You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
2010eko irailaren 4a, larunbata <strong>berria</strong> 5<br />
Iritzia ‹ Harian<br />
b<br />
Hizpideak<br />
Serio<br />
Koldo Aldabe<br />
kaldabe@<strong>berria</strong>.info<br />
garo da abuztua. Lasaitasun eta<br />
I normaltasunez. Sartu gara irailean<br />
eta amaitu da kale erasoez hitz egiteko<br />
garaia, kaleetan zaborrontziek kiskaltzen<br />
dirauten arren, baita atez ateko<br />
bilketakoek ere.<br />
Su-etenaz hitz egiteko ordua iritsi da.<br />
Su-etenaz, ETArenaz. Ez bat, ez bi, denak<br />
hasi dira ETAk ezarriko ei duen meniaz.<br />
Eta hedabideak ere ari dira horretaz<br />
mintzatzen, batzuk adierazpen bila<br />
bainoago filtrazioen peskizan. Eta izan<br />
dira filtrazioak, izan direnez.<br />
Nazioarteko talde batek ikuskatuko<br />
lukeen su-etenaz, nahikoa izango den<br />
edo ez; prozesu bat hasteko abiapuntutzat<br />
hartzeko bide emango duen edo<br />
ez. Jarrerak agertzen hasi dira handik<br />
eta hemendik. Berrikuntza gutxiko jarrerak<br />
askorenak; gerora aldatzeko<br />
malgutasun gutxi erakusten dutenak.<br />
Gai serioa, bai, eta seriotasunez eta<br />
erantzukizunez jokatzeko ordua litzateke.<br />
Hitz beste<br />
Anjel Lertxundi<br />
Arrotzarena<br />
aungoikoak oso toki eskasa izan du azken urte luzeetako<br />
euskal literaturan. Bat-batean, gure nobeletatik eta,<br />
J<br />
zailagoa dena, poesia liburuetatik desagertu zen. Berak<br />
Adan eta Eba paradisutik bota zituen bezala bota genuen<br />
guk bera gure lorategi partikularretik. Ez zegoen, eta gure<br />
liburuek erakusten dutena egia bada, ez dugu haren falta<br />
sumatzen, ez dugun haren beharrik. Joxe Arregik, eliz gizon<br />
gehienek ez bezala eginez, buru eta aurre egin zion<br />
(berarentzat garratza imajinatzen dudan) egoera horri,<br />
eta hausnarrean hasi zen. Galdezka. Ulertu nahian.<br />
Gure paradisutik kanpo segitzen du goi-goikoak; ez da<br />
pertsonaia, ez da hausnar poetikoen ez arnas ez ardatz,<br />
baina Joxe Arregik traszendentziaren auzia ekarri du apalapal,<br />
arrotz sarkin baten moduan ia, gure lorategitxora,<br />
Hemen aldizkariarekin, sekularizazioa ulertu nahi duten<br />
liburuekin…<br />
Bere kezka horiek ez dira oso nireak, baina bai esker ona.<br />
r Adur<br />
Zementitisak jota:<br />
j, k, l, m, n…<br />
Joan Mari Irigoien<br />
Idazlea<br />
Aitortzen dut<br />
munduko boteretsuek<br />
errezeloa<br />
eta mesfidantza<br />
eragiten didatela.<br />
Baita mina ere, hainbatetan<br />
eta hainbatetan. Odon Elorza ez<br />
da munduko boteretsu bat: ez<br />
da Obama, ez da Sarkozy… Baina,<br />
txikian bada ere, gure inguruko<br />
boteretsuetako bat da.<br />
Ni gizon bakartia naiz, eta ez<br />
zait inorekin sartzea gustatzen,<br />
baina batzuetan ezinezkoa zait.<br />
Izan ere, askotan hartzen dut<br />
Altzatik Donostiarako autobusa,<br />
eta Herreratik igaro eta plaza<br />
han behean ikusten dudanean,<br />
bihotza oinetaraino erortzen<br />
zait, halako eran, non mina<br />
pilatuz joan baitzait egunez<br />
egun, egoera jasanezin egin zaidan<br />
arte. Eta orduan, lehertu<br />
zait pazientzia, eta lehertu zait<br />
hitza ordenagailuan… Eta hasi<br />
naiz idazten, eta hona hemen<br />
nire ezinegonaren fruitua.<br />
Guk uste genuen urbanismoastakeriak<br />
Francoren garaiko<br />
kontuak zirela, baina ez. Hortxe<br />
dago «Auditz-Akular» proiektua,<br />
gaurko alkatearen ametsa,<br />
telebistan behin entzun nionez.<br />
Altzatarrok, baina, aspaldidanik<br />
gaude zementu-dieta batek<br />
itota: jakin ere ez dakit nola ez<br />
garen hil, lauhazkako eta ezinbesteko<br />
idorreria batek jota…<br />
Auditz-Akular, beraz, zementuterrorismoa<br />
da niretzat. Hiru<br />
mila etxebizitza baino gehiago,<br />
gure gaurko berdeguneetan! Faraonkeria<br />
hutsa! Baina erotuta<br />
al gaude? Hori bai, beren izarproiektua<br />
saltzeko hitz magikoak<br />
baliatzen dituzte: «Babes ofizialeko<br />
etxeak». Gaurko ezker<br />
light honek hori baitu ona:<br />
apaingarriak asmatzen eta hitz<br />
hanpatuak erabiltzen sekulako<br />
abilezia duela, gero balizko erosleak<br />
zozketa batera kondenatuko<br />
baditu ere. Nola konforma<br />
daiteke ezkerreko partidu bat<br />
zozketa batekin? Harro daude<br />
gainera. Ez dut ulertzen. Altzan<br />
sekulakoak egin zituzten (etxe,<br />
dorre eta eraikin negargarriak;<br />
San Markoko zabortegia, Errenterian<br />
egon arren altzatarrok<br />
ere hatsez eta kiratsez kutsatu<br />
gaituena, auskalo noizdanik;<br />
autopista…), eta kokoteraino<br />
gaude. Egin dezatela Auditz-<br />
Akularren parke bat, Ametzagañan<br />
egin duten bezalakoa<br />
(ongi egina dagoena ongi dago,<br />
eta zorionak, alde horretatik,<br />
udalari: bakoitzari berea), altzatar<br />
askok pentsa ez dezagun<br />
Ametzagañakoa aurpegia garbitzeko<br />
amarru bat izan dela, eskuak<br />
(eta zangoak, eta birikak,<br />
eta gorputz-atal guztiak…) faraonkeria<br />
horretan zikintzeko.<br />
Badakit zer esango didaten:<br />
beren egiteko guztiak «demokratikoki»<br />
egin dituztela: horra<br />
hor beste hitz magiko bat, guztia<br />
zuritzen duena, baina hondamen<br />
ekologikoak ezin zuritu<br />
daitezke, ezta hitz sasisakratu<br />
Auditz-Akular,<br />
beraz, zementu<br />
terrorismoa da<br />
niretzat. Hiru mila<br />
etxebizitza baino<br />
gehiago, gure gaurko<br />
berdeguneetan!<br />
Faraonkeria hutsa!<br />
Baina erotuta<br />
al gaude?<br />
horrekin ere… Ez al dira, bada,<br />
gure baserriak eta zuhaitzak eta<br />
geratzen zaizkigun berdeguneak,<br />
besteak beste, altzatar guztion<br />
patrimonio? Horietako<br />
asko eta asko, ordea, iraganeko<br />
kontuak izango dira aurki.<br />
Partiduak ez dira gizartea.<br />
Eta demokratikoagoa iruditzen<br />
zait, partiduek hitzartu edo negozia<br />
dezaketenetik harat (iruzurrak<br />
bultzatuta behin baino<br />
gehiagotan, derradan hori ere),<br />
herritarrei iritzia eskatzea, edo<br />
erreferendumak egitea, konfrontazio<br />
dialektiko larriak daudenean<br />
zer esanik ez.<br />
Gainera, ez naiz fidatzen. Lehen<br />
ere, laurogei bat metroko<br />
bidea egiteko ehun urte baino<br />
gehiagoko dozena bat zuhaitz<br />
lerden bota zituzten. Azkenekoa,<br />
berriz, Herrerako San Luis<br />
plazan gertatu da, ea puntu<br />
honi ere ekiten diodan behingoz…<br />
Lehendik ere plazaren gainean<br />
errepide berri bat egin zuten,<br />
Herrerako jende askoren oposizioarekin,<br />
eta orain plazan bertan<br />
egin dute deskalabroa. Izan<br />
ere, errepidea egin ondoren, aukera<br />
bikaina zuen Donostiako<br />
udalak herreratarrei behar bezalako<br />
plaza eta arnasleku bat<br />
eskaintzeko. Baina ezta hori<br />
ere…!, alkateak onartu egin baitu<br />
bertan beste etxe zatar bat<br />
egitea —nik bakarrik dakit nola<br />
astindu eta lausotu dituen etxetzar<br />
horrek nire ikusmen-sentiberatasunak,<br />
solairuz solairu<br />
gora egiten zuen bitartean…!—,<br />
plazaren zabalera murriztuz.<br />
Herrerako bizilagunek asko sufritu<br />
dute, bai, baina are gehiago<br />
sufritu beharko dute, zokoan<br />
bizi ez ezik, are gehiago zokoratu<br />
baititu Odonen eta gobernuan<br />
dagoen taldearen erabakiak.<br />
Hauek, baina, gauza inportanteagoak<br />
dituzte, antza, Donostia<br />
2016ko Europako kultur<br />
hiriburu bihurtu nahi baitute.<br />
Donostian, izan ere, su-festak dituzte<br />
kulturaren gailur, itxura<br />
hutsa.<br />
Hamaika ikusteko jaio ginen,<br />
zinez…!
Change language