iuvenes, qui nudi exercentur in campo, pudenda operiunt. [6] Tonica vestis antiquissima appellata quia in motuincedentis sonum facit; tonus enim sonus est. Primum autem fuere pelliciae tunicae, quibus post offensam et eiectionemde Paradiso Adam et Eva induti sunt. [7] Talaris tunica dicta eo quod ad talos usque descendat et ad pedes defluat; sicutpectoralis, quia apud antiquos brevis erat ut tantum pectus operiret, licet nunc profusior est. [8] Manicleata tunica, id estmanicata, eo quod habeat manicas: quam CHEIRODUTEN Graeci vocant. [9] Dalmatica vestis primuM in Dalmatia,provincia Graeciae, texta est, tunica sacerdotalis candida cum clavis ex purpura. [10] Russata, quam Graeci phoeniceamvocant, nos coccinam, repertam a Lacedaemoniis ad celandum coloris similitudine sanguinem quotiens quis in acievulneraretur, ne contemplanti adversario animus augesceret. Hanc sub consulibus Romani usi sunt milites; unde etiamrussati vocabantur. Solebat etiam pridie quam dimicandum esset ante principia proponi, quasi admonitio et indiciumfuturae pugnae. [11] Laculata est quae lacus quadratos quosdam cum pictura habet intextos aut additos acu. Iacinthinavestis est aerio colore resplendens. [12] Molochinia, quae malvarum stamine conficitur; quam alii molocinam, aliimalvellam vocant. [13] Bombycina e bombyce vermiculo qui longissima ex se fila generat, quorum texturabombycinum dicitur; conficiturque in insula Coo. Apocalama. [14] Serica a serico dicta, vel quod eam Seres primimisurunt. Holoserica tota serica; OLON enim totum. Tramoserica stamine lineo, trama ex serico. Holo (por)phyra totaex purpura; OLON enim totum. [15] Byssina candida confecta ex quodam genere lini grossioris. Sunt qui et genusquoddam lini byssum [esse] existimant. [16] Fibrina [tramam de fibri lana habens]. Caprina. Masticina et mena. [17]Linea, quia ex solo lino fit. Linostema vestis est ex lana linoque contexta: et dicta linostema quia in stamine linum, intrama lanam habet. [18] Recta dicitur vestis quam sursum versum stantesque texunt. Segmentata zonis quibusdam etquasi praecisamentis ornata; nam et particulas cuicumque materiae abscisas praesegminas vocant. [19] Levidensis,quod raro filo sit leviterque densata. Pavitensis contraria levidensi dicta, quod graviter pressa atque calcata sit.[20] Citrosa, quasi concrispa ad similitudinem citri. Naevius (Bell. Pun. 10):Pulchra quae ex auro vestemque citrosam.Velenensis tunica est quae affertur ex insulis. [21] Exotica vestis peregrina deforis veniens, ut in Hispania a Graecis.Polymita multicoloris; polymitus enim textus multorum colorum est. Acupicta vestis acu textilis vel acu ornata. [22]Eadem et Phrygia; huius enim artis periti Phrygii omnes dicuntur, sive quia in Phrygia inventa est; unde et artifices, quiid faciunt, Phrygiones dicuntur. Vergilius (Aen. 3,484):Phrygiam chlamydem.[23] Trilicis a tribus liciis, quia est et simplex et bilex. Ralla, quae vulgo rasilis dicitur. Interpola vestis illa vocatur quaedum sit vetus ad novam speciem recuratur. [24] Pannucia nuncupata quod sit diversis pannis obsita. Colobium dictumquia longum est et sine manicis, antiqui enim magis hoc utebantur. Levitonarium est colobium lin<strong>eu</strong>m sine manicis,quale Aegyptii monachi utuntur. [25] Lumbare vocatur quod lumbis religetur, vel quod lumbis haereat. Hoc in Aegyptoet Syria non tantum feminae sed et viri utuntur. Vnde et Ieremias trans Euphraten tulit lumbare suum, ibique illud inforamine petrae abscondit, et postea scissum repperit. Hoc a quibusdam et renale dicitur, quia [in] renibus alligatur.[26] Limus est vestis quae ab umbilico usque ad pedes producitur. Haec autem vestis habet in extremo sui purpuramlimam, id est fluxuosam; unde et nomen accepit, nam limum obliquum dicimus. [27] Licinum vocatum quod texturaeius ligata sit in totum; quasi diceret liginum, C pro G littera commutata. [28] Armilausa vulgo vocata quod ante etretro divisa atque aperta est, in armos tantum clausa; quasi armiclausa, C littera ablata. [29] Camisias vocari quod in hisdormimus in camis, id est in stratis nostris. Femoralia appellata eo quod femora tegant. Ipsae et bracae, quod sintbreves et verecunda corporis his velentur. [30] Tubrucos vocatos quod tibias bracasque tegant. Tibraci, quod a braciisad tibias usque perveniant.<strong>XX</strong>III. DE PROPRIO QVARVNDAM GENTIVM HABITV. [1] Quibusdamautem nationibus sua cuique propriavestis est, ut Parthis sarabarae, Gallis linnae, Germanis renones, Hispanis stringes, Sardis mastrucae. [2] Sarabarae suntfluxa ac sinuosa vestimenta, de quibus legitur in Danielo (3,94): 'Et sarabarae eorum non sunt inmutatae.' Et Publilius(19):Vt quid ergo in ventre tuo Parthi sarabarassuspenderunt?Apud quosdam autem sarabarae quaedam capitum tegmina nuncupantur, qualia videmus in capitibus Magorum picta.[3] Linnae saga quadra et mollia sunt. De quibus Plautus (frag. 176):Linna coopertus est textrino Gallia.[4] Renones sunt velamina humerorum et pectoris usque umbilicum, atque intortis villis adeo hispida ut imbremrespuant. Quos vulgo reptos vocant, eo quod longitudo villorum quasi reptat. De quibus Sallustius (Hist. 3,104):'Germani intectum renonibus corpus tegunt.' Dicti autem renones a Reno Germaniae flumine, ubi his frequenterutuntur. [5] Mastruca vestis Germanica ex pelliculis ferarum, De qua Cicero pro Scauro (45): 'Quem purpura regalis
non commovit, <strong>eu</strong>m Sardorum mastruca mutavit?' Mastruca autem quasi monstruosa, eo quod qui ea induuntur quasi inferarum habitum transformantur. [6] Dinoscuntur et gentes ita habitu sicut et lingua discordes. Persae brachia et cruralin[e]amentis, caput tiara tegunt; eminent apicibus fastigiatis Alani; horrent et male tecti cum latratoribus linguis Scotti;sagati sunt Alamanni, linteati Indi, gemmati Persae, sericati Seres, pharetrati Armenii. [7] Nonnullae etiam gentes nonsolum in vestibus sed et in corpore aliqua sibi propria quasi insignia vindicant: ut videmus cirros Germanorum, granoset cinnibar Gotorum, stigmata Brittonum. Circumcidunt quoque Iudaei praeputia, pertundunt Arabes aures, flaventcapitibus intectis Getae, nitent Albani albentibus crinibus. Mauros habet tetra nox corporum, Gallos candida cutis; sineequis inertes extant Alani; nec abest gens Pictorum, nomen a corpore, quod minutis opifex acus punctis et expressusnativi graminis sucus inludit, ut has ad sui, specimen cicatrices ferat, pictis artubus maculosa nobilitas.[8] Habet et sexus institutam speciem habitus; ut in viris tonsi capilli, in mulieribus redundantia crinium, quod maximevirginibus insigne est; quarum et ornatus ipse proprie sic est, ut concumulatus in verticem ipsam capitis sui arcemambitu crinium contegat.<strong>XX</strong>IV. DE PALLIIS VIRORVM. [1] Pallium est quo ministrantium scapulae conteguntur ut, dum ministrant, expeditidiscurrant. Plautus (frag. 177):Si quid facturus es, adpende in humeris pallium,et pergat quantum valet tuorum pedum pernicitas.Dictum autem pallium a pellibus, quia prius super indumenta pellicia veteres utebantur, quasi pellea; sive a palla perderivationem. [2] Chlamys est qui ex una parte induitur, neque consuitur, sed fibula infrenatur. Hinc et Graece nomenaccepit. [3] Toga dicta quod velamento sui corpus tegat atque operiat. Est autem pallium purum forma rotunda etfusiore, et quasi inundante sinu, et sub dextro veniens supra humerum sinistrum ponitur, cuius similitudinem inoperimentis simulacrorum vel picturarum aspicimus; easque statuas togatas vocamus. [4] Toga autem Romani in pac<strong>eu</strong>tebantur, belli autem tempore paludamentis. [5] Mensura togae iusta si sex ulnas habeat. Toga palmata dicebatur quammerebantur hi qui reportabant de hostibus palmas: ipsa vocabatur et toga picta, eo quod victorias cum palmis intextashaberet. [6] Toga candida eademque cretata in qua candidati, id est magistratum petentes, ambiebant, addita creta quocandidior insigniorque esset. Cicero in oratione quam habuit contra conpetitores 'In Toga Candida' scripsit. [7] CinctusGabinus est cum ita inponitur toga ut togae lacinia, quae post secus reicitur, adtrahitur ad pectus, ita ut ex utroque latereex humeris picturae pendeant, ut sacerdotes gentilium faciebant aut cingebantur praetores. [8] Trabea erat togae speciesex purpura et cocco qua operti Romanorum reges initio procedebant. Hanc primum Romulus adinvenisse perhibetur addiscretionem regii habitus. Trabea autem dicta quod in maiori gloria hominem transbearet, hoc est ultra et in posterumampliori dignitate honoris beatum faceret. [9] Paludamentum erat insigne pallium inperatorum cocco purpuraque etauro distinctum. De quo Sallustius (Hist. 1,87): 'Togam,' inquit, 'paludamento mutavit.' Erat autem pallium bellicum,dictum, aliquibus videtur, quod eo indutus palam faceret imperator bellum futurum. [10] Circumtextum est quodGraece KUKLAS dicitur. De quo Vergilius (Aen. 1,649):Et circumtextum croceo velamen acantho.Circumtextum autem dictum quia est rotundum pallium. [11] Diplois Graecum nomen, ab eo quod sit duplex amictus.Horatius (Epist. 1,17,25):Contra quem duplici panno patientia velat.[12] Est autem vestis militaris, cuius usus Gallicis primum expeditionibus coepit e praeda hostili. De qua est vox illasenatui: 'Togis depositis Quirites ad saga fuerunt.' [13] Sagum autem Gallicum nomen est: dictum autem sagumquadrum eo quod apud eos primum quadratus vel quadruplex esset. [14] Paenula est pallium cum fimbriis longis.Lacerna pallium fimbriatum quod olim soli milites utebantur; unde et in distinguenda castrensi urbanaque turba hostogatos, illos lacernatos vocabant. Inde autem lacernae quasi amputatis capitibus fimbriarum, neque ita laxis ut suntpaenularum. [15] Mantum Hispani vocant quod manus tegat tantum; est enim breve amictum. [16] Praetexta puerile estpallium quo usquead sedecim annos pueri nobiles sub disciplinae cultu utebantur; unde et praetextati pueri appellatisunt. Dicta autem praetexta quia praetexebatur ei latior purpura. [17] Casula est vestis cucullata, dicta perdiminutionem a casa, quod totum hominem tegat quasi minor casa. Inde et cuculla, quasi minor cella. Sic et Graeceplanetas, dicta quia oris errantibus evagantur. Vnde et stellae planetae, id est vagae, eo quod vago sui errore motuquediscurrunt. [18] Birrus a Graeco vocabulum trahit, illi enim birrum bibrum dicunt. [19] Melotes, quae etiam peravocatur, pellis est caprina [a] collo pendens praecincta usque ad lumbos: est autem habitus proprie necessarius ad operisexercitium. Fiebat autem prius, ut quidam existimant, de pelliculis melonum; unde et melotes vocatae sunt. [20]Fimbriae vocatae ora vestimentorum, hoc est fines, ex Graeco vocabulum trahunt; Graeci enim terminum ORONvocant.<strong>XX</strong>V. DE PALLIIS FEMINARVM. [1] Regillum est praelatum reginarum amiculum; unde et appellatum. Peplummatronale pallium ex purpura signatum, cuius fimbriae aurei staminis summitate resplendent. [2] Palla est quadrum
- Page 1 and 2:
Etymologiarum sive Originumlibri XX
- Page 3 and 4:
enim ibi sonus eius. [8] V quoque l
- Page 5 and 6:
duo sunt: grammaticorum atque rheto
- Page 7 and 8:
Molossum, Â- | Â- Â-Tribrachym,
- Page 9 and 10:
obolo ad ea ponitur quae ad aliquid
- Page 11 and 12:
diminutionem, utputa "funemÂ' masc
- Page 13 and 14:
XXXV. DE METAPLASMIS. [1] Metaplasm
- Page 15 and 16:
[18] Hirmos est sententia continuat
- Page 17 and 18:
extulerat.Vbi non solum puppis, sed
- Page 19 and 20:
Congrua enim est similitudo de spec
- Page 21 and 22:
vitem et ad rubum; quod totum utiqu
- Page 23 and 24:
VI. DE TRIPERTITA CONTROVERSIA. [1]
- Page 25 and 26:
XV. DE GENERIBVS QVAESTIONVM. [1] G
- Page 27 and 28:
[18] Aliae responsivae, ut "illinc,
- Page 29 and 30:
Dialecticam et Rhetoricam. Dicta au
- Page 31 and 32:
dedicativum per reflexionem, ut: "O
- Page 33 and 34:
Mortaline manu factae inmortale car
- Page 35 and 36:
V.DE PRIMA DIVISIONE PARIVM ET INPA
- Page 37 and 38:
sol ipse distaret, et usque ad vert
- Page 39 and 40:
Adhibebatur autem non solum in proe
- Page 41 and 42:
XXXVIII. DE CARDINIBVS CAELI. [1] C
- Page 43 and 44:
LXIII. DE STELLARVM CVRSV. [1] Side
- Page 45 and 46:
versa, quae Graece ARKTOS appellatu
- Page 47 and 48:
thoracem vel pulmonem, PTUSIS dicit
- Page 49 and 50:
[3] Incensum dictum quia igne consu
- Page 51 and 52:
XVIII. DE PRIVILEGIIS. [1] Privileg
- Page 53 and 54:
suo deiecerit vel expugnaverit. [6]
- Page 55 and 56:
loquendi ecclesiasticus procedit. T
- Page 57 and 58:
consules, adhuc aera nondum erat. E
- Page 59 and 60:
haeresis abdicatur. [VMDCCXXII]. Iu
- Page 61 and 62:
Ezechielem Spiritus sanctus signifi
- Page 63 and 64:
in cera mucroneque aremus osseo.Gra
- Page 65 and 66:
[5] CYCLVS PRIMVS DECEMNOVENALIS.Lu
- Page 67 and 68:
XI. Kal. Mai. XVIII.[7]TERTIVS CYCL
- Page 69 and 70:
IV. Kal. April. XXI.E.III. Idus Apr
- Page 71 and 72:
C.VI. Idus April. XVIII.B.C. III. K
- Page 73 and 74:
quietis illius mysterium confirmare
- Page 75 and 76:
aliquo fuerimus opere detenti, ipsu
- Page 77 and 78:
Deo dicta sunt, ad totam pertinent
- Page 79 and 80:
quibus Dominus singulariter appella
- Page 81 and 82:
et vocati Throni quia illis condito
- Page 83 and 84:
Deum, sed secundum suam voluntatem.
- Page 85 and 86:
quod canit (Luc. 1,72): 'Memorare t
- Page 87 and 88:
Sacerdos autem nomen habet conposit
- Page 89 and 90:
contenti, vel ex eis geniti, dum re
- Page 91 and 92:
adstruunt Deos esse, contra illud q
- Page 93 and 94:
[3] Itaque haec vanitas magicarum a
- Page 95 and 96:
nominis invexit. [15] Daemonas a Gr
- Page 97 and 98:
Propterea et virgines ei servire di
- Page 99 and 100:
Hebraei et Syri. Omnes mediterranea
- Page 102 and 103:
[90] Daci autem Gothorum soboles fu
- Page 104 and 105:
Nam fastum regium non benivolentia
- Page 106 and 107:
unius familiae habitaculum est, sic
- Page 108 and 109:
[16] Adoptione quoque, quod humana
- Page 110 and 111:
Conubium autem non a nupta, sed a n
- Page 112 and 113:
consilium. [40] Constans dictus quo
- Page 114 and 115:
Ira enim inflammat. Frendens, quod
- Page 116 and 117:
Labere pinnis.[159] Cursu enim laps
- Page 118 and 119:
Pernicibus ignea plantis:sicut cele
- Page 120 and 121:
Cernimus adstantes nequiquam lumine
- Page 122 and 123:
Aut quia vocem ipsam Graeci AUDEN v
- Page 124 and 125:
concava vertebra vocantur, quia in
- Page 126 and 127:
Laudatur primo prole puerpera [nato
- Page 128 and 129:
meretrices fuerunt, quae transeunte
- Page 130 and 131:
Ruminatio autem dicta [est] a ruma,
- Page 132 and 133:
[22] Ipsi sunt et fibri, qui etiam
- Page 134 and 135:
arenis, nec ullum indicium sui prae
- Page 136 and 137:
aut aeris, aut carnium, aut frondiu
- Page 138 and 139:
nominatur, propter quod circumcisa
- Page 140 and 141:
vocibus dolentes vel suam mutatione
- Page 142 and 143:
cur potius nomen non dedit uva mihi
- Page 144 and 145:
occidit, appellaturque Boreus; alte
- Page 146 and 147:
contrarius est. [16] Duo sunt autem
- Page 148 and 149:
tractu vocari dicit, quod omnia ad
- Page 150 and 151:
nuncupavit, ex qua ortus procedit;
- Page 152 and 153:
Iudaeam et Arabiam, et surgens ab E
- Page 154 and 155:
fluvium magnum Erimanthum; asbeston
- Page 156 and 157:
centum viginti passibus divisa, qua
- Page 158 and 159: promuntorium Siciliae respiciens Aq
- Page 160 and 161: I. DE CIVITATIBVS. [1] De auctoribu
- Page 162 and 163: eam Capuam dictam, quod eius terra
- Page 164 and 165: de tenebris eius ad lucem venire in
- Page 166 and 167: calcentur atque extortae exprimantu
- Page 168 and 169: [9] Conpascuus ager dictus qui a di
- Page 170 and 171: virtutem salis et similiter oritur
- Page 172 and 173: excedat; unguentis et ipse aptus. [
- Page 174 and 175: [8] Cinaedia invenitur in cerebro p
- Page 176 and 177: accensis permixta arena litoris, tr
- Page 178 and 179: lapis concordiam habet; sola enim h
- Page 180 and 181: [15] Medimna mensura est quinque mo
- Page 182 and 183: earum natura flexibilis, quae quasi
- Page 184 and 185: malorum flores Graeci BALAUSTION ap
- Page 186 and 187: eius una parte sunt alba, altera vi
- Page 188 and 189: IX. DE HERBIS AROMATICIS SIVE COMMV
- Page 190 and 191: herba asperrima et spinosa. Struthi
- Page 192 and 193: causa nomen illi dedit. Volvi appel
- Page 194 and 195: Bucina cogebat priscos ad arma Quir
- Page 196 and 197: XI. DE ARIETE. [1] Arieti nomen spe
- Page 198 and 199: XXVIII. DE CIRCO. [1] Circus Soli p
- Page 200 and 201: LI. QVID QVO PATRONO AGATVR. [1] Et
- Page 202 and 203: praebet. Portemia navicula Syriatic
- Page 204 and 205: infossos terra substernant, et lapi
- Page 206 and 207: sit rubra et sanguineo proxima. Hae
- Page 210 and 211: pallium muliebris vestis, deductum
- Page 212 and 213: licet et segmentatas vestes dicamus
- Page 214 and 215: sufficiat. [10] Iantaculum est prim
- Page 216 and 217: expressa, a caelo vocata, quod est
- Page 218 and 219: ostendere ad pronuntianda vada port