essentialia, ut D<strong>eu</strong>s, Dominus, Omnipotens, Inmutabilis, Inmortalis. Et inde propria, quia ipsam substantiam significantqua unum sunt. [6] Appellativa vero Pater et Filius et Spiritus sanctus, Ingenitus et Genitus et Procedens. Eadem etrelativa, quia ad se invicem referuntur. Cum enim dicitur D<strong>eu</strong>s, essentia est, quia ad se ipsum dicitur. Cum vero diciturPater et Filius et Spiritus sanctus, relative dicuntur, quia ad se invicem referuntur. [7] Nam Pater non ad se ipsum, sedad Filium relative dicitur, quia est ei filius: sic et Filius relative dicitur, quia est ei pater: sic et Spiritus sanctus, quia estPatris Filiique spiritus. [8] His enim appellationibus hoc significatur, quod ad se invicem referuntur, non ipsa substantiaqua unum sunt. Proinde Trinitas in relativis personarum nominibus est; deitas non triplicatur, sed in singularitate est;quia si triplicatur, deorum inducimus pluralitatem. [9] Nomen autem deorum in angelis et sanctis hominibus ideopluraliter dicitur, propter quod non sint merito aequales. [10] De quibus Psalmus (81,6): 'Ego dixi: Dii estis.' De Patreautem et Filio et Spiritu sancto propter unam et aequalem divinitatem non nomen deorum, sed Dei esse ostenditur, sicutait Apostolus (1 Cor. 8,6): 'Nobis tamen unus D<strong>eu</strong>s,' vel sicut voce divina dicitur (Marc. 12,29): 'Audi Israel, DominusD<strong>eu</strong>s tuus D<strong>eu</strong>s unus est,' scilicet ut et Trinitas sit, et unus Dominus D<strong>eu</strong>s sit. [11] Fides apud Graecos de Trinitate hocmodo est: una OUSIA, ac si dicat una natura aut una essentia: tres UPOSTASEIS, quod resonat in Latinum vel trespersonas vel tres substantias. [12] Nam Latinitas proprie non dicit de Deo nisi essentiam; substantiam vero non propriedicit, sed abusive; quoniam vere substantia apud Graecos persona intellegitur, non natura.V.DE ANGELIS. [1] Angeli Graece vocantur, Hebraice malachoth, Latine vero nuntii interpretantur, ab eo quod Dominivoluntatem populis nuntiant. [2] Angelorum autem vocabulum officii nomen est, non naturae. Semper enim spiritussunt, sed cum mittuntur, vocantur angeli. [3] Quibus ideo pictorum licentia pinnas faciunt, ut celerem eorum in cunctadiscursum significent, sicut et iuxta fabulas poetarum venti pinnas habere dicuntur, propter velocitatem scilicet. Vnde etScriptura sacra dicit (Psalm. 104,3): 'Qui ambulat super pinnas ventorum.' [4] Novem autem esse ordines angelorumsacrae Scripturae testantur, id est angeli, archangeli, throni, dominationes, virtutes, principatus, potestates, cherubim etseraphim. Quorum officiorum vocabula cur ita dicta sint, interpretando exequimur. [5] Angeli vocantur propter quod decaelis ad adnuntiandum hominibus mittuntur. Angelus enim Graece, Latine nuntius dicitur. [6] Archangeli Graecalingua summi nuntii interpretantur. Qui enim parva vel minima adnuntiant, angeli; qui vero summa, archangelinuncupantur. Archangeli dicti eo quod primatum teneant inter angelos; ARCHOS enim Graece, Latine princepsinterpretatur. Sunt enim duces et principes, sub quorum ordine unicuique angelorum officia deputata sunt. [7] Nam quiaarchangeli angelis praesunt Zacharias propheta testatur dicens (2,3): 'Ecce angelus,qui loquebatur in me, egrediebatur, et angelus alius egrediebatur in occursum eius, et dixit ad <strong>eu</strong>m: Curre, loquere adpuerum istum dicens: Absque muro habitabitur Hierusalem.' [8] Si enim in ipsis officiis angelorum nequaquampotestates superiores inferiores disponerent, nullo modo hoc, quod homini diceret angelus, ab angelo cognovisset. [9]Quidam autem archangelorum privatis nominibus appellantur, ut per vocabula ipsa in opere suo quid valeantdesignetur. [10] Gabriel Hebraice in linguam nostram vertitur fortitudo Dei. Vbi enim potentia divina vel fortitudomanifestatur, Gabriel mittitur.[11] Vnde et eo tempore, quo erat Dominus nasciturus et triumphaturus de mundo, Gabriel venit ad Mariam, ut illumadnuntiaret qui ad debellandas aerias potestates humilis venire dignatus est. [12] Michael interpretatur, Qui sicut D<strong>eu</strong>s.Quando enim aliquid in mundo mirae virtutis fit, hic archangelus mittitur. Et ex ipso opere nomen est eius, quia nemovalet facere quod facere potest D<strong>eu</strong>s. [13] Raphael interpretatur curatio vel medicina Dei. Vbicumque enim curandi etmedendi opus necessarium est, hic archangelus a Deo mittitur; et inde medicina Dei vocatur. [14] Vnde et ad Tobiamidem archangelus missus oculis eius curationem adhibuit, et caecitate detersa visum ei restituit. Nominis eniminterpretatione et angeli officium designatur. [15] Vriel interpretatur ignis Dei, sicut legimus apparuisse ignem in rubo.Legimus etiam ignem missum desuper, et inplesse quod praeceptum est. [16] Throni autem et dominationes etprincipatus et potestates et virtutes, quibus universam caelestem societatem Apostolus conplectitur, ordines angelorumet dignitates intelleguntur; et pro hac ipsa distributione officiorum alii throni, alii dominationes, alii principatus, aliipotestates dicuntur, pro certis dignitatibus quibus invicem distinguntur. [17] Virtutes angelicae quaedam ministeriaperhibentur, per quos signa et miracula in mundo fiunt; propter quod et Virtutes dicuntur. [18] Potestates sunt, quibusvirtutes adversae subiectae sunt, et inde Potestatum nomine nuncupantur, quia maligni spiritus eorum potestatecoercentur, ne tantum mundo noceant quantum cupiunt. [19] Principatus sunt hi qui angelorum agminibus praesunt.Qui pro eo, quod subditos angelos ad explendum ministerium divinum disponunt, principatus vocabulum acceperunt.Nam alii sunt qui administrant, alii qui adsistunt, sicut et per Danielum dicitur (7,10): 'Milia milium ministrabant ei, etdecies milies centena milia adsistebant ei.'[20] Dominationes sunt ii qui etiam Virtutibus et Principatibus praeeminent, qui pro eo, quod ceteris angelorumagminibus dominantur, Dominationes vocantur. [21] Throni sunt agmina angelorum, qui Latino eloquio sedes dicuntur;
et vocati Throni quia illis conditor praesidet, et per eos iudicia sua disponit. [22] Cherubin autem et ipsi sublimescaelorum potestates et angelica ministeria perhibentur; qui ex Hebraeo in linguam nostram interpretantur scientiaemultitudo. Sunt enim sublimiora agmina angelorum, qui pro eo, quod vicinius positi divina scientia ceteris ampliuspleni sunt, Cherubin, id est plenitudo scientiae, appellantur. [23] Ipsa sunt illa duo animalia super propitiatorium arcaeficta ex metallo, propter significandam angelorum praesentiam, in quorum medio ostenditur D<strong>eu</strong>s. [24] Seraphinquoque similiter multitudo est angelorum, qui ex Hebraeo in Latinum ardentes vel incendentes interpretantur. Quiidcirco ardentes vocantur, quia inter eos et D<strong>eu</strong>m nulli angeli consistunt; et ideo quanto vicinius coram eo consistunt,tanto magis luminis claritate divini inflammantur. [25] Vnde et ipsi velant faciem et pedes sedentis in throno Dei; etidcirco cetera angelorum turba videre Dei essentiam plene non valent, quoniam Cherubin eam tegit. [26] Haec igiturvocabula agminum angelorum ita sunt specialia ordinum singulorum, ut tamen sint ex parte communia omnium. Namdum Throni sedes Dei in quorundam angelorum ordine specialiter designentur, tamen per Psalmistam (79,2): 'Qui sedessuper Cherubin,' dicitur. [27] Sed ideo isti ordines angelorum privatis nominibus appellantur, quia hoc ipsud officiumin proprio ordine plenius acceperunt. Et cum sint omnibus communia, proprie tamen haec nomina suis ordinibusdeputantur. [28] Vnicuique enim, sicut praedictum est, propria officia sunt iniuncta, quae promeruisse eos in mundiconstat exordio. Nam quia angeli et locis et hominibus praesunt, per Prophetam testatur angelus dicens (Daniel. 10,13):'Princeps regni Persarum restitit mihi.' [29] Vnde apparet nullum esse locum cui angeli non praesint. Praesunt enim etauspiciis operum omnium. [30] Hic est ordo vel distinctio angelorum, qui post lapsum malorum in caelesti vigoresteterunt. Nam postquam apostatae angeli ceciderunt, hi perseverantia aeternae beatitudinis solidati sunt. Vnde et postcaeli creationem in principio reperitur (Genes. 1,6,8): 'Fiat firmamentum, et vocatum est firmamentum caelum.' [31]Nimirum ostendentis quod post ruinam angelorum malorum hi, qui permanserunt, firmitatem aeternae perseverantiaeconsecuti sunt, nullo iam lapsu aversi, nulla superbia cadentes, sed firmiter in Dei amore et contemplatione manentes,nihil aliud dulce habent nisi <strong>eu</strong>m a quo creati sunt. [32] Quod autem duo Seraphim in Esaia (6,2) leguntur, figuraliterVeteris et Novi Testamenti significationem ostendunt. Quod vero faciem et pedes Dei operiunt, quia praeterita antemundum et futura post mundum scire non possumus, sed media tantum eorum testimonio contemplamur. [33] Singulisenas alas habent, quia de fabrica tantum mundi, quae in sex diebus facta sunt, in praesenti saeculo novimus. Quodclamat ter Sanctus alter ad alterum, Trinitatis in una divinitate demonstrat mysterium.VI. DE HOMINIBVS QVI QVODAM PRAESAGIO NOMEN ACCEPERVNT. [1] Plerique primorum hominum expropriis causis originem nominum habent. Quibus ita prophetice indita sunt vocabula, ut aut futuris aut praecedentibuseorum causis conveniant. [2] In quibus tamen manente spiritali sacramento, nunc tantum ad litteram intellectumhistoriae persequimur. Vbi autem etymologiae interpretationem non attigimus, solam ipsam in Latino etymologiamposuimus. [3] Quod autem unum nomen Hebraicum aliter atque aliter interpretatur, hoc secundum accentuum etlitterarum evenit diversitatem, ut in variis significationibus nomina commutentur. [4] Adam, sicut beatus Hieronymustradit, homo sive terrenus sive terra rubra interpretatur. Ex terra enim facta est caro, et humus hominis faciendi materiesfuit. [5] Eva interpretatur vita sive calamitas sive vae. Vita, quia origo fuit nascendi: calamitas et vae, quiapraevaricatione causa extitit moriendi. A cadendo enim nomen sumpsit calamitas.[6] Alii autem dicunt: ob hoc Eva vita et calamitas appellata, quia saepe mulier viro causa salutis est, saepe calamitatiset mortis, quod est vae. [7] Cain possessio interpretatur, unde etymologiam ipsius exprimens pater eius ait (Genes. 4,1):'Cain, id est, Possedi hominem per D<strong>eu</strong>m.' Idem et lamentatio, eo quod pro interfecto Abel interfectus sit, et poenam suisceleris dederit. [8] Abel luctus interpretatur, quo nomine praefigurabatur occidendus. Idem et vanitas, quia cito solutusest atque subtractus. [9] Seth interpretatur resurrectio, eo quod post fratris interfectionem natus sit, quasi resurrectionemfratris ex mortuis suscitaret. Idem et positio, quia posuit <strong>eu</strong>m D<strong>eu</strong>s pro Abel. [10] Enos iuxta propriae linguaevarietatem homo vel vir dicitur. Et congrue hoc vocabulum habuit. De eo enim scriptum est (Genes. 4,26): 'Tuncinitium fuit invocandi nomen Domini'; licet plerique Hebraeorum arbitrentur quod tunc primum in nomine Domini et insimilitudine eius fabricata sint idola. [11] Enoch dedicatio. In ipsius enim nomine civitatem postea aedificavit Cain.[12] Cainan lamentatio vel possessio eorum; sicut enim Cain possessio, ita derivatum nomen, quod est Cainan, facitpossessio eorum. [13] Matusalam interpretatur mortuus est. Evidens etymologia nominis. Quidam enim <strong>eu</strong>m cum patretranslatum fuisse, et diluvium praeterisse putaverunt. Ob hoc signanter transfertur: mortuus est, ut ostenderetur nonvixisse <strong>eu</strong>m post diluvium, sed in eodem cataclysmo fuisse defunctum. Soli enim octo homines in arca diluviumevaserunt. [14] Lamech percutiens. Iste enim percussit et interfecit Cain: quod etiam ipse postea perpetrasse uxoribusconfitetur. [15] Noe requies interpretatur, pro eo quod sub illo omnia retro opera quieverunt per diluvium. Vnde et patereius vocans nomen eius Noe dixit (Genes. 5,29): 'Iste requiescere nos facit ab omnibus operibus nostris.' [16] Semdicitur nominatus, quod nomen ex praesagio posteritatis accepit. Ex ipso enim patriarchae et apostoli et populus Dei.Ex eius quoque stirpe et Christus, cuius ab ortu solis usque ad occasum magnum est nomen in gentibus. [17] Chaincalidus, et ipse ex praesagio futuri cognominatus. Posteritas enim eius eam terrae partem possedit, quae vicino solecalentior est. Vnde et Aegyptus usque hodie Aegyptiorum lingua Kam dicitur. [18] Iapheth latitudo. Ex eo enimpopulus gentium nascitur; et quia lata est ex gentibus multitudo credentium, ab eadem latitudine Iapheth dictus est.Canaan filius Cham interpretatur motus eorum. [19] Quod quid est aliud nisi opus eorum? Pro motu enim patris, id estpro opere eius, maledictus est. [20] Arfaxat sanans depopulationem. [21] Chus Hebraice Aethiops interpretatur; aposteritate sui generis nomen sortitus. Ab ipso enim sunt progeniti Aethiopes. [22] Nembroth interpretatur tyrannus.
- Page 1 and 2:
Etymologiarum sive Originumlibri XX
- Page 3 and 4:
enim ibi sonus eius. [8] V quoque l
- Page 5 and 6:
duo sunt: grammaticorum atque rheto
- Page 7 and 8:
Molossum, Â- | Â- Â-Tribrachym,
- Page 9 and 10:
obolo ad ea ponitur quae ad aliquid
- Page 11 and 12:
diminutionem, utputa "funemÂ' masc
- Page 13 and 14:
XXXV. DE METAPLASMIS. [1] Metaplasm
- Page 15 and 16:
[18] Hirmos est sententia continuat
- Page 17 and 18:
extulerat.Vbi non solum puppis, sed
- Page 19 and 20:
Congrua enim est similitudo de spec
- Page 21 and 22:
vitem et ad rubum; quod totum utiqu
- Page 23 and 24:
VI. DE TRIPERTITA CONTROVERSIA. [1]
- Page 25 and 26:
XV. DE GENERIBVS QVAESTIONVM. [1] G
- Page 27 and 28:
[18] Aliae responsivae, ut "illinc,
- Page 29 and 30: Dialecticam et Rhetoricam. Dicta au
- Page 31 and 32: dedicativum per reflexionem, ut: "O
- Page 33 and 34: Mortaline manu factae inmortale car
- Page 35 and 36: V.DE PRIMA DIVISIONE PARIVM ET INPA
- Page 37 and 38: sol ipse distaret, et usque ad vert
- Page 39 and 40: Adhibebatur autem non solum in proe
- Page 41 and 42: XXXVIII. DE CARDINIBVS CAELI. [1] C
- Page 43 and 44: LXIII. DE STELLARVM CVRSV. [1] Side
- Page 45 and 46: versa, quae Graece ARKTOS appellatu
- Page 47 and 48: thoracem vel pulmonem, PTUSIS dicit
- Page 49 and 50: [3] Incensum dictum quia igne consu
- Page 51 and 52: XVIII. DE PRIVILEGIIS. [1] Privileg
- Page 53 and 54: suo deiecerit vel expugnaverit. [6]
- Page 55 and 56: loquendi ecclesiasticus procedit. T
- Page 57 and 58: consules, adhuc aera nondum erat. E
- Page 59 and 60: haeresis abdicatur. [VMDCCXXII]. Iu
- Page 61 and 62: Ezechielem Spiritus sanctus signifi
- Page 63 and 64: in cera mucroneque aremus osseo.Gra
- Page 65 and 66: [5] CYCLVS PRIMVS DECEMNOVENALIS.Lu
- Page 67 and 68: XI. Kal. Mai. XVIII.[7]TERTIVS CYCL
- Page 69 and 70: IV. Kal. April. XXI.E.III. Idus Apr
- Page 71 and 72: C.VI. Idus April. XVIII.B.C. III. K
- Page 73 and 74: quietis illius mysterium confirmare
- Page 75 and 76: aliquo fuerimus opere detenti, ipsu
- Page 77 and 78: Deo dicta sunt, ad totam pertinent
- Page 79: quibus Dominus singulariter appella
- Page 83 and 84: Deum, sed secundum suam voluntatem.
- Page 85 and 86: quod canit (Luc. 1,72): 'Memorare t
- Page 87 and 88: Sacerdos autem nomen habet conposit
- Page 89 and 90: contenti, vel ex eis geniti, dum re
- Page 91 and 92: adstruunt Deos esse, contra illud q
- Page 93 and 94: [3] Itaque haec vanitas magicarum a
- Page 95 and 96: nominis invexit. [15] Daemonas a Gr
- Page 97 and 98: Propterea et virgines ei servire di
- Page 99 and 100: Hebraei et Syri. Omnes mediterranea
- Page 102 and 103: [90] Daci autem Gothorum soboles fu
- Page 104 and 105: Nam fastum regium non benivolentia
- Page 106 and 107: unius familiae habitaculum est, sic
- Page 108 and 109: [16] Adoptione quoque, quod humana
- Page 110 and 111: Conubium autem non a nupta, sed a n
- Page 112 and 113: consilium. [40] Constans dictus quo
- Page 114 and 115: Ira enim inflammat. Frendens, quod
- Page 116 and 117: Labere pinnis.[159] Cursu enim laps
- Page 118 and 119: Pernicibus ignea plantis:sicut cele
- Page 120 and 121: Cernimus adstantes nequiquam lumine
- Page 122 and 123: Aut quia vocem ipsam Graeci AUDEN v
- Page 124 and 125: concava vertebra vocantur, quia in
- Page 126 and 127: Laudatur primo prole puerpera [nato
- Page 128 and 129: meretrices fuerunt, quae transeunte
- Page 130 and 131:
Ruminatio autem dicta [est] a ruma,
- Page 132 and 133:
[22] Ipsi sunt et fibri, qui etiam
- Page 134 and 135:
arenis, nec ullum indicium sui prae
- Page 136 and 137:
aut aeris, aut carnium, aut frondiu
- Page 138 and 139:
nominatur, propter quod circumcisa
- Page 140 and 141:
vocibus dolentes vel suam mutatione
- Page 142 and 143:
cur potius nomen non dedit uva mihi
- Page 144 and 145:
occidit, appellaturque Boreus; alte
- Page 146 and 147:
contrarius est. [16] Duo sunt autem
- Page 148 and 149:
tractu vocari dicit, quod omnia ad
- Page 150 and 151:
nuncupavit, ex qua ortus procedit;
- Page 152 and 153:
Iudaeam et Arabiam, et surgens ab E
- Page 154 and 155:
fluvium magnum Erimanthum; asbeston
- Page 156 and 157:
centum viginti passibus divisa, qua
- Page 158 and 159:
promuntorium Siciliae respiciens Aq
- Page 160 and 161:
I. DE CIVITATIBVS. [1] De auctoribu
- Page 162 and 163:
eam Capuam dictam, quod eius terra
- Page 164 and 165:
de tenebris eius ad lucem venire in
- Page 166 and 167:
calcentur atque extortae exprimantu
- Page 168 and 169:
[9] Conpascuus ager dictus qui a di
- Page 170 and 171:
virtutem salis et similiter oritur
- Page 172 and 173:
excedat; unguentis et ipse aptus. [
- Page 174 and 175:
[8] Cinaedia invenitur in cerebro p
- Page 176 and 177:
accensis permixta arena litoris, tr
- Page 178 and 179:
lapis concordiam habet; sola enim h
- Page 180 and 181:
[15] Medimna mensura est quinque mo
- Page 182 and 183:
earum natura flexibilis, quae quasi
- Page 184 and 185:
malorum flores Graeci BALAUSTION ap
- Page 186 and 187:
eius una parte sunt alba, altera vi
- Page 188 and 189:
IX. DE HERBIS AROMATICIS SIVE COMMV
- Page 190 and 191:
herba asperrima et spinosa. Struthi
- Page 192 and 193:
causa nomen illi dedit. Volvi appel
- Page 194 and 195:
Bucina cogebat priscos ad arma Quir
- Page 196 and 197:
XI. DE ARIETE. [1] Arieti nomen spe
- Page 198 and 199:
XXVIII. DE CIRCO. [1] Circus Soli p
- Page 200 and 201:
LI. QVID QVO PATRONO AGATVR. [1] Et
- Page 202 and 203:
praebet. Portemia navicula Syriatic
- Page 204 and 205:
infossos terra substernant, et lapi
- Page 206 and 207:
sit rubra et sanguineo proxima. Hae
- Page 208 and 209:
iuvenes, qui nudi exercentur in cam
- Page 210 and 211:
pallium muliebris vestis, deductum
- Page 212 and 213:
licet et segmentatas vestes dicamus
- Page 214 and 215:
sufficiat. [10] Iantaculum est prim
- Page 216 and 217:
expressa, a caelo vocata, quod est
- Page 218 and 219:
ostendere ad pronuntianda vada port