Vox Hieronymi

14 |uit de media
vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Meer dan Homerus…
De afgelopen maanden stonden de kranten vol met uitspraken van
de Verkenningscommissie Klassieke Talen. NRC Handelsblad wijdde
er zelfs het hoofdartikel aan - zie hieronder. Daarna reageert
Hanneke Taat, rector van het USG.
‘Bijna de helft van de gymnasiasten haalt inmiddels een onvoldoende
voor die ene klassieke taal die op het eindexamen
verplicht is en die het schooltype onderscheidt van het
atheneum. Een tussenrapport van de Verkenningscommissie
Klassieke Talen spreekt van een ‘vicieuze cirkel’ van kennisgebrek
en demotivatie. De commissie is nu in de verdediging
omdat haar advies, een nieuw vak Griekse en Latijnse Taal
en Cultuur, wordt misverstaan als een gymnasium light. Het
tekst vertalen zou definitief worden verdrongen door van het
‘echte’ Grieks en Latijn allebei keuzevakken te maken. Terwijl
in het nieuwe vak wordt voorgesteld om ook met tweetalige
teksten te werken. Toch een beetje alsof op het seminarie
de Bijbel voortaan een keuzevak wordt. De waarde van de
‘meesterproef’, de proefvertaling, wordt zo gedevalueerd. En
daarmee het belang van het precieze, langzame vertalen, het
ontrafelen van teksten voor álle gymnasiasten gerelativeerd.
De onderwijspraktijk is echter al jaren geleden ontspoord.
Het huidige gymnasium biedt in de bovenbouw nog maar
één verplichte klassieke taal, waarvoor meestal niet meer dan
vier lesuren per week beschikbaar zijn, de helft van wat velen
vroeger gewend waren. Een moderne gymnasiast leert zo
nooit werkelijk goed vertalen en leest te weinig originele teksten.
De facto zijn Grieks en Latijn op het gymnasium naar
de marge gedreven. Over motivatiegebrek bij de leerlingen
hoeft niemand zich te verbazen. Dat de gymnasia dit lieten
gebeuren wekt wel verbazing.
Terwijl aan selectiviteit in het vwo-onderwijs zo’n behoefte is,
verwaarloosden uitgerekend de gymnasia de vakken waarmee
ze een unieke positie bekleedden. Zij droegen er zo aan bij
dat de klassieke talen nu ook op categoriale gymnasia van
pronkstuk in stiefkind veranderd zijn.
Daarmee brachten ze schade toe aan hun eigenlijke missie:
het leggen van een fundament in de talenkennis, het ontsluiten
van de grondbeginselen van de westerse beschaving en
het stimuleren van pubers om iets te leren waarvoor ze nooit
uit zichzelf zouden kiezen. Want ook dat is een waarheid die
zo oud is als het gymnasium zelf.
Klassieke talen zijn slechts voor een minderheid de ware motivatie.
Behalve ambitie zijn voor leerlingen en ouders ook
maatschappelijke en sociale argumenten belangrijk. Dat
mag: de toegang tot een elite hoort open te zijn. Maar zeker
hier geldt dan ‘noblesse oblige’.
Grieks en Latijn mogen overal een keuzevak zijn, behalve op
een gymnasium. De commissie adviseert te investeren in klassiek
onderwijs door het aantal uren stevig uit te breiden. Door
het vak in onderlinge samenhang te brengen, meer schrijvers
aan te bieden, ook in literaire vertaling. Prima, die modernisering
is dringend nodig. Maar vooral ook die uitbreiding,
in cultuur en geschiedenis. Dan krijgt de proefvertaling haar
context terug. En gaat de taal weer zingen.
Voor geen leerling zal dat vanzelf gaan. Maar die horde is interessant
genoeg om niet weg te halen.
(Hoofdredactioneel commentaar NRC Handelsblad, 25 januari
2010)
Een reactie op het NRC-commentaar van de rector
Meer dan Latijn en Grieks…
Het commentaar in de NRC op de commotie rond het tussenrapport
van de Verkenningscommissie klassieke talen is
teleurstellend tendentieus. Kennelijk is hier iemand aan het
woord die met plezier een traditionele, degelijke en diepgaande
studie Grieks en Latijn op het gymnasium gevolgd
heeft. Maar dan wel vóór de Tweede Fase. In een tijd dat er
zeven tot acht uur Grieks en het zelfde aantal uren Latijn
verplicht op het rooster stonden in de bovenbouw van het
gymnasium. Drie verschillende schrijvers per taal moesten
doorgrond kunnen worden tijdens het eindexamen. Ikzelf
heb dat ook op deze manier gedaan en er veel van geleerd.
Keerzijde van de medaille is dat naast al deze talen vakken
In januari 2009 heeft staatssecretaris van Bijsterveld een Verkenningscommissie geïnstalleerd, die problemen bij de vakken
Grieks en Latijn moest doorlichten. Aanleiding voor het onderzoek waren de eindexamenresultaten en motivatieproblemen
bij de leerlingen. In september kwam de commissie onder voorzitterschap van professor dr. Caroline Kroon en professor dr.
Ineke Sluiter met een tussenrapport. Dat rapport is te vinden op de Vox-website (www.usgvox.nl) en op www.slo.nl.
De Verkenningscommissie raadpleegde daarna nog docenten, schoolleiders en leerlingen. Rond de zomer komt de commissie
met haar eindrapport.