Babad Tanah Djawi

Kajaba panyekeling dhuwit, cacading papréntahané Compagnie, isih ana
manèh, yaiku enggoné kukuh ngencengi tindaking monopolie, nganti akèh
warga VOC. kang metu saka pakempalan.
Ana sajabaning nagara Walanda, Compagnie uga duwè mungsuh kang
nyumelangi:
1. Bangsa Inggris, iku ing tahun 1600 wis nganakaké Oost Indische
Compagnie, sarta ana ing Banten lan Moloko wis duwè kantor akèh.
Ing saenggon enggon bangsa Inggris tansah mbudi daya bisané ngesur
wong Walanda, mung baé enggoné mungsuh ora wani ngedhèng, awit
mundhak ngadekaké gèsrèking préntah Walanda lan Inggris.
2. Ing wektu samono VOC. tansah merangi wong Sepanyol lan Portegis,
awit tanah Walanda peperangan lan bangsa loro mau ana ing Europa.
VOC. lelawanan dagang karo bangsa Cina sarta Jepang. Ing tahun 1608
ana prau Compagnie loro layar menyang Jepang. Ana ing kono Compagnie
diidini dedagangan lan ngadegaké loji.
Saka rembugé Frankrijk sarta Inggris, sanadyan Walanda lan Sepanyol ora
sida bedhami, nanging ing tahun 1609 meksa lèrèn anggoné perang, padha
sèlèh gegaman ing dalem 12 tahun.
Prakara tanah Indhiya katemtokaké ing prajangjian, yèn wong Walanda
lestari kena ndarbèni jajahan enggoné ngrebut wong Sepanyol sarta
Portegis, nanging siji sijining bangsa ora kena dedagangan ana ing jajahan
kang wus dijègi ing liyan ing wektu awiting sèlèh gegaman.
Mungguh ing atasé tanah Indhiya awiting sèlèh gegaman iku kang mesthi
kurang luwih let sataun karo ing Europa, awit tanah Indhiya nganggo
ngentèni udhuning dhawuh.
Ana ing Indhiya ketara banget, yèn wong Sepanyol ora nganggep bedhami
sèlèh gegaman iku; dadi VOC. kepeksa tansah tata tata nyentosani
wadyabala lan samekta gegamaning perang.
Bangsa Inggris lan Portegis sok dibiyantoni ing wong bumi, merangi marang
wong Walanda.
52