PDF formatuan

2. HIZKUNTZA-EKINTZAK
Idazkeraren eta ahoskeraren
ezaugarri bat
Soinua eta letra bi errealitate desberdin
dira; horregatik, idazten den moduan
ahoskatu behar delako ustea
baztertu behar dugu. Hitz egitean
hainbat hitz elkartzen dira aldaketa
asko sortuz. Hona hemen eskematxo
bat ahoskatzean gertatutako aldaketak
ikusteko:
IDATZI AHOSKATU
ez zara ez + z = ETZ [etzara]
ez dago ez + d = EZT [eztago]
ez naiz ez + n = EN [enaiz]
ez luke ez + l = EL [eluke]
ez gara ez + g = EZK [ezkara]
ez bada ez + b = EZP [ezpada]
30
2. unitatea: Euskaldunen komeriak. Antzezlana
GALDETU, AGINDU, SOLASKIDEARI EKIN
Hizketan ari garenean, hainbat baliabide erabiltzen ditugu, hitzarekin batera,
gure esanahia indartzeko edota zehazteko batez ere. Baliabide hauek bi multzotan
bana daitezke: batetik, baliabide prosodikoak, soinuarekin zerikusia
dutenak (doinua eta bolumena); eta bestetik, keinuzko baliabideak, hau
da, hiztunak aurpegiarekin eta gorputz-espresioekin egiten dituen keinuek
gure emozioei buruzko informazioa ematen dute.
Doinuaren bidez igartzen dugu solaskideak galdera bat egin digun ala harridura
adierazi digun. Gainera, doinuaren bidez bereiz ditzakegu igorlearen
gogo-aldartea (gorrotoa, poza…) eta jarrera (serioa, ironikoa…). Azkenik, ezin
da ahaztu idatzizko elkarrizketako esaldiak puntuaren (.) eta marra luzearen
(—) bitartez bereizten direla.
Bolumenari dagokionez, emozioren bat edo ideiaren bat azpimarratzeko igo
egiten dugu; aldiz, norbaiti errespetuzko jarrera azaltzeko jaitsi egiten dugu.
3. Orain antzezlan bat egingo dugu! Bakoitzak antzezlan honen pertsonaia
baten rola hartu eta ozen irakurri behar du, doinu egokia
emanez.
(Zarata gogor batek elkarrizketa mozten du. EMAKUMEAk eta GAZTEAk
larrituta begiratzen diote elkarri. IGOGAILUZAINAK ez du liburua
utziko)
EMAKUMEA: (Beldurtuta) Zer izan da hori?
GAZTEA: (Ikaraz) Igogailua gelditu egin dela ematen du.
EMAKUMEA: (Beldurrak harrapatuta) Ai, ene! Ez esan! (IGOGAILU-
ZAINARI) Gelditu egin al da?
(IGOGAILUZAINAK buruarekin baiezkoa egiten du, liburua utzi gabe.)
EMAKUMEA: Ez da izango! Benetan?
IGOGAILUZAINA: (Oso lasai irakurketan murgilduta) Gelditu dela dirudi,
bai.
EMAKUMEA: Baina… eta ez duzu ezer egingo? Kontuz ibili, gero! Nire
senitarteko batek klaustrofobia zeukan. Gaitz hauek herentziazkoak izan
ohi dira. Beraz, batek daki orain niri ere etorriko ote zaidan!
Eztenbako trikuak, GALDER PÉREZ (moldatua).