Babad Tanah Djawi

Déné kang dadi pangupa jiwané, nenukang, adol gula, tèh, nganti akèh kang
bisa dadi sugih.
Ewa déné suwé suwé ing Betawi saya akèh Cina kang ora duwè
panggaotan, gawéné mung ngemis, malah ora sethithik kang gelem
nindakaké kadurjanan.
Kang ndadèkaké ora trimané wong Cina iya iku:
1. Dhawuhé GG. van Swol (tahun 1713 – 1718) bab reganing tèh Cina.
Tekané Cina saka ing negarané padha numpang prau kang momot tèh
didol marang VOC. Bareng para Bewindhebber rumangsa ora pati akèh
kauntungané enggoné dagang tèh, GG. mau banjur namtokaké yèn tèh
weton negara Cina, kang mauné diajèni 60 rupiyah ing sadhaciné, ing
sabanjuré bakal diregani 40 rupiyah. Temahan nuli ora ana prau momot
tèh teka ing Betawi.
Saka pangudining GG. Zwaardekroon wiwit ing tahun 1722 ana prau
momot tèh manèh teka ing Betawi.
2. Ing tahun 1706 wis ana angger nglarangi wong Cina teka ing Betawi tanpa
panggaotan. Wiwit tahun 1722 Paréntah dhawuh nggawa Cina kang
tanpa panggaotan, menyang Ceylon, Bandha utawa Kaap de Goede
Hoop.
Mung kang duwè layang pratandha idining Préntah, kena
lestari manggon ing Tanah Jawa.
Ewa déné ing Betawi ing Betawi ora entèk entèk Cinané kang angguran
sarta gawé rerusuh.
Wusana ing tahun 1740 GG. Valckenier nemtokaké putusan: sakèhing Cina
kang sakira nyumelangi, senadyan duwè layang pratandha, kudu dicekel
kalebokaké ing kunjaran, perlu katiti priksa.
Cina mau yèn ora duwè panggaotan kudu digawa menyang Ceylon,
diwènèhi pagawéyan nggarap kebon manis jangan.
Para punggawa kang nindakaké dhawuh mau, padha golèk kasil, senadyan
Cina sugih padha diancam arep dikirimaké menyang Ceylon, supaya metu
beselé.
84