Kudowski

HISTORIA
▶ Zbigniew Kopeć
W dniu 26 czerwca 1935 roku
wprowadzono w III Rzeszy zarządzenie
o obowiązku sześciomiesięcznej
pracy na rzecz państwa, obowiązek
miał być wypełniony poprzez pracę
w Reichsarbeitsdienst. Zarządzeniu
temu podlegali mężczyźni w wieku
od 18 do 25 lat, a od 4 września 1939
roku także kobiety.
W ustawie o RAD podawano m.in.:
„Służba Pracy Rzeszy jest honorową
służbą dla narodu niemieckiego”, „Wszyscy
młodzi Niemcy (...) są zobowiązani
służyć w Służbie Pracy (...) Niemcem jest
każdy obywatel Rzeszy” oraz „Służba
Pracy Rzeszy ma wychowywać młodzież
niemiecką w duchu narodowego socjalizmu
(...)” − Pewne hasła przypominają
mi czasy PRL-u, młodzieżą zawsze
można było manipulować, na szczęście
dorobek jest inny.
Po wybuchu II wojny światowej,
głównym zadaniem Reichsarbeitsdienst
stały się wykonywane prace na
rzecz Wehrmachtu, zwłaszcza budowa
umocnień. Wtedy też RAD traktowano,
jako formację pomocniczą
wojska. W 1944 roku, część oddziałów
RAD wykorzystano do obsługi
baterii przeciwlotniczych. Zaczęto
też wcielać coraz młodszych mężczyzn
w wieku od 15 lat, używając ich
do budowy okopów i umocnień oraz
Symbol organizacji RAD na ścianie jednego
z magazynów Małej Twierdzy w Kłodzku
zasilania oddziałów Volkssturmu.
Na podstawie analizy historycznej
oraz posiadanych materiałów, można
przypuszczać, że miejsce położenia
obozu organizacji RAD w Kudowie-
-Zdroju, znajdowało się na terenie
miasta nazwanej Paradies Feldhauser.
Czyli obszaru dzisiejszego osiedla
przy ul. Łąkowej.
Zakład pracy, gdzie wykonywano
prace na rzecz gospodarki Niemiec
przed II wojną światową to zakłady
Dieriga (byłe Kudowskie Zakłady
Widok na jeden z wielu obozów RAD
Przemysłu Bawełnianego). Zgrupowanie
RAD w Kudowie mogło też
wykonywać inne prace, choćby związane
z uporządkowaniem terenu po
wielkiej powodzi, jaka miała miejsce
w 1938 roku w Kudowie i Kotlinie
Kłodzkiej. Obóz RAD w Kudowie
został prawdopodobnie rozwiązany
w 1938 roku, a młodych mężczyzn
wcielono do armii.
Pozostałość po obozie RAD – infrastruktura
i teren, wykorzystano do
rozbudowy obozów pracy przymusowej
oraz filii obozu koncentracyjnego
Gross-Rosen, o których napisałem
w wcześniejszych numerach Pamiętnika
Kudowskiego.
Zaskakujące jest to, że plan położenia
osiedla przy ul. Wiejskiej
w Kłodzku jak i osiedla przy ul. Łąkowej
w Kudowie-Zdroju są niemal
identyczne. Architektura budynków
jest prawie bliźniacza. W pobliżu
osiedla przy ul. Wiejskiej w Kłodzku,
na terenie Małej Twierdzy zachowały
się znaki na murach używane przez
RAD.
W moich poszukiwaniach materiałów
dotyczących RAD, trafiłem
niespodziewanie na unikalny negatyw
na którym jest kilka nieznanych
mi postaci w mundurach. Młodzi
Niemcy pozowali prawdopodobnie
do zdjęcia z okazji żałoby, na co wskazują
czarne opaski na przedramieniu
przykrywające swastykę. Zdjęcie wykonano
w Dusznikach-Zdroju, czyli
Bad Reinerz. Młodzieniec w okularach
ubrany jest w mundur RAD.
Zastanawiam się nad tym jak można
było iść do fotografa z takim żelastwem
– bagnety, szable z niewinnym
uśmiechem pozujących do fotografii.
Dlaczego kilkanaście obozów
RAD, położonych było niepokojąco
blisko na terenie Sudetów z granicą
Czechosłowacji dlatego, że spełniały
rolę ukrytych obozów szkoleniowych
dla sił zbrojnych Niemiec. Należy
7