LİSELİ GENÇLER ve AKRAN ZORBALIĞI İstanbul Örneği

LİSELİ GENÇLER VE AKRAN ZORBALIĞI ARAŞTIRMASI LİSELİ GENÇLER VE AKRAN ZORBALIĞI: İSTANBUL ÖRNEĞI
65
“Fiziksel/Sözel şiddet” fiziksel ve sözel yolla taraf üzerinde hâkimiyet kurma hamlesini
ifade etmektedir. Tehdit, cinsel şiddet, fiziki şiddet ve saldırganlık bu faktörün içerdiği
eylemlerdendir. “Değersiz hissettirme” taraf üzerinde baskı kurmanın bir diğer yolunu ifade
etmektedir. Bu yöntemle kendini değersiz hissetmeye başlayan genç, bir otoritenin parçası
haline gelmektedir. “Hayat kontrolü” ise kişisel hayata “sevgililik” sıfatıyla müdahaleyi
anlatmaktadır. Arkadaş çevresinin sorgulandığı, yeniden şekillendiği ve kısıtlandığı bir
ilişki biçimi bu faktörde gözlemlenebilmektedir. Son olarak “İdeal yaklaşım” faktörü makul
davranış biçimlerinin gençler arasında ne derece yaygın olduğunun görülebilmesi için
oluşturulmuştur. Faktör ortalamaları ve Bağımsız Grup T Testi sonuçları cinsiyet bazında
verilmiştir.
TABLO 54. FLÖRT ŞIDDET TÜRLERI VE CINSIYET (BAĞIMSIZ GRUP T TESTI)
Sayı Ortalama F. Sig. (2-tailed)
Fiziksel/Sözel Şiddet
Değersiz Hissettirme
Hayat Kontrolü
İdeal Yaklaşım
Kız 313 1,29
Erkek 315 1,18
Kız 314 1,45
Erkek 317 1,30
Kız 314 2,08
Erkek 318 1,65
Kız 313 3,00
Erkek 316 2,62
15,865 0,000
11,570 0,000
0,869 0,000
8,208 0,000
Flört şiddeti sorularına cevap veren 313 kız, 315 erkek bulunmaktadır. Örneklemdeki diğer
gençler bu soru setine ya cevap vermek istememiş ya da ilişkilerinin olmadığını beyan
etmişlerdir. Flört şiddetini görünür kılmak için bu kısımda yapılacak analizler cinsiyet
temelli olacaktır. Genç kızlar her üç şiddet türüne de daha fazla maruz kalmakta ve cinsiyet
grupları arasındaki bu fark istatistiksel olarak anlam taşımaktadır. “Fiziksel/Sözel şiddet”e
maruz kalmanın ortalaması genç kızlarda 1,29, genç erkeklerde ise 1,18’dir. Bu faktörün
detaylarına inildiğinde en büyük ortalama farkının “Kendine zarar vermekle beni tehdit
etti” ve “Öfkeli ve agresif hareketlerle bana saldırgan davrandığı oluyor” ifadelerinde
olduğu görülmektedir. Gençler arasında doğrudan fiziki şiddet pratiği gözlemlenmese de
öncü şiddet uygulaması genç erkeklerde daha yoğundur.
İlişkiye tahakküm etme açısından “Değersiz hissettirme” yine genç erkeklerin pratik
dünyasında yer almaktadır. Bu faktörü oluşturan ifadelerden “Beni görmezden geliyor,
sorularıma cevap vermiyor, hareketlerime aldırış etmiyor” ve “Beni veya bizi ilgilendiren
konularda bana danışmadan karar veriyor” ortalama bazında ibreyi genç erkeklere
çevirmekte ve bir “erkek davranışı” olarak ilişki gündemine düşmektedir.
Faktör bazında en büyük farklılık “Hayat kontrolü” faktöründedir. Genç erkekler ilişki
esnasında kontrol kartlarını çokça kullanmaktadır. Teknoloji (Email, Facebook, telefon)
üzerinden sevgilinin kontrolünden, çevresini şekillendirmeye ve kimin “görüşülebilir”
olduğunun kararına kadar uzanan geniş yelpazede genç kızlar, “Hayat kontrolü”
şiddetine yoğun şekilde maruz kalmaktadır. Özellikle “Nereye, kiminle, ne zaman
gittiğimi; ne yaptığımı ve ne zaman döndüğümü kontrol ediyor”, “E-mail, Facebook ve
telefon mesajlarımı kontrol ediyor” ve “Beni kıskanıyor ve arkadaşlarım ile görüşmemi
engelliyor” ifadelerinde erkekler ile kızlar arasındaki ortalama farkın bir uçuruma
dönüştüğü belirtilmelidir. Genç kızların, sevgili haricinde iletişimde bulunduğu herkes genç