17.06.2013 Views

Untitled - Iverieli

Untitled - Iverieli

Untitled - Iverieli

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

sinamdvileSi, `moqcevaÁ qarTlisaÁ~ IV saukunis<br />

istoriul viTarebas asaxavs, amitom `qarTli~ pirvel<br />

rigSi qarTl-kaxeTs aRniSnavs (musxeliSvili 1993: 341-<br />

342), romlis mkvidrnic arian teqstis aRniSnul monakveTSi<br />

naxsenebi pirebi: salome ujarmeli, peroJavri<br />

sivnieli da `yovelni mTavarni~. aqedan gamomdinare,<br />

sityvebSi `Cuenda aravin moavlina RmerTman~ isini,<br />

qarTlis samefos im samTavroebs gulisxmoben, sadac<br />

mociqulebs ar uqadagiaT. analogiur azrs gamoTqvams<br />

s. gogitiZec (gogitiZe 1997: 17-18) 12 .<br />

am TvalsazrisiT, `moqcevaÁ qarTlisaÁ~ srulad<br />

eTanxmeba bizantiur istoriul wyaroebs, romlebic<br />

gvauwyeben, rom wm. andriam swored saqarTvelos SavizRvispireTsa<br />

da mis mimdebare regionebSi iqadaga.<br />

qarTul enaze wm. andrias qadagebis Sesaxeb arsebul<br />

uZveles cnobebs vxvdebiT `mravalTavebSi~, romelTa<br />

arqetipebi V-VI saukuneebiT TariRdeba. Cvenamde<br />

moaRwia am krebulis gviandelma nusxebma. erT-erT maTganSi,<br />

`klarjul mravalTavSi~ (X s.), daculia doro-<br />

Teos tvirelis homilia `aTormetTa mociqulTa<br />

mosaÃsenebeli~ 13 , romelSic avtori wm. andrias qadagebas<br />

dasavleTi da samxreTi saqarTvelos CvenTvis ukve<br />

kargad cnobil geografiul punqtebs (sebastopoliss,<br />

afsarelTa banaks, md. faziss, eTiopias) ukavSirebs 14:<br />

`<br />

12 `moqcevaÁ qarTlisaÁs~ aRniSnuli monakveTi mociqulTa qadagebis<br />

konteqstSi pirvelad leonti mrovelma gaiazra, razec wignis momdevno<br />

TavSi visaubrebT.<br />

13 doroTeosi kargad icnobda wm. andrias cxovrebasTan dakavSirebul<br />

realiebs, rasac amave krebulSi Setanili `sameocdaaTTa mociqulTa<br />

mosaÃsenebeli~ adasturebs: `filiologe... romeli episkopos<br />

iqmna andrea mociqulisagan sinops~ (mravalTavi 1991: 386).<br />

14 msgavsi suraTia efTvime aTonelis `mcire svinaqsarSi~ (mimosvla<br />

2008: 139-140). romlis cnobac sityva-sityviT meordeba giorgi<br />

mTawmidelis `did svinaqsarSi~: `merme warvida sevastopolis qalaqsa<br />

mas didsa, sada-igi Sesdian orni mdinareni, romelTa ewodebis<br />

fasos da fsaros, Sinagan eTiopiisa mkÂdrTa~ (didi svinaqsari 2003:<br />

254).<br />

17<br />

`andrea... Semdgomad misa warvida sebastielTa qalaqsa<br />

mas didsa, sada banaki igi iyo afsarelTaÁ, da fasisi<br />

mdinarÀ, sada-igi uSinaganÀsni eTiopelTani damkvidrebul<br />

arian~ (mravalTavi 1991: 387).<br />

amave wyaros mixedviT, kolxeTSi (eTiopiaSi) iqadaga<br />

mataTa mociqulma, romelic aqve ganisvenebs:<br />

`mataTia, romeli Seracxil ars aTormetTa maT [Tana],<br />

nacvalad iudaÁsa, pirvelsa eTiopisasa qadaga qristÀ,<br />

aResrula da daefla munve~ (gv. 388).<br />

am cnobas ufro akonkretebs sofroniusi, romelic<br />

ieronimes Txzulebis damatebaSi wers:<br />

`mataTiam... iqadaga saxareba meore eTiopiaSi, sadac<br />

aris afsaris cixe-simagre da hÂsis navTsadguri... iqve<br />

gardaicvala da damarxulia dRemde~ (ingoroyva 1954: 224).<br />

qarTul originalur literaturaSi andria pirvelwodebulisadmi<br />

miZRvnili Txzulebebis gavlenis<br />

kvali pirvelad `abos wamebis~ teqstSi dasturdeba.<br />

ioane sabanisZe garkveviT aRniSnavs, rom qarTvelebi<br />

`xuTasisa wlisa JamTa da uwinaresRa~ arian naziarebni<br />

qristes rjuls. n. fruiZis dakvirvebiT, avtori aq<br />

konkretulad ar uTiTebs, Tu vis saxels ukavSirdeba<br />

saqarTvelos gaqristianeba, magram friad araorazrovnad<br />

mianiSnebs andria mociqulze (fruiZe 2002: 9).<br />

niSandoblivia isic, rom ioane sabanisZisTvis egris-afxazeTis<br />

samefos sazRvrebSi orientiris funqcia<br />

mociqulTa qadagebasTan dakavSirebul geografiul<br />

punqtebs akisria:<br />

`sazRvar maTda ars zRuaÁ igi pontoÁsaÁ, samkÂdrebeli<br />

yovladve qristianeTaÁ, misazRvradmde qaldiaÁsa,<br />

trapezuntiaÁ mun ars, sayofeli afsareaÁsa, nafsaÁs<br />

navTsadguri~ (Zeglebi I: 59).<br />

p. ingoroyva aRniSnavs, rom samive dasaxelebuli<br />

punqti saqarTveloSi Sedis da mociqulTa qadagebas<br />

ukavSirdeba: trapezuntidan wm. andria Semovida saqar-<br />

18

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!