azınlıkça

şehrine yerleşmeye karar veren çocuklarını da belki bugruba katabiliriz, ama bunların sayısı (şimdilik) çok az.İstanbul’a yeni yerleşmiş Yunanlılar henüz Rum cemaatinetam entegre olmuş ya da eklemlenmiş değiller.Bunun sebeplerinden biri çocuklarını Rum okullarınatam öğrenci olarak kaydedememeleri. Yunanistan vatandaşlarınınçocukları Rum okullarına sadece misafiröğrenci olarak kaydolabiliyorlar ve ne karne ne de diplomaalabiliyorlar. Genel olarak daha atılgan ve aktifinsanlardan oluşan bu yeni grubun, Rum cemaatineeklemlendikçe, cemaate da dinamizm kazandıracağıümit ediliyor.İstanbul Rum Azınlığı’na dinamizm kazandıran birbaşka grup, Antakyalı Rum Ortodokslar. Birçok Rumkilisesi ve okulu hala açık ve faal olmasını bu grubaborçlu. Sayılarının bin-iki bin civarında olduğu tahminediliyor. Benim çocukluğumda sayıları çok azdı. Sonotuz yılda gerçekleşen göçlerle İstanbul’daki sayıları veRum cemaati içindeki oranları arttı. Hatay’daki RumOrtokslardan İstanbul’a göç edeceklerin ettiği, artıkoradan yeni göçler beklenmemesi gerektiği söyleniyor 3 .Zaten Hatay’da yaşayan Rum Ortodoksların sayısı dabirkaç bini geçmiyor. Yunanistan’a gidip yerleşmek,İstanbul’da yaşayan Antakyalı Rumların bir kısmı içinbir ara cazip bir seçenekti, ama artık değil. Doğal olarakbu grubun Yunanistan’la olan kültürel, tarihi, ailevibağları “eski Rumlar”ınki gibi güçlü ve önemli değil.Fakat Rum Ortodoks kilisesine ve Patrikhaneye çokbağlılar.Benim ailemin de mensup olduğu ve “eski Rumlar”diye nitelediğim, yani ana dili Yunanca/Rumca olanTürkiye vatandaşları Rumlardan oluşan grup, artık İstanbulRum cemaati içinde bir azınlık durumundalar.Ve bu grupta yaşlıların oranı çok büyük.Cemaatin fazla vurgulanmayan ama önemi giderekartan bir başka grubunu cemaat dışından biriyle evlenenlerve bunların çocukları oluşturuyor. Karma evilikler,daha çok Rumlarla Ermeniler arasında, benimçocukluğumda da vardı, ama az sayıdaydı. Bir Rumunbir Müslümanla, bir Türkle evlenmesi cemaatte tasvipedilmiyordu. Böyle bir evlilik yapanlar her zamandeğil, ama çoğu zaman cemaatten dışlanıyorlar, ya dakendileri cemaatten kopuyorlardı. Anlaşılıyor ki karmaevliliklere Rum cemaati günümüzde daha bir anlayışlave hoşgörüyle yaklaşıyor. Cemaat dışından bir Hıristiyanla,meselâ bir Ermeni veya bir Katolikle yapılanevliliklerse artık normal karşılanıyor. İstanbullu Rumgazeteci-yazarlardan Aris Abacı (Abatzis), 2005 yılındayayımlanan Μαρμαρωμένη Ρωμιοσύνη isimli kitabında4 karma evliliklere dair şaşırtıcı bilgi ve istatistikler veriyor:1992-2004 yıllarında Rumların yaptığı evliliklerin%61.5’ini karma evilikler oluşturuyormuş. Yanibu oniki yıl içinde evlenen Rumların %61.5’i Rumolmayan biriyle evlenmiş. Bu karma evliliklerin çoğu(Müslüman/Laik) Türkler ve Ermenilerle gerçekleşmiş.2004 yılından günümüze kadar da karma evliliklerinbu yüksek oranı koruduğu tahmin ediliyor. Karma evliliklergerçi Rumların bir kısmının cemaatten kopmasınaneden olabiliyor, ama öte yandan iki veya çok kültürlüinsanlardan müteşekkil yeni bir grubun kısmenya da tamamen cemaate eklemlenmesine de yol açıyor.Bu gruba mensup insanlar için Yunanca’nın belki sembolikbir önemi var, ama çoğu için Yunanca ana ve evdili bile değil.Sonuç itibarıyla, bugünkü İstanbul Rum Cemaatibenim çocukluğumun Rum cemaatinden sayıca birazdaha küçük, ama çok daha heterojen. Artık çokkültürlübir yapısı var. Ben, daha homojen ve ulusal bir azınlıkniteliğine sahip, Yunancanın ve Yunan kültürünün işlevselaçıdan çok daha önemli olduğu bir cemaatte büyüdüm.Şimdi görünen o ki azınlığın farklı gruplarınıbirleştiren tek özellik ortak din. Yunanca hâlâ azınlığındili, ama bu dilin rolü gittikçe sembolik hale geliyor. Vehiç kuşku yok ki azınlık hızla değişmeye devam ediyor.Şunu kesin olarak söyleyebiliriz: Bundan yirmi yılöncesine kadar Rumlar kelaynak kuşlarına benzetilir,onlardan yok olmaya yüz tutmuş bir topluluk gözüylebakılırdı. Bu artık geçerli değil. Rumlar artık çok dahadinamik, daha aktif, farklı göçlerle nüfusunu pek artırmasada koruyan ve geleceğe ümitle bakan bir topluluk.Yakın gelecekte, örneğin bundan yirmi yıl sonra, Rumazınlığının şimdikinden çok farklı özellikleri, muhtemelenfarklı avantajları ve farklı sorunları olacak. Bizimbildiğimizden çok farklı bir Rum cemaati olacak, amacemaat varlığını sürdürmeye devam edecek.Dipnotlar:1. “Η Σημερινή Κωνσταντινούπολη”: Συμπόσιο που συνδιοργανώνουνη ΟΙΟΜΚΩ και η ΕΤΜΕΛΑΝ. Σάββατο 25 Μαΐου2013, στο Πνευματικό Κέντρο Κωνσταντινουπολιτών, Δ. Σούτσου46, Αμπελόκηποι, Αθήνα. http://etmelan.gr/?p=7382. Ρίκα Ρομποπούλου, “Η Ομογενειακή Παιδεία”. Εισήγησηπαρουσίασηστην ημερίδα “Η Σημερινή Κωνσταντινούπολη” πουσυνδιοργανώθηκε από την ΟΙΟΜΚΩ και ΕΤΜΕΛΑΝ στις 25 Μαΐου2013, στην Αθήνα.3. Άννα Ανδρέου. “Εδώ Κωνσταντινούπολη: SOS για τα σχολείατης Πόλης” Τα Νέα, 30-31 Οκτωβρίου 2010, σ. 35.4. Άρης Αμπατζής, (2005) Μαρμαρωμένη Ρωμιοσύνη: Οι Έλληνεςτης Κωνσταντινούπολης.Αθήνα: Εκδ. Λιβάνη, σσ. 144-145.20 Azınlıkça