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Azınlıkça 1

ParadoksDimostenis Yağcıoğludimostenis@rocketmail.comBağımsızlık, Egemenlik ve Özgürlük Üzerine DüşüncelerSon zamanlarda, hem “Arap Baharı” isminialmış Arap ülkelerindeki protesto, ayaklanmave rejim değişiklikleri, hem de AvrupaBirliği’nin özellikle güneyinde yaşananekonomik kriz yüzünden uygulanan kemersıkma politikaları, ulusal bağımsızlık, onunyapışık ikiz kardeşi ulusal egemenlik ve özgürlükkavramlarının anlamını, önemini vesınırlarını tekrar tartışılır hale getirdi.Bu yazımla, bağımsızlık, egemenlik veözgürlüğe dair tartışmaların daha çok teorikboyutuna küçük çapta bir katkıda bulunmayıamaçlıyorum.Ulusal bağımsızlığı, günümüzde, ama aslındatarih boyunca da, nasıl anlamalıyız? Bağımsızlık,ister ulusal ister kişisel olsun, aslındaçok ender rastlanan bazı istisnalar dışında“ilişkisel” bir durumdur. Yani ancak “kimden,kimlerden, nelerden bağımsızlık?” sorusunacevap verildiğinde anlam ve içerik kazanır.Bir kişi “ben bağımsızım” diyorsa, bir halkveya bir ulus “ biz bağımsızız” diyorsa, ya dabir bağımsızlık talebi varsa, bu “her şeyden veher güçten bağımsızlık” şeklinde anlaşılmaz;anlaşılmamalıdır. Hemen her zaman “birilerindenveya bir güçten, bir devletten bağımsızlık”şeklinde anlaşılır veya anlaşılmalıdır.Mesela, bir genç “bağımsız olmak istiyorum”derken, belki de aslında “ben anne ve babamdanbağımsız yaşamak istiyorum” demek istemektedir.Bir halk “bağımsızlık istiyoruz” şeklindebir talep dile getirdiğinde, aslında “bizfalan devletten veya filân ekonomik-siyasalsisteminden bağımsızlığımızı elde etmek istiyoruz”demek istemektedir. Mutlak bağımsızlıkya mümkün değildir ya da, mümkün bileolsa, istenen bir şey değildir.İşte o nedenledir ki bir halk bir devlettenveya bir siyasal-ekonomik güç sistemindenbağımsızlık için mücadele ediyorsa, başka birdevlete veya başka güçlere kendini bağımlıkılacak bir ilişkiye kolaylıkla girebilir. Böylebir bağımlılık ilişkisini, istediği bağımsızlığıelde etmek için gerekli bir şart olarak görebilir.Hatta bazı durumlarda bu bağımlılık ilişkisineisteyerek, seve sever girebilir. Dahası, ohalk istediği bağımsızlığı çetin bir mücadelesonunda elde ettikten sonra, büyük bir heveslebaşka bir devlete veya devletler sistemineeklemlenerek, yeni bir bağımlılık ilişkisi başlatabilir.İki örnek vererek bu savımı netleştirmeyeçalışayım:Yunanistan’ı ele alalım. Yunanlılar 1821’den1829’a kadar kanlı ve zorlu bir bağımsızlıkmücadelesi verdiler. Bu mücadeleyi verenYunanlıların amacı Osmanlı devletinden bağımsızlıkelde etmekti. Ama bunu başarmakiçin Avrupa’da o zamanın üç süper gücünden,yani İngiltere, Fransa ve Rusya’dan yardım vedestek istediler. Bu devletlerden yardım aldılaralmasına, ama bu yardımın sonucundahem Yunan bağımsızlık mücadelesi hem dedaha sonra kurulan Yunan devleti çok büyükölçüde bu üç büyük devlete bağımlı halegeldi. Bağımsızlık mücadelesinin liderleri buAzınlıkça 35