Las circunstancias atenuantes y agravantes en la teoria general de ...
Las circunstancias atenuantes y agravantes en la teoria general de ...
Las circunstancias atenuantes y agravantes en la teoria general de ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l <strong>de</strong>lito, <strong>la</strong> p<strong>en</strong>a pue<strong>de</strong> ser negada, como ocurre <strong>en</strong> <strong>la</strong>s causas<br />
<strong>de</strong> exclusión <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>en</strong>a, y son éstas causas modificativas <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>en</strong>a <strong>la</strong>s<br />
que se d<strong>en</strong>ominan <strong>circunstancias</strong> <strong>at<strong>en</strong>uantes</strong> o <strong>agravantes</strong>.<br />
“El <strong>de</strong>lito existe, se d<strong>en</strong> o no <strong>la</strong>s <strong>circunstancias</strong> <strong>agravantes</strong> o <strong>at<strong>en</strong>uantes</strong> –<br />
dic<strong>en</strong> Cobo <strong>de</strong>l Rosal y Vives Antón – y no guarda por tanto, ninguna<br />
re<strong>la</strong>ción es<strong>en</strong>cial con el mismo, puesto que únicam<strong>en</strong>te afectan el quantum<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>en</strong>a, e incluso a <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> misma o modifican <strong>en</strong> última instancia<br />
<strong>la</strong> responsabilidad p<strong>en</strong>al” 135 , tratándose <strong>en</strong>tonces <strong>de</strong> algo accesorio o<br />
accid<strong>en</strong>tal.<br />
Esa resonancia y repercusión que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>circunstancias</strong> <strong>en</strong> los procesos<br />
graduativos <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>en</strong>a, es lo que hace que se ubique el tema <strong>en</strong> esa teoría<br />
tal como vi<strong>en</strong>e <strong>en</strong> ocasiones <strong>en</strong>unciado <strong>en</strong> los preceptos <strong>de</strong>l Código<br />
P<strong>en</strong>al. 136<br />
Esta percepción sobre <strong>la</strong> virtualidad que para el sistema <strong>de</strong> <strong>circunstancias</strong><br />
modificativas <strong>de</strong> <strong>la</strong> responsabilidad p<strong>en</strong>al es producida bajo el ámbito <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
teoría <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>en</strong>a, <strong>en</strong> <strong>la</strong> medida <strong>en</strong> que afecta a su medición, sólo se pue<strong>de</strong><br />
inscribir d<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> un Derecho P<strong>en</strong>al don<strong>de</strong> el principio <strong>de</strong> legalidad <strong>en</strong><br />
materia <strong>de</strong> <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>en</strong>a, es llevado hasta el límite <strong>de</strong> lo posible.<br />
Es el legis<strong>la</strong>dor, qui<strong>en</strong> opta por una individualización p<strong>en</strong>al <strong>de</strong> marcado<br />
carácter legal (lex stricta) fr<strong>en</strong>te a <strong>la</strong> posición <strong>de</strong> conce<strong>de</strong>r po<strong>de</strong>res<br />
discrecionales a los jueces, terr<strong>en</strong>o este <strong>de</strong>l arbitrio judicial, <strong>en</strong> el que se<br />
trata <strong>de</strong> resolver <strong>la</strong>s dos t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cias antagónicas: “optima lex quae maximun<br />
arbitrium judiciem reliquit y optima lex quae minimun arbitrium judiciem<br />
reliquit” 137 .<br />
Cabe <strong>en</strong>tonces <strong>de</strong>stacar, como coincid<strong>en</strong> Cobo <strong>de</strong>l Rosal / Vives Antón, que<br />
un arbitrio prud<strong>en</strong>te y razonable es el mejor complem<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> legalidad y<br />
justam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>la</strong> materia consagrada a <strong>la</strong> <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>en</strong>a a un<br />
135 Cobo <strong>de</strong>l Rosal – Vives Antón. Ob. Cit. Pág. 736 sgtes.<br />
136 El artículo 47 <strong>de</strong>l Código P<strong>en</strong>al Cubano recoge <strong>en</strong>tre otros pasajes: “ el tribunal fijara <strong>la</strong><br />
medida <strong>de</strong> <strong>la</strong> sanción...... y t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta especialm<strong>en</strong>te... <strong>la</strong>s <strong>circunstancias</strong> concurr<strong>en</strong>tes<br />
<strong>en</strong> el mismo.....” N. A.<br />
137 González Cussac. Cua<strong>de</strong>rnos….Ob. Cit.<br />
59