17.06.2013 Views

Untitled - Iverieli

Untitled - Iverieli

Untitled - Iverieli

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

aRsaniSnavia, rom Zvel `qarTlis cxovrebaSi~ es<br />

aris erTaderTi adgili, romelic awyuris xatis saswaulmoqmedebas<br />

Seexeba da, rogorc Cans, swored am<br />

faqtma (xatis uvneblad gadarCenam) Seuwyo xeli awyuris<br />

RvTismSoblis saswaulmoqmedebebze zepiri gadmocemebis<br />

gavrcelebas. niSandoblivia isic, rom mocemuli<br />

saswauli qronologiurad emTxveva samZivarTa sagvareulos<br />

zeobis periods (XII-XV ss.).<br />

1283 wlis miwisZvris dros momxdari saswauli ar<br />

aris Setanili manuelis `TxrobaSi~, rac imaze metyvelebs,<br />

rom XIII-XIV saukuneebSi, roca JamTaaRmwerlis<br />

`aswlovani matiane~ iwereboda, awyuris xatis saswaulTa<br />

cikli jer kidev ar iyo literaturulad gaformebuli<br />

da miwisZvris epizodi swored amitom ver<br />

moxvda teqstSi. aqedan gamomdinare, awyuris xatis<br />

matianis Sedgena ufro gvianaa sagulvebeli, rogorc<br />

amas m. brose varaudobda.<br />

`manuelis Txrobis~ daweris dros (1501-1504 ww.)<br />

awyuris xatis matiane ukve arsebobs da Targmnilia berZnul<br />

enaze. mesxuri gadmocemis garda, masSi warmodgenilia:<br />

herakle keisris droindeli qronika (VII s) da<br />

xatis tyveobidan gamoxsnis saswaulebi (XV s). ganvixiloT<br />

TiToeuli maTgani cal-calke:<br />

I. matianeSi mesxur gadmocemas qronologiurad<br />

agrZelebs herakle keisris mier RvTismSoblis xatis<br />

moxilvis epizodi, romelic `axal qarTlis cxovrebaSi~<br />

CanarTis saxiT SeutaniaT. am CanarTis mixedviT,<br />

herakle keisari 620 wels Cavida samcxeSi:<br />

`esma saswaulT-moqmedeba xatisa mis, romeli wmidasa<br />

RmrTismSobelsa gamoesaxa da mieca pirvelwodebulisa andriasTÂs,<br />

da mas moesvena da daesvenebina mciresa ekudersa<br />

Sina awyuers. movida keisari erakle xilvad da<br />

Tayuaniscemad xatisa mis. maSin iwyo erakle awyuers didisa<br />

saydrisa saZirkuelisa Cagdebad da Senebad, vidremdis<br />

121<br />

mieriTgan gansrulda morwmuneTa kacTa mier, da mier<br />

Seqmnes saepiskoposod~ (qca I: 224).<br />

`manuelis TxrobaSi~ heraklesdroindel qronikas<br />

amgvari saxe aqvs:<br />

`mefeTa Soris ganTqmuli berZenTa imperatori herakle,<br />

uRvTo sparselebis winaaRmdeg omidan modioda, roca,<br />

saRvTo SuriT aRvsebulma, safuZvlidan aRaSena es, rogorc<br />

amboben, warsulSi mcire [taZari] (igi dResac gvakvirvebs<br />

Tavisi mSvenierebiTa da sididiT) da wminda<br />

saboZvrad da Sesawirad miuZRvna deda RvTisas. Tumca<br />

erTi adgilobrivi mTavaric (τοπάρχης) sakmaod daexmara<br />

mas am taZris aRdgenasa da SemkobaSi. mravali sneuli da<br />

uZluri evedreboda RvTismSoblis wminda xats da myisve<br />

ikurneboda. [am xatma] maSin mravali saswauli moimoqmeda<br />

da dRemde Seeweva yvelas, vinc rwmeniT mimarTavs mas~.<br />

amrigad, manueli damatebiT aRniSnavs, rom sparselebTan<br />

omis Semdeg awyurSi sagangebod Casul herakle<br />

keisars awyuris taZris aRdgenaSi erTi adgilobrivi<br />

mTavaric (τοπάρχης) daexmara (bartikiani 1987: 80-81).<br />

damowmebuli cnobebi awyuris sakaTedro taZris<br />

mSeneblobas Seexeba da, SesaZloa, Zvel qronikalur<br />

Canawers (taZris samSeneblo warweras) emyarebodes.<br />

maTSi araferia saswaulebrivi (Tu ar CavTvliT berZnuli<br />

versiis daskvniT nawils), amitom awyuris xatis<br />

saswaulTa ciklis qarTvel avtors, matianis specifikidan<br />

gamomdinare, igi mesxuri gadmocemidan aRebuli<br />

iseTi niSandoblivi realiebiT ganuvrcia, rogoricaa:<br />

a) RvTismSoblis xatis saswaulebrivad gamosaxva;<br />

b) wm. andrias saqarTveloSi warmogzavna;<br />

g) xatis dasveneba awyuris Zvel eklesiaSi – `mcire<br />

ekuderSi~.<br />

am TvalsazrisiT, sainteresoa d. berZeniSvilis dakvirveba:<br />

`qarTlis cxovrebis~ CanarTebi, dakavSirebuli<br />

andria pirvelwodebulis samcxesa da awyverSi<br />

122

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!