2081–4852

More documents

Recommendations

Info

KARTA PRAW DZIECKA–OFIARY/ÂWIADKA PRZEST¢PSTWA Uznając – za Konwencją o prawach dziecka – że we wszystkich działaniach dotyczących dzieci sprawą nadrzędną jest najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka, uznając niezbywalne prawo każdego dziecka do ochrony przed wszelkimi formami dyskryminacji oraz przemocy fizycznej bądź psychicznej, krzywdy, zaniedbania, złego traktowania lub wyzysku, w tym wykorzystywania w celach seksualnych, uznając prawo dziecka do swobodnego wyrażania własnych poglądów we wszystkich sprawach, które go dotyczą, przy czym jego opinie winny być przyjmowane z należytą wagą, wprowadzamy Kartę Praw Dziecka–Ofiary/Świadka Przestępstwa. Art. 1. Dzieckiem w rozumieniu niniejszej Karty jest każda osoba, która uczestniczy w procedurach w roli pokrzywdzonego lub świadka przestępstwa i nie ukończyła 18. roku życia. Art. 2. Procedurą w rozumieniu niniejszej Karty jest każde postępowanie przygotowawcze i sądowe z udziałem dziecka, a także działania zmierzające do udzielenia mu pomocy i wsparcia przez instytucje/organizacje powołane do opieki nad dzieckiem. Art. 3. Dobro i bezpieczeństwo dziecka powinno być nadrzędną wartością we wszystkich procedurach podejmowanych wobec dziecka, zarówno dla organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, jak również dla instytucji/organizacji powołanych do opieki nad dzieckiem. Art. 4. Dziecko ma prawo do niedyskryminacji ze względu na rasę, narodowość, religię, pochodzenie społeczne, niepełnosprawność oraz na wszelkie inne cechy jego lub jego najbliższych. Art. 5. Dziecko ma prawo do poważnego traktowania i rzetelnej oceny wiarygodności jego wypowiedzi. Art. 6. Dziecko ma prawo do godnego traktowania, w szczególności do respektowania jego potrzeb w trakcie procedur. Art. 7. Dziecko ma prawo do wyrażenia swojego zdania oraz do tego, by rozważano jego zdanie w działaniach i decyzjach, które go dotyczą. Art. 8. Dziecko ma prawo do prywatności oraz ochrony jego wizerunku. Niedopuszczalne jest ujawnianie, udostępnianie, rozpowszechnianie jego danych osobowych, poza przypadkami wskazanymi w ustawie. Art. 9. Dziecko ma prawo do profesjonalnej pomocy psychologicznej, medycznej lub pedagogicznej w celu zminimalizowania skutków przestępstwa i konsekwencji uczestniczenia w procedurach. Art. 10. § 1. Dziecko ma prawo do informacji dotyczących jego udziału i roli w procedurze na poziomie dostosowanym do jego możliwości rozwojowych. § 2. Dziecko należy poinformować w szczególności o prawie do odmowy składania zeznań lub odmowy odpowiedzi na pytania w sposób dostosowany do możliwości rozwojowych dziecka, o ile dziecko potrafi pojąć znaczenie tej informacji. Art. 11. § 1. Dziecko ma prawo do ochrony przed wiktymizacją wynikającą z prowadzenia procedur z jego udziałem. § 2. Formą ochrony powinno być przesłuchanie dziecka przez przygotowane do tego osoby w przyjaznym pokoju przesłuchań. § 3. Przez przyjazny pokój przesłuchań, o którym mowa w § 2, rozumie się pomieszczenie dostosowane do potrzeb rozwojowych dziecka, niezwiększające stresu związanego z przesłuchaniem oraz przystosowane do rejestracji audiowizualnej przesłuchania. § 4. Przesłuchanie dziecka powinno odbyć się tylko raz. Powtórzenie przesłuchania powinno odbywać się wyłącznie w przypadkach szczególnie uzasadnionych, wymienionych w ustawie. § 5. Przebieg przesłuchania powinien być utrwalony za pomocą urządzenia rejestrującego obraz i dźwięk. Nagranie powinno obejmować całość przesłuchania. Art. 12. Dziecko ma prawo do bezpieczeństwa, w szczególności do izolacji od sprawcy przestępstwa. Art. 13. Dziecko ma prawo do kontaktu z osobami najbliższymi podczas trwających procedur. Prawo to może zostać ograniczone dla dobra dziecka lub dobra prowadzonego postępowania. Art. 14. Dziecko ma prawo do należytej reprezentacji podczas procedur, zwłaszcza podczas postępowania przygotowawczego i sądowego. Jeżeli rodzic/opiekun prawny nie może zapewnić należytej reprezentacji, do czynności z udziałem dziecka powinien zostać wyznaczony kurator. Karta Praw Dziecka–Ofiary/Świadka Przestępstwa powstała w ramach programu ” Dziecko – świadek szczególnej troski” prowadzonego przez Fundację Dzieci Niczyje. Kartę objęło swoim patronatem Ministerstwo Sprawiedliwości. Projekt realizowany przy wsparciu Komisji Europejskiej – Dyrekcji Generalnej ds. Sprawiedliwości, Wolności i Bezpieczeństwa w ramach programu „Prevention of and Fight against Crime”. Niniejsza publikacja wyraża wyłącznie poglądy i opinie jej autora. Komisja nie może zostać pociągnięta do odpowiedzialności za jakiekolwiek użycie informacji w niej zawartych.
Andrzej Augustyniak, Marta Rychert Pomoc pokrzywdzonym przestępstwem Pokrzywdzeni a wymiar sprawiedliwości Przyjazne pokoje przesłuchań dzieci. Choć niezbędne, dlaczego niewykorzystywane? Kiedyś do uzyskania miana przyjaznego pokoju przesłuchań dzieci wystarczył komplet dziecięcych mebli, kredki i kilka pluszaków. Dziś takie pokoje wyposażane są w nowoczesny sprzęt rejestrujący przesłuchania oraz poddawane procesowi certyfikacji. Podejście sędziów do problemu udziału pokrzywdzonych dzieci w procedurach sądowych zmienia się jednak dużo wolniej, niż standardy dotyczące pokoi. Czas na modyfikacje. Jeszcze 10 lat temu wielokrotne przesłuchiwanie dziecka w sali sądowej w obecności oskarżonego można było „usprawiedliwić” brakiem odpowiednich regulacji prawnych oraz brakiem faktycznych możliwości zapewnienia dziecku przyjaznych warunków przesłuchiwania. Dziś taka wymówka jest nieaktualna. Nowelizacją kodeksu postępowania karnego z 2003 r. wprowadzono obowiązek jednokrotnego przesłuchania małoletniego pokrzywdzonego przestępstwem na tle seksualnym (art. 185a k.p.k.), zaś nowelizacją z 2005 r. rozszerzono ten obowiązek na małoletnich pokrzywdzonych przestępstwem przeciwko rodzinie i opiece oraz wprowadzono obowiązek nagrywania przesłuchań prowadzonych w tym trybie (art. 147 § 2 pkt 2 k.p.k.). Obecnie w Polsce nie brak pokoi przystosowanych do przesłuchań małoletnich ofiar przestępstw. Tymczasem zdarza się, że część z tych pomieszczeń jest nieużywanych albo korzysta się z nich nieumiejętnie. Jedynym wytłumaczeniem odstępowania od takich przesłuchań może być nieznajomość procedur bądź brak wiary sędziów w sens wysiłku włożonego w odbieranie zeznań w przyjaznym pokoju. Z obserwacji osób zaangażowanych w promocję idei przyjaznych przesłuchań wynika, że unikanie przez sędziów prowadzenia przesłuchań w przyjaznych pokojach może też wynikać z niechęci do opuszczania budynku sądu, niechęci do sporządzania nagrania audiowizualnego, także ze zwykłego oportunizmu. Błędy w sposobie i procedurze przesłuchania dziecka mogą zaś wynikać ze złych przyzwyczajeń. Żaden z wymienionych powodów nie usprawiedliwia przy tym wadliwej praktyki. Pokój pokojowi nierówny Przyjazne pokoje przesłuchań dzieci powstały po to, aby zapewnić małoletnim świadkom oraz ofiarom przestępstw warunki komfortowego przesłuchania, a sędziom – możliwość zgromadzenia wiarygodnego i obszernego materiału dowodowego. – Przesłuchanie w przyjaznych warunkach, pod okiem psychologa, zapewnia dziecku komfort, który przede wszystkim zwiększa jego zdolność do odtwarzania zdarzeń – precyzuje Jolanta Zmarzlik, dyrektor ds. klinicznych Fundacji Dzieci Niczyje promującej ideę promocji przyjaznych pokoi przesłuchań. Z danych Komendy Głównej Policji wynika, że w Polsce istnieje ok. 300 „niebieskich pokoi” prowadzonych przez komendy i komisariaty policji, sądy, samorządy oraz organizacje pozarządowe. Każdy z nich gwarantuje dzieciom lepsze warunki przesłuchania niż sala sądowa. Pokoje te powstały w ciągu kilku ostatnich lat (pierwsze – na początku lat 90.), lecz ich poziom jest zróżnicowany. Większość, zgodnie z zaleceniami, wyposażono w meble i zabawki dostosowane do dzieci w różnym wieku, pomalowano też w spokojne, pastelowe kolory. Jednak wiele pokoi nie jest wyposażona w sprzęt umożliwiający nagrywanie przesłuchań, a jeżeli dokonanie nagrań audio-wideo jest możliwe, to format ich zapisu nie zawsze dostosowany jest do możliwości technicznych sprzętu używanego do odtwarzania nagrań w salach sądowych. Ministerstwo Sprawiedliwości i Fundacja Dzieci Niczyje, w ramach działającej od 2007 r. „Koalicji na Rzecz Przyjaznego Przesłuchiwania Dzieci”, opracowały więc standardy, jakie winno spełniać pomieszczenie służące do przeprowadzania przyjaznych przesłuchań. Po jego dwukrotnym skontrolowaniu przez psychologa wskazanego przez Fundację oraz prawnika z Ministerstwa Sprawiedliwości, pomieszczenie takie może otrzymać certyfikat przyjaznego pokoju przesłuchań. Do października 2011 r. certyfikaty przyznano 54 instytucjom dysponującym tego typu pokojami. Jakie standardy powinien spełniać certyfikowany pokój? Przede wszystkim winien być zlokalizowany poza budynkiem sądu, prokuratury czy komisariatu policji. Już samo wejście małoletniego świadka do tych instytucji może bowiem budzić w nim lęk i zakłócić, a nawet uniemożliwić prawidłowe przesłuchanie. W razie umiejscowienia przyjaznego pokoju w takim budynku, pokój koniecznie powinien mieć osobne wejście oraz ciągi komunikacyjne uniemożliwiające kontakt dziecka z oskarżonymi, podejrzanymi czy umundurowanymi funkcjonariuszami policji. Zgodnie z zaleceniami MS i FDN, w skład takiego pomieszczenia musi wchodzić pokój bezpośredniej rozmowy połączony lustrem weneckim bądź systemem audio-wideo z pokojem technicznym, poczekalnia (przedpokój) oraz toaleta (łazienka). Pokój przesłuchań i pokój techniczny powinny być wyposażone Fot. Wiesław Madej / Mawi Studio Na wokandzie 7(10)/ 2011 9
Page 1 and 2: I Autorka jest pracownikiem Wydzia
Page 3 and 4: Od redakcji Spis treści nr 7/2011
Page 5 and 6: Renata Durda Pomoc pokrzywdzonym pr
Page 7 and 8: Teresa Jaśkiewicz-Obydzińska, Ewa
Page 12 and 13: Numer specjalny Fot. Wiesław Madej
Page 14 and 15: Numer specjalny Radosław Sienkiewi
Page 16 and 17: Zapraszamy na zmodernizowaną stron
Page 18 and 19: Numer specjalny Internet z pomocą
Page 20 and 21: Numer specjalny przez zamieszczenie
Page 22 and 23: Poradnik Wprowadzenie Konwencja o O
Page 24 and 25: Poradnik Standardy ochrony praw cz
Page 26 and 27: Poradnik Dowody i domniemania Każd
Page 28 and 29: Poradnik c) zgodnego z prawem zatrz
Page 30 and 31: Poradnik - Wyrok ETPCz w sprawie G.
Page 32 and 33: Poradnik Zob. także inne wyroki w
Page 34 and 35: Poradnik Art. 6 ust. 1 EKPCz nie na
Page 36 and 37: Poradnik • Brak niezawisłości i
Page 38 and 39: Poradnik Po trzecie, ograniczenie m
Page 40 and 41: Poradnik Życie rodzinne więźnió
Page 42 and 43: Poradnik NARUSZENIA PRAWA DO POSZAN
Page 44 and 45: Poradnik Wąski margines swobody w
Page 46 and 47: Poradnik Prawo do wolności pokojow
Page 48 and 49: Poradnik Prawo do zawarcia małże
Page 50 and 51: Poradnik Nie musi być to zatem śr
Page 52 and 53: Poradnik Dyskryminacja bezpośredni
Page 54 and 55: Poradnik państwa, które musi uwzg
Page 56 and 57: Poradnik Wewnętrzna spójność i
Page 58 and 59: Numer specjalny Konwencji byłoby w
Page 60 and 61:
Numer specjalny zawiadomienia o prz
Page 62 and 63:
Numer specjalny Michał Lewoc Przem
Page 64 and 65:
Numer specjalny Statystyka: nowe ś
Page 66 and 67:
Numer specjalny Michał Lewoc Progr
Page 68 and 69:
Numer specjalny Mariusz Jałoszewsk
Page 71 and 72:
Marta Rychert Pomoc pokrzywdzonym p
Page 73 and 74:
Jacek Toporowski Pomoc pokrzywdzony
Page 75 and 76:
Przeciwdziałanie przemocy w rodzin
show all

2081–4852

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?