Hóa dược tập 1 Trần Đức Hậu Nxb Y học 2007

au, quà màu xanh, màu vàng và màu vàng cam như cà rót. spinach, cai xanh,
cà chua, ớt. quà mơ. quá gấc. bi đo... Các hợp chất này. khi ân vào chi khoang
1/3 được hảp thu qua ruột vối sự có mặt cua mật, các chát béo cùng háp thu rỏi
đi vào hệ bạch huyết tới dạ trữ ờ gan. tinh hoàn, thượng thận, tó chức béo dưới
da và biến chành vitamin A ở một số cơ quan như ờ gan Một phần các hợp chất
nàv bị biến thành retinal ở niêm mạc ruột non nhờ các enzym. sau đó bị oxy
hoá, khứ hoá và ester hoá và được hấp thu vào máu và dự trữ ờ gan Trong thức
ăn, vitamin A ờ dưới dạng ester, thường là palmỉtat. Tới ruột, dưới tác dụng cùa
các enzym tuyến tuỵ, nó bị thuv phân rồi đi vào máu, dự trữ ờ gan
Đê diều chế vitamin A. có thê phân lập từ dầu gan cá hoặc tông hợp hoá học.
- Từ dầu gan cá: Xà phòng hoá dầu gan cá; chiết phần không xà phòng hoá
bằng dung môi hữu cơ; hoặc cất phán tử phần không xà phòng hoá, làm
lạnh tách sterol, dịch cất chứa vitamin A với hàm lượng từ 1-2 triệu đơn vị
quôc tế/g; hoặc cất phân tử trực tiếp dầu gan cá để lấy vitamin A tự do.
vitamin A palmitat và vitamin A myristat.
- Tổng hợp hoá học: Nguyên liệu là citral theo sơ đồ sau:
Cấu trúc hoá hoc:
Vitamin A không phải là một chất mà là tên chung để chi nhiêu chất có
hoạt tính sinh học tương tự nhau. Chất thường được gọi là vitamin A là retinol,
nó gồm 1 vòng 6 cạnh chứa 1 dây nôì đôi (cyclohexen) gắn 3 nhóm methyl và 1
mạch nhánh 9 carbon, trên mạch gắn 2 nhóm methyl và 4 dây nốì đôi luản
phiên, cuối mạch là nhóm alcol bậc nhất. Do có các dây nốì đôi nên có cảc đổng
phân cis-trans; các đồng phân này có trong tự nhiên và có hoạt tinh vitamin A;
tuy nhiên, hoạt lực của chúng khác nhau (xem bảng 13.1). Ngoài các hợp chất
này, trong dầu gan cá nước ngọt còn có một hợp chất có hoạt tính vitamin A, về
cấu trúc, trong vòng 6 cạnh có thêm 1 dây nổi đôi và gọi là vitamin A, (3-
dehydroretinol). Khi n h ó m a lc o l bị khử thành nhóm aldehyd, các hợp chất này
cũng có hoạt tính vitamin A và có tên gọi chung là retinal. Nếu oiy hoá tiếp
thành nhóm car boxy lie thì sản phẩm tạo thành cũng có một 8ố hoạt tính của
vitamin A (các acid retinoic).
250