Vox Hieronymi

12 |Goden ABC
vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Hades, god van de onderwereld
Na de dood van hun vader Kronos verdeelden drie broers de grote
heerschappijen: Zeus kreeg de aarde, Poseidon de zeeën, en Hades
- somber van aard - koos de heerschappij over het schimmenrijk
Hades was een zoon van Kronos en Reia, net als Zeus, Poseidon
en hun zussen Demeter, Hestia en Hera. Kronos had al
zijn kinderen behalve Zeus verslonden, om zo de voorspelling
te bezweren dat hij door een zoon zou worden onttroond.
Met behulp van zijn moeder Reia ontkwam Zeus hieraan.
Toen Zeus was uitgegroeid tot een man, liet hij zijn vader al
zijn onsterfelijke broers en zussen oprispen, en zo zag Hades
twee keer het levenslicht.
Kronos werd in een afgrond gestort en Zeus verdeelde met
zijn broers de grote heerschappijen. Hij ging zelf boven op
de Olympus zitten om zo de aarde goed te kunnen bestieren,
Poseidon dook in zee met een drietand om de wateren te beheren
en Hades, die wat somber van aard scheen te zijn, kreeg
de onderwereld. Dat betekende overigens ook dat hij een rijk
man werd, want alle aardschatten, die in de aarde zaten, zoals
de edele metalen, waren toen ook van hem. Vandaar dat hij
ook Ploeton werd genoemd, afgeleid van ploetos = rijkdom.
Bij de Romeinen werd dit Pluto. Hades droeg geen drietand,
maar een tweetand. En als totum pro parte werd de onderwereld
zelf ook vaak Hades genoemd.
Het rijk der schimmen
Verschillende rivieren begrensden het rijk der schimmen: de
bekendste is waarschijnlijk de Styx. Deze naam komt van het
Griekse stygein = gruwen, maar wordt soms ook vertaald als
Haatrivier. De goden plachten bij de Styx te zweren (als ze
deze eed dan zouden breken, zouden ze hun onsterfelijkheid
verliezen) en gaven er zo grote bekendheid aan. Ook stroomde
daar beneden de Lethe (lethein = vergeten), waar wij het
woord lethargisch van kennen. De kersverse doden (maar
niet alle) dronken uit deze rivier en vergaten zo hun aardse
herinneringen.
Minder bekende wateren, die ook weleens
moesten worden overgestoken waren de Kokytos
(Jammerstroom) en de Acheron. Al deze rivieren
waren zwart, omdat nergens het water zo
diep is, als daar waar het water levenden
scheidt van doden. (Deze laatste zin
is bedacht door Imme Dros).
Het is niet vreemd dat Charon, de
veerman, meestal wordt voorgesteld
als een armoedige, afgepeigerde,
zelfs vervuilde man. De man kwam,
afgezien van zijn niet bepaald
opwekkende werkomgeving, vlotten
en bootjes tekort! Hij werd wel betaald
voor zijn werk (daar hoor je immers
wel eens vragen over), want meestal
werden de doden begraven met een
munt in de mond of twee munten op
de ogen. Die waren als betaling voor de
beheerder van het veer bedoeld.
De enige afleiding in zijn schemerige
bestaan waren wellicht de praatjes, die hij
soms kon aanknopen met Hermes, die de
doden meestal naar de onderwereld kwam
brengen. Als boodschapper der goden
kwam Hermes zo’n beetje overal, dus die
had nog wel eens een leuk verhaal.
Huisdier
Als een dode de rivier was overgezet,
kwam hij (of zij) op de
graflelieweide. In de stoet met
andere schimmen liep men
dan naar de brede poorten