Untitled - Iverieli
Untitled - Iverieli
Untitled - Iverieli
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
sinamdvileSi, `moqcevaÁ qarTlisaÁ~ IV saukunis<br />
istoriul viTarebas asaxavs, amitom `qarTli~ pirvel<br />
rigSi qarTl-kaxeTs aRniSnavs (musxeliSvili 1993: 341-<br />
342), romlis mkvidrnic arian teqstis aRniSnul monakveTSi<br />
naxsenebi pirebi: salome ujarmeli, peroJavri<br />
sivnieli da `yovelni mTavarni~. aqedan gamomdinare,<br />
sityvebSi `Cuenda aravin moavlina RmerTman~ isini,<br />
qarTlis samefos im samTavroebs gulisxmoben, sadac<br />
mociqulebs ar uqadagiaT. analogiur azrs gamoTqvams<br />
s. gogitiZec (gogitiZe 1997: 17-18) 12 .<br />
am TvalsazrisiT, `moqcevaÁ qarTlisaÁ~ srulad<br />
eTanxmeba bizantiur istoriul wyaroebs, romlebic<br />
gvauwyeben, rom wm. andriam swored saqarTvelos SavizRvispireTsa<br />
da mis mimdebare regionebSi iqadaga.<br />
qarTul enaze wm. andrias qadagebis Sesaxeb arsebul<br />
uZveles cnobebs vxvdebiT `mravalTavebSi~, romelTa<br />
arqetipebi V-VI saukuneebiT TariRdeba. Cvenamde<br />
moaRwia am krebulis gviandelma nusxebma. erT-erT maTganSi,<br />
`klarjul mravalTavSi~ (X s.), daculia doro-<br />
Teos tvirelis homilia `aTormetTa mociqulTa<br />
mosaÃsenebeli~ 13 , romelSic avtori wm. andrias qadagebas<br />
dasavleTi da samxreTi saqarTvelos CvenTvis ukve<br />
kargad cnobil geografiul punqtebs (sebastopoliss,<br />
afsarelTa banaks, md. faziss, eTiopias) ukavSirebs 14:<br />
`<br />
12 `moqcevaÁ qarTlisaÁs~ aRniSnuli monakveTi mociqulTa qadagebis<br />
konteqstSi pirvelad leonti mrovelma gaiazra, razec wignis momdevno<br />
TavSi visaubrebT.<br />
13 doroTeosi kargad icnobda wm. andrias cxovrebasTan dakavSirebul<br />
realiebs, rasac amave krebulSi Setanili `sameocdaaTTa mociqulTa<br />
mosaÃsenebeli~ adasturebs: `filiologe... romeli episkopos<br />
iqmna andrea mociqulisagan sinops~ (mravalTavi 1991: 386).<br />
14 msgavsi suraTia efTvime aTonelis `mcire svinaqsarSi~ (mimosvla<br />
2008: 139-140). romlis cnobac sityva-sityviT meordeba giorgi<br />
mTawmidelis `did svinaqsarSi~: `merme warvida sevastopolis qalaqsa<br />
mas didsa, sada-igi Sesdian orni mdinareni, romelTa ewodebis<br />
fasos da fsaros, Sinagan eTiopiisa mkÂdrTa~ (didi svinaqsari 2003:<br />
254).<br />
17<br />
`andrea... Semdgomad misa warvida sebastielTa qalaqsa<br />
mas didsa, sada banaki igi iyo afsarelTaÁ, da fasisi<br />
mdinarÀ, sada-igi uSinaganÀsni eTiopelTani damkvidrebul<br />
arian~ (mravalTavi 1991: 387).<br />
amave wyaros mixedviT, kolxeTSi (eTiopiaSi) iqadaga<br />
mataTa mociqulma, romelic aqve ganisvenebs:<br />
`mataTia, romeli Seracxil ars aTormetTa maT [Tana],<br />
nacvalad iudaÁsa, pirvelsa eTiopisasa qadaga qristÀ,<br />
aResrula da daefla munve~ (gv. 388).<br />
am cnobas ufro akonkretebs sofroniusi, romelic<br />
ieronimes Txzulebis damatebaSi wers:<br />
`mataTiam... iqadaga saxareba meore eTiopiaSi, sadac<br />
aris afsaris cixe-simagre da hÂsis navTsadguri... iqve<br />
gardaicvala da damarxulia dRemde~ (ingoroyva 1954: 224).<br />
qarTul originalur literaturaSi andria pirvelwodebulisadmi<br />
miZRvnili Txzulebebis gavlenis<br />
kvali pirvelad `abos wamebis~ teqstSi dasturdeba.<br />
ioane sabanisZe garkveviT aRniSnavs, rom qarTvelebi<br />
`xuTasisa wlisa JamTa da uwinaresRa~ arian naziarebni<br />
qristes rjuls. n. fruiZis dakvirvebiT, avtori aq<br />
konkretulad ar uTiTebs, Tu vis saxels ukavSirdeba<br />
saqarTvelos gaqristianeba, magram friad araorazrovnad<br />
mianiSnebs andria mociqulze (fruiZe 2002: 9).<br />
niSandoblivia isic, rom ioane sabanisZisTvis egris-afxazeTis<br />
samefos sazRvrebSi orientiris funqcia<br />
mociqulTa qadagebasTan dakavSirebul geografiul<br />
punqtebs akisria:<br />
`sazRvar maTda ars zRuaÁ igi pontoÁsaÁ, samkÂdrebeli<br />
yovladve qristianeTaÁ, misazRvradmde qaldiaÁsa,<br />
trapezuntiaÁ mun ars, sayofeli afsareaÁsa, nafsaÁs<br />
navTsadguri~ (Zeglebi I: 59).<br />
p. ingoroyva aRniSnavs, rom samive dasaxelebuli<br />
punqti saqarTveloSi Sedis da mociqulTa qadagebas<br />
ukavSirdeba: trapezuntidan wm. andria Semovida saqar-<br />
18