You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
GİRİŞ <strong>LİSELİ</strong> <strong>GENÇLER</strong> VE <strong>AKRAN</strong> <strong>ZORBALIĞI</strong>: İSTANBUL ÖRNEĞI<br />
9<br />
Bu eksende, gençlerin okulu “gü<strong>ve</strong>nilir” mekânlar şeklinde kodlamalarının imkânı<br />
sorgulanmalıdır. Zira gü<strong>ve</strong>nilir olmayan bir mekân, varoluşunun gerekliliklerini de<br />
yerine getiremez. Gencin sosyalleşmesi, bilgiye ulaşımı, psikolojisi vb. unsurlar tehlikeye<br />
girer; genç okulla ilişkisini sorgular <strong>ve</strong> okul amacını gerçekleştirmekten uzaklaşır. Öyle<br />
ki, zorbalığa maruz kalan genç, gelecek potansiyel şiddete odaklanmaktan derslere<br />
dikkatlerini <strong>ve</strong>rememekte <strong>ve</strong> okulda devamsızlık yapmaktadır. Unutulmamalıdır ki, nitelikli<br />
eğitim, gençlerin kendilerini gü<strong>ve</strong>nde hissedebildikleri okullarda sağlanabilir.<br />
Okullar, şiddetin dolaşımını önleyemeyen mekanlar olarak göze çarpmaktadır. <strong>Örneği</strong>n,<br />
zorbalık vakalarına müdahale eden öğretmen oranının beklenenden düşük olduğu<br />
bilinmektedir (Limber, 2002). Bu müdahalesizliğin temel nedenlerinden biri şiddetin<br />
gençlikle özdeşleştirilmesi <strong>ve</strong> gençliğin öğretmen perspektifinde “geçici <strong>ve</strong> kısa sürecek bir<br />
evre” olarak yer almasıdır. Bununla birlikte öğretmenlerin <strong>ve</strong> okul yöneticilerinin zorbalık<br />
kavramsallaştırması da farklılaşmaktadır. <strong>Örneği</strong>n, birçok öğretmen <strong>ve</strong> okul yöneticisi<br />
sözel zorbalığı “normal”, “yaş gereği” <strong>ve</strong> “zararsız” şeklinde kodlayabilmektedir (Remboldt,<br />
1994). Hangi davranışların öğretmenler tarafından şiddet olarak görülüp hangilerinin<br />
şiddet olarak görülmediği, müdahaleyi <strong>ve</strong> önlem araçlarını da etkilemektedir. Bu noktada,<br />
zorbalığın azaltılması hedefi için zorbalığın ne olduğu konusunda tüm okul paydaşlarının<br />
bir uzlaşmaya varması gerekmektedir.<br />
Zorbalık konusunda gerek gençler gerek <strong>ve</strong>liler gerekse de öğretmen <strong>ve</strong> yöneticiler<br />
tarafından kabul edilen bazı mitlerin varlığından söz edilebilir (Clarke&Kiselica, 1997).<br />
Bu mitlerin ilki, zorba gençlerin yetersiz özgü<strong>ve</strong>ne sahip oldukları <strong>ve</strong> bu yolla özgü<strong>ve</strong>n<br />
depolamaya çalıştıkları görüşüdür. İkincisi, zorbalığın kırsal alana kıyasla şehirlerde <strong>ve</strong><br />
özellikle metropollerde daha yoğun yaşandığıdır. Üçüncüsü, zorbalığın okul yerine okul<br />
dışında uygulandığıdır. Bir diğeri, zorbalığın düşük akademik başarının bir dışavurumu<br />
olduğu <strong>ve</strong> düşük not ortalamasına sahip gençlerin zorbalığa eğilimli olduklarıdır. Son<br />
olarak, zorbalığın düşük sosyoekonomik statüye sahip ailelerin çocuklarında sık görüldüğü<br />
yaklaşımıdır. Ne var ki, bu mitleri destekleyen akademik çalışmalar bulunmamaktadır. Bu<br />
mitler doğru olmayan çıkarımları ortaya koyduğundan, zorbalığın önlenmesi konusunda<br />
doğru adımlar atılamamaktadır.<br />
Akran zorbalığı, fiziksel, sözel <strong>ve</strong> ilişkisel şiddetin yanında flört şiddeti <strong>ve</strong> sanal şiddeti<br />
de içeren bir yelpazeye sahiptir. Üstelik bu farklı alanlardaki şiddet biçimleri birbirlerini<br />
desteklerken, bir şiddet türüne maruz kalan gencin diğer şiddet türlerine maruz kalma<br />
ihtimali de artmaktadır. Bu anlamda, şiddetin alanı <strong>ve</strong> türlerini kendi bağlamlarında<br />
incelemek <strong>ve</strong> şiddet unsurlarının birbirlerine bağlı olduğunu, birbirlerini beslediği gerçeğini<br />
dikkate almak gerekiyor. Tam da bu noktada, akran zorbalığının ne olduğunun, türlerinin,<br />
nasıl deneyimlendiğinin, kendisine nasıl alanlar yarattığının hem öğrenci hem de öğretmen<br />
/ okul yöneticisi perspektifinden ele alınması gerekliliğini doğmaktadır.<br />
<strong>İstanbul</strong>’da 11 okul türündeki 50 lisede, 1714 9. sınıf öğrencisi genç, 173 öğretmen <strong>ve</strong> 42 okul<br />
yöneticisinin katılımıyla gerçekleştirilen bu araştırma ile önemli bir boşluğu doldurarak<br />
akran zorbalığı konusuna bilimsel bir zemin oluşturulması amaçlanmıştır.
Change language