Kudowski

More documents

Recommendations

Info

WSPOMNIENIA ▶ prof. zw. dr hab. Jan Rzońca jestem tu po to, aby was pilnować. Was pilnuje tajga. Jeśli uciekniecie, to zginiecie z głodu. Ja tu jestem, aby was naganiać do pracy”. Ucieczka z Kołymy, bez pomocy ludności miejscowej, była niemożliwa ze względu na olbrzymie odległości i niezmiernie ciężkie warunki klimatyczne. Wszędzie dookoła znajdowała się bezkresna tajga, przez którą latem nie można było uciekać ze względu na rzeki i bagna. Z kolei zimą rzeki i bagna były zamarznięte, ale tajga posiadała szereg rozpadlin bardzo niebezpiecznych, bo zasypanych śniegiem. Autor „Książki o Kołymie” w swych wspomnieniach wymienił więźniów łagrowych określanych jako „dochodiagowie”. Byli to ludzie, którzy „dochodzili” do kresu sił i powoli umierali nie na skutek jakiejś zdecydowanie złośliwej choroby, ale z braku witamin, z głodu, nędzy i wyczerpania. Ta grupa więźniów licznie występowała w „najstraszniejszych ze strasznych obozów pracy” jakimi były kopalnie złota. Obozy przy kopalniach były bardzo mocno strzeżone, a na ich bramach znajdowały się setki czerwonych haseł i sloganów, które miały zachęcać więźniów do wydajnej pracy. Najczęściej powtarzało się hasło: „Rodina triebujet metałła!” (Ojczyzna potrzebuje metalu!) Złoto wydobywane na Kołymie pochłaniało tysiące ludzkich istnień. Pojawiający się nad tajgą samolot kojarzył się z wywozem złota, chociaż mógł się jeszcze pojawić, aby śledzić zbiegów w przypadku zbiorowej ucieczki lub w razie pożaru tajgi. Więźniowie pracowali podczas olbrzymich mrozów. Praca mogła być przerwana jeśli temperatura przekraczała -53°C, ale tej zasady nie przestrzegano. Przy dużym mrozie najbardziej dokuczliwym był wiatr przenikający cały organizm człowieka. Krakowiecki wspominał: „Pewnego dnia – jedyny raz – widziałem na „uczciwym” termometrze -76°C. Ku własnemu zdumieniu chodziłem tego dnia rześki, świeży, zupełnie nie obłąkany ani trochę przerażony. Czapkę, twarz, brwi i rzęsy, szmatę na ustach mróz tak oblodził, że nie mogłem głową poruszać. Z ust wydobywał się oddech ze świstem lokomotywy”. Dalej autor „Książki o Kołymie” wspominał: „Nie wypracowujemy normy i jesteśmy na ostatnim kotle. Zresztą w tej chwili norma to tylko czarna magia: wszyscy są na jednym kotle, a cała różnica polega na tym, że otrzymują sto czy dwieście gramów chleba więcej niż my. „Kocioł” zaś, to woda zaczyniona lekko mąką i łyżką krup”. Często los więźniów zależał od kaptiora, którym był najczęściej przestępca kryminalny, a na „komandirowce” uchodził za najważniejszą osobę. Kradł z magazynów produkty spożywcze i machorkę, które gdy się upił sprzedawał więźniom. Gdy jednak zgłosił się Krakowiecki kaptior zapytał: „Czego chcecie? Kilogram chleba, usłyszał odpowiedź: Ty Polak! Dwadzieścia lat żarliście i dobrze wam się powodziło, teraz możecie pogłodować!”. Jak z tego dialogu wynika nawet przestępcy kryminalni otrzymywali od władz radzieckich odpowiednie przeszkolenie ideologiczne, że należy tępić Polaków, bo to element „antysowiecki”. Krakowiecki wspomniał również, że więźniowie pracujący na Kołymie byli określani jako „czciciele słońca i ognia”, ponieważ one dawały człowiekowi ciepło i bezpieczeństwo w tym srogim, trudnym do zniesienia klimacie. Ogień palono wszędzie gdzie tylko znajdował się człowiek. Palono go przy pracy, na drogach, czy też nawet na największych pustkowiach, aby się ogrzać. Stąd też powstała pieśń katorżnicza: „Kołyma, Kołyma cóżeś za planeta, jedenaście miesięcy zimy, jeden miesiąc lata”. Przesada w tej pieśni jest niewielka. Zima trwa tam „tylko” dziewięć miesięcy, a pozostałe trzy dzielą się na wiosnę, lato i jesień. W końcowej części swych wspomnień, autor „Książki o Kołymie” opisał warunki w tajdze syberyjskiej, nadejście wiosny, lata, jesieni i znów zimy. Najpiękniejszymi porami − dla Krakowieckiego – były wiosna i lato, bo wtedy: „Pracuje słońce, pracuje woda, pracują: mech, trawa, korzenie krzewów i drzew, kosodrzewina, brusznice, czarne jagody, fioletowe szarotki i… kwiaty, rozrzewiające bladością, rzadkością i zaskakującym nieśmiałym pięknem. Człowiek głodny, którego ciało żrą rany szkorbutowe, tknięty nagłym zachwytem – zapomina o głodzie i o ranach: patrzy w kwiat jak w fatamorganę”. W zakończeniu swych kołymskich wspomnień Krakowiecki pisał: „Wszystko zaś jest lepsze niż kołymski łagier. Na przykład wojna! Wojna jest zabawką, wojna jest rozrywką. Śmierć na wojnie nie jest straszna, straszniejsza jest śmierć na Kołymie! Zarzucam czarny całun na kołymskie groby!”. NADZIEJA ••• Jedynym wybawieniem z tej okropnej katorgi było wstąpienie do Armii Polskiej. Mogła to być armia formowana przez gen. W. Andersa lub też z inicjatywy Związku Patriotów Polskich. Wstąpienie do jednej z nich zależało od istniejących okoliczności, ale było jedyną drogą wyjścia z więzień, obozów pracy i łagrów sowieckich, a także spełnieniem patriotycznego obowiązku wobec dręczonej przez okupanta Ojczyzny. Krakowiecki z łagru na Kołymie został zwolniony 12 kwietnia 1941 roku i przedostał się do Armii Polskiej gen. Andersa. Podzielił los wielu Polaków deportowanych do ZSRR, ale jemu zawdzięczamy bardzo dokładny obraz życia w łagrach sowieckich przez które przeszedł. Życie w innych było z pewnością podobne. Bibliografia: ••• 1. Deportacje i przemieszczenia ludności polskiej w głąb ZSRR 1939- 1945. Przegląd piśmiennictwa, pod red. T. Walichnowskiego, Warszawa 1989. 2. Giżejewska M., Polacy na Kołymie 1940-1943, Warszawa 1997. 3. My deportowani. Wspomnienia Polaków z więzień, łagrów i zsyłek w ZSRR, pod red. B. Mazur, Warszawa 1989. 4
HISTORIA ▶ Zbigniew Kopeć Zbigniew Kopeć Paradies Feldhauser początek historii osiedla przy ul. Łąkowej Na mapach administracyjnych okolic Kudowy obręb Zakrze (Sackisch) z lat 20. i 30. XX wieku, teren osiedla przy ul. Łąkowej w Kudowie-Zdroju był niezabudowany i nosił nazwę ,,Paradies Feldhauser” w wolnym tłumaczeniu na język polski –„rajski polny dom” lub „rajskie gospodarstwo”. Powierzchnia tego terenu była dość płaska z pięknym widokiem na góry, świetnie nadawała się do upraw rolnych, a także do jazdy konnej, o czym wspominają w swoich listach i pamiętnikach z tamtych czasów kuracjusze przebywający w Kudowie. W 1933 roku po dojściu do władzy Hitlera i jego partii NSDAP w Kudowie jak i w całych Niemczech, doszło do wielkich zmian. Kryzys, jaki dopadł Niemcy między rokiem 1929 a 1932 spowodował, że produkcja przemysłowa Niemiec spadła o 42 procent. Bezrobocie wzrosło do 5,5 miliona robotników, czyli 30. procent całej siły roboczej. Hitler obiecywał przywrócić Niemcom pozycję światowej potęgi. Propaganda Wielkich Niemiec, jakie miały powstać, rozrosła się do niespotykanych do tej pory metod i skali. W pierwszych czterech latach rządów Hitlera nastąpiła znaczna reforma gospodarki, polityki Paradies Feldhauser mapa Sackisch 1929 r i finansowania przez państwo zbrojeń (wbrew postanowieniom traktatu wersalskiego). Kryzys gospodarczy powoli wygasał, Niemcy uwierzyli w przyszły sukces wodza III Rzeszy. Josef Goebbels, który od 1933 roku, nieprzerwanie pełnił rolę ministra propagandy, skutecznie realizował wyłożoną przez siebie zasadę: „Istota propagandy polega na tym, aby ludzi zdobyć dla jakiejś idei, związać ich z nią tak głęboko, tak żywotnie, by ostatecznie stali się jej niewolnikami i nie potrafili się od niej wyzwolić.” Kierownictwo NSDAP w swoich działaniach zwróciło też uwagę na młodzież niemiecką Podjęto działania w celu kształtowania nowych postaw obywatelskich zgodnych z linią partii narodowo-socjalistycznej. Utworzono szereg organizacji realizujących te wytyczne poprzez pracę, naukę i zabawę. W maju 1933 roku przy granicy wschodniej Niemiec powstał Związek Niemieckiego Wschodu (Bund Deutscher Osten) organizujący Volkstumarbeit „narodową pracę”. Głównym celem działalności propagandowej i politycznej miało być tworzenie z niemieckiej ludności „forpoczty niemczyzny” i ujednolicenie postaw narodowościowych i społecznych. Każdy był sprawdzany, inwigilowany − od momentu otrzymania „od samego Führera” jego ,,Mein Kampf ” i kołyski. Jeśli był drugim lub kolejnym dzieckiem, jego rodzina uzyskiwała członkowstwo w lidze rodzin wielodzietnych z znaczną pomocą socjalną − Reichsbund der Kinderreichen. Dzieci niemieckie należały do hitlerowskiej organizacji Pimpse, młodzież do 18 lat do Hitler Jugend, Jungmädelbund, Bund Deutscher Mädel, powyżej 18 lat do Landesdienst (służba wiejska), Arbeitsdienst, Deutsche Arbeits-front. Funkcjonowały też inne organizacje społeczne, zawodowe, 5
Page 1 and 2: Pamiętnik Kudowski kwartalnik spo
Page 3 and 4: WSPOMNIENIA ▶ prof. zw. dr hab. J
Page 5: WSPOMNIENIA ▶ prof. zw. dr hab. J
Page 9 and 10: HISTORIA ▶ Zbigniew Kopeć W dniu
Page 11 and 12: WSPOMNIENIA a także pełnomocnikie
Page 13 and 14: WSPOMNIENIA ducha. Ojciec dzieci, z
Page 15 and 16: WSPOMNIENIA ra, uczestniczyła też
Page 17 and 18: WSPOMNIENIA cezji tarnowskiej miał
Page 19 and 20: SZAFRAŃSCY kudowscy ▶ Bronisław
Page 21 and 22: ich ziemię w Jaworznie, ale miasto
Page 23 and 24: MALARSTWO ANTONIEGO SZAFRAŃSKIEGO
Page 25 and 26: HISTORIA ▶ Leszek Skrzypczak zem
Page 27 and 28: świrzańskie noce i dnie ▶ Józe
Page 29 and 30: ZWYCZAJE i OBRZĘDY LUDOWE ▶ Krzy
Page 31 and 32: UNIA EUROPEJSKA ▶ Bronisław MJ K
Page 33 and 34: Wydarzenia kulturalne ▶ Wojciech
Page 35 and 36: Wydarzenia kulturalne ▶ Wojciech
Page 37 and 38: ROZMOWY Z UCZNIAMI MAJĄCYMI PASJE
Page 39 and 40: Życie Kudowy na starych fotografia
Page 41 and 42: Życie Kudowy na starych fotografia
Page 43 and 44: sjonalnie, bowiem teatr amatorski p

Kudowski

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?