licet et segmentatas vestes dicamus, ut ipse (6,89):Et segmentatis dormisset parvola cunis.[13] Plerumque autem et per munile omnia ornamenta matronarum significantur, quidquid illis munere datur. [14]Murena vulgo vocatur quod scilicet auri metallo in virgulis lentescente quaedam ordinis flexuosi catena contexitur insimilitudinem murenae serpentis, quae ad collum ornandum aptatur. Haec interdumauri atque argenti texitur virgulis.Vnde et in Canticis dicitur canticorum (1,10): 'Murenulas aureas faciemus tibi vermiculatas argento.' [15] Catellae suntcatenulae colli invicem se conprehendentes in modum catenae; unde et appellatae. [16] Dextras communes essevirorum ac feminarum, quia utriusque sexus dexterae sunt. Armillae autem proprie virorum sunt, conlatae victoriaecausa militibus ab armorum virtute: unde et quondam vulgo viriolae dicebantur. Ab intellectu autem circuli armilla nondiscrepat, quia ipsa quoque hoc, ubi ponitur, ambiendo constringit; sed armilla latius extenditur, circulus rotundus fit.[17] Fibulae sunt quibus pectus feminarum ornatur, vel pallium tenetur a viris in humeris, s<strong>eu</strong> cingulum in lumbis.Lunulae sunt ornamenta mulierum, in lunae similitudinem bullulae aureae dependentes. [18] Specula sunt in quibusfeminae vultus suos intuuntur. Dictum autem speculum vel quod ex splendore reddatur, vel quod ibi feminae intuentesconsiderent speciem sui vultus et, quidquid ornamenti deesse viderint, adiciant. [19] Periscelides sunt apud feminascrurum ornamenta quibus gressus earum ornantur. Olfactoriola vascula sunt muliebria quibus odoramenta gestantur.<strong>XX</strong>XII. DE ANVLIS. [1] Primus Prometh<strong>eu</strong>s fertur circulum ferr<strong>eu</strong>m incluso lapide digito circumdasse; quaconsuetudine homines usi anulos habere coeperunt. Anuli autem per diminutionem dicti a circulis et anis, qui suntcircum brachia et circum crura; unde et signa eorum per diminutionem sigilla: nam signa maiora sunt, sigilla vero quasiminora signa. [2] Anulos homines primum gestare coeperunt quarto a pollice digito, quod eo vena quaedam ad corusque pertingat, quam notandam ornandamque aliquo insigni veteres putaverunt. [3] Apud Romanos anuli de publicodabantur, et non sine discrimine; nam dignitate praecipuis viris gemmati dabantur, ceteris solidi: anulum aur<strong>eu</strong>m nequeservus neque libertinus gestabat in publico, sed anulo aureo liberi utebantur, libertini argenteo, servi ferreo; licet etmulti honestissimi anulo ferreo utebantur. [4] Apud veteres ultra unim anulum uti infame habitum viro. Gracchus inMevium: 'Considerate, Quirites, sinistram eius; en cuius auctoritatem sequimini, qui propter mulierum cupiditatem utmulier est ornatus.' Crassus, qui apud Parthos periit, in senectute duos habuit anulos, causam praeferens quod pecuniaei inmensa crevisset. Multi etiam Romanorum pro gravitate anulum gestare in digito abstinuerunt. Feminae non usaeanulis, nisi quos virgini sponsus miserat, neque amplius quam binos anulos aureos in digitis habere solebant. At nuncprae auro nullum feminis leve est atque inmune membrum. [5] Inter genera anulorum sunt ungulus, Samothracius,Thynius. Vngulus est gemmatus, vocatusque hoc nomine quia, sicut ungula carni, ita gemma anuli auro adcingitur.Samothracius aur<strong>eu</strong>s quidem, sed capitulo ferreo; a loco ita vocatus. [6] Thynius purus est, primum in Bithyniafabricatus, quam olim Thyn(i)am vocabant. Flaccus (Maecenas, frag. 1):Lucente, mea vita, nec smaragdosberillosque mihi, Flacce, nec nitentes(nec) percandida margarita quaero,nec quos Tunnica lima perpolivitanellos nec iaspios lapillos.<strong>XX</strong>XIII. DE CINGVLIS. [1] Cinctus est lata zona, et minus lata semicinctium, et utrisque minima cingulum; nam acinctu per diminutionem cingulum nominatum. Cinctu autem iuvenes in exercitatione campestri verecunda velabant;unde et campestris dicebatur. [2] Balt<strong>eu</strong>m cingulum militare est, dictum pro quod ex eo signa dependant addemonstrandam legionis militaris summam, id est sex milium sescentorum, ex quo numero et ipsi consistunt. Vnde etbalt<strong>eu</strong>s dicitur non tantum quod cingitur, sed etiam a quo arma dependant. [3] Zona Graecum est, quam illi ZONARIN,nos cingulum nuncupamus. Strophium est cingulum aur<strong>eu</strong>m cum gemmis. De quo ait Cinna (Catull. 64,65):Strophio lactantes cincta papillas;et Prudentius (PERI STEF 25,4):Nomen hoc gemmae strophio inligata est.[4] Limus est cinctus quem publici habebant servi: et dictus limus quia transversas habebat purpuras, id est limas.Caltulum cinguli genus, a coacto loro dictum. Fibula Graecum est, quam illi ÕfiblinÕ dicunt, quod ligat. Subfibulum,subligaculum. [5] Redimiculum est quod subcinctorium sive bracile nuncupamus, quod descendens per cervicem et alateribus colli divisum, utrumque alarum sinus ambit atque hinc inde subcingit, ut constringens latitudinem vestiatcorpus, contrahat atque coniungendo conponat. Hunc vulgo brachilem, quasi brachialem, dicunt, quamvis nunc nonbrachiorum, sed renum sit cingulum. Subcinctorium autem vocatum quod, ut dictum est, sub brachiis ductum alarumsinum ambit atque hinc inde subcingit. [6] Fascia est qua tegitur pectus et papillae conprimuntur, atque crispanti
cingulo angustius pectus artatur: et dicta fascia quod in modum fasciculi corpus alligat. Hinc et fasciolae, quibusvulnera conligantur. [7] Vitta dicta quod ea pectus vincitur instar vitis ligantis. Limbus est quam nos ornaturamdicimus. [8] Fasciola est quae ambit extremitatem vestium, aut ex filis, aut ex auro contexta adsutaque extrinsecus inextrema parte vestimenti vel chlamydis. De qua Vergilius dicit (Aen. 4,137):Sidoniam picto chlamydem circumdata limbo.<strong>XX</strong>XIV. DE CALCIAMENTIS. [1] Sutores nuncupatos quod insertis filo porcorum setis suant, id est consuant, quasisetores. [2] Caligarios vero non a callo pedum, sed a calo, id est ligno, vocatos, sine quo consui calciamenta nonpossunt, quas Graeci KALOPODAS dicunt: fiebant autem prius ex salice tantum. Hinc et calciamenta dicta quod incalo, id est ligno, fiant; vel quod calcentur. [3] Crepidas Graeci ante repertas usi sunt. Est autem genus singulari forma,et idem utrique aptum pedi, vel dextro vel sinistro. Crepidas autem dictas quod cum sono stringantur, sive a pedumcrepitu in ambulando. [4] Calceos reges utebantur et Caesares. Forma eorum ***. Patricios calceos Romulus repperitquattuor corrigiarum, adsutaque luna: hos soli patricii utebantur. Luna autem in eis non sideris formam, sed notamcentenarii numeri significabat, quod initio patricii senatores centum fuerint. [5] Ocreae tibialia calciamenta sunt, dictaquod crura tegant. Coturni sunt quibus calciabantur tragoedi, qui in theatro dicturi erant et alta intonantique vocecarmina cantaturi. Est enim calciamentum in modum crepidarum, quod heroes utebantur; sed tale est ut et in dextro etin laevo conveniat pede. [6] Baxeae calciamentum comoedorum erat, sicut tragoediorum coturni. Quos quidam etiamcalones appellant, eo quod ex salice fierent; nam Graeci, ut diximus, lignum KALA vocabant. [7] Talares calcei soccisunt, qui inde nominati videntur quod ea figura sint ut contingant talum; sicut subtolares, quod sub talo sint, quasisubtalares. [8] Obstrigilli sunt qui per plantas consuti sunt, et ex superiori parte corrigium trahitur ut constringantur;unde et nominantur. [9] Osas puto ab os primum factas, et quamvis nunc ex alio genere, nomen tamen pristinumretinent. [10] Mullei similes sunt coturnorum solo alto, superiori autem parte cum osseis vel aeneis malleolis, ad quoslora deligabantur. Dicti sunt autem a colore rubro, qualis est mulli piscis. [11] Soleae sunt quibus tantum pedum plantaeteguntur, dictae a solo pedum. Item soleae materiales ex materia coreo intecta. [12] Socci, cuius diminutivum socelli,appellati inde quod saccum habeant, in quo pars plantae inicitur. Calliculae. Caligae vel a callo pedum dictae, vel quialigantur. Nam socci non ligantur, sed tantum intromittuntur. [13] Cernui socci sunt sine solo. Lingulati, quos nosfoliatos vocamus. Clavati [quasi claviati, eo quod minutis clavis, id est acutis, sola caligis vinciantur]. Perones et(s)culponeae rustica calciamenta sunt. Baxea calciamenta mulierum sunt. Corrigiae a coriis vocantur, vel aconligatione, quasi colligiae.Liber <strong>XX</strong>I. DE MENSIS. [1] Primus Daedalus mensam et sellam fecit. Coquinae apparatum Apicius quidam primus conposuit,qui in eo absumptis bonis morte voluntaria periit; et merito, quia is, qui gulae atque edacitati servit, et animan et corpusinterficit. Ab esu et comesu mensae factum vocabulum; nullum enim alium habet usum. [2] Torus dicitur a tortis herbisquae adcumbentium humeris subponuntur. Stibadium ab stipitibus dictum, quasi stipadium; sic enim prius coeptum est.Adcubitum a cibo vocatum, quasi ad cibatum epularum. [3] Convivium apud Graecos a conpotatione, APO TOUPOTOU. Apud nos vero a convictu rectius appellatur, vel quia vitae conlocutionem habet. Item convivium amultitudine convescentium; nam privata mensa victus est, convivium non est. Convivii triplex est modus: discumbendi,edendi, et bibendi. Discumbendi, ut (Virg. Aen. 1,708):Toris iussi discumbere pictis.Edendi et bibendi, ut (Virg. Aen. 1,723):Postquam prima quies epulis mensaeque remotae,crateras magno statuunt et vina coronant.II. DE ESCIS. [1] Cibus dictus quia capitur ore, sicuti esca quia eam os capit. Victus proprie vocatus quia vitam retinet;unde et ad cibum vocare invitare dicitur. [2] Alimonia dicitur eo quod eius sumptu corpus alatur. Hanc iuvenesaccipiunt ad incrementum, senes ad perseverantiam; neque enim subsistere poterit caro nisi confortetur alimentis.Alimentum enim est, quo alimur; alimonium alendi cura. [3] Afluentia nuncupata quasi rei nimium exuberantis effusioultra quam satis est, modusque non est. [4] Opulentia ab ope dicta est, quam si discutias, invenies eam tenere modum.Nam quomodo opitulatur quod nimium est, quum incommodius sit saepe quam parum? [5] Epulae ab opulentia rerumdictae. Epulae autem simplices in duo necessaria dividuntur, panem et vinum, et duo superflua, quae terra et marivescendi causa exquirunt. [6] Dapes autem regum sunt, epulae privatorum. Deliciae nuncupatae quod his delectenturhomines, easque suaviter appetant. [7] Pulmentum vocatum a pulte; sive enim sola pultis, sive quid aliud eiuspermixtione sumatur, pulmentum proprie dicitur. [8] Satietas autem et saturitas sibi differunt: nam satietas ex uno cibodici potest, pro eo quod satis sit; saturitas autem a satura nomen accepit, quod est vario alimentorum adparatuconpositum. [9] Crapula est inmoderata voracitas, quasi cruda epula, cuius cruditate gravatur cor et stomachusindigestus efficitur. Inmoderata enim voracitas vitium est, sed tantun id [est] salutis quantum sustentationi naturaeque
- Page 1 and 2:
Etymologiarum sive Originumlibri XX
- Page 3 and 4:
enim ibi sonus eius. [8] V quoque l
- Page 5 and 6:
duo sunt: grammaticorum atque rheto
- Page 7 and 8:
Molossum, Â- | Â- Â-Tribrachym,
- Page 9 and 10:
obolo ad ea ponitur quae ad aliquid
- Page 11 and 12:
diminutionem, utputa "funemÂ' masc
- Page 13 and 14:
XXXV. DE METAPLASMIS. [1] Metaplasm
- Page 15 and 16:
[18] Hirmos est sententia continuat
- Page 17 and 18:
extulerat.Vbi non solum puppis, sed
- Page 19 and 20:
Congrua enim est similitudo de spec
- Page 21 and 22:
vitem et ad rubum; quod totum utiqu
- Page 23 and 24:
VI. DE TRIPERTITA CONTROVERSIA. [1]
- Page 25 and 26:
XV. DE GENERIBVS QVAESTIONVM. [1] G
- Page 27 and 28:
[18] Aliae responsivae, ut "illinc,
- Page 29 and 30:
Dialecticam et Rhetoricam. Dicta au
- Page 31 and 32:
dedicativum per reflexionem, ut: "O
- Page 33 and 34:
Mortaline manu factae inmortale car
- Page 35 and 36:
V.DE PRIMA DIVISIONE PARIVM ET INPA
- Page 37 and 38:
sol ipse distaret, et usque ad vert
- Page 39 and 40:
Adhibebatur autem non solum in proe
- Page 41 and 42:
XXXVIII. DE CARDINIBVS CAELI. [1] C
- Page 43 and 44:
LXIII. DE STELLARVM CVRSV. [1] Side
- Page 45 and 46:
versa, quae Graece ARKTOS appellatu
- Page 47 and 48:
thoracem vel pulmonem, PTUSIS dicit
- Page 49 and 50:
[3] Incensum dictum quia igne consu
- Page 51 and 52:
XVIII. DE PRIVILEGIIS. [1] Privileg
- Page 53 and 54:
suo deiecerit vel expugnaverit. [6]
- Page 55 and 56:
loquendi ecclesiasticus procedit. T
- Page 57 and 58:
consules, adhuc aera nondum erat. E
- Page 59 and 60:
haeresis abdicatur. [VMDCCXXII]. Iu
- Page 61 and 62:
Ezechielem Spiritus sanctus signifi
- Page 63 and 64:
in cera mucroneque aremus osseo.Gra
- Page 65 and 66:
[5] CYCLVS PRIMVS DECEMNOVENALIS.Lu
- Page 67 and 68:
XI. Kal. Mai. XVIII.[7]TERTIVS CYCL
- Page 69 and 70:
IV. Kal. April. XXI.E.III. Idus Apr
- Page 71 and 72:
C.VI. Idus April. XVIII.B.C. III. K
- Page 73 and 74:
quietis illius mysterium confirmare
- Page 75 and 76:
aliquo fuerimus opere detenti, ipsu
- Page 77 and 78:
Deo dicta sunt, ad totam pertinent
- Page 79 and 80:
quibus Dominus singulariter appella
- Page 81 and 82:
et vocati Throni quia illis condito
- Page 83 and 84:
Deum, sed secundum suam voluntatem.
- Page 85 and 86:
quod canit (Luc. 1,72): 'Memorare t
- Page 87 and 88:
Sacerdos autem nomen habet conposit
- Page 89 and 90:
contenti, vel ex eis geniti, dum re
- Page 91 and 92:
adstruunt Deos esse, contra illud q
- Page 93 and 94:
[3] Itaque haec vanitas magicarum a
- Page 95 and 96:
nominis invexit. [15] Daemonas a Gr
- Page 97 and 98:
Propterea et virgines ei servire di
- Page 99 and 100:
Hebraei et Syri. Omnes mediterranea
- Page 102 and 103:
[90] Daci autem Gothorum soboles fu
- Page 104 and 105:
Nam fastum regium non benivolentia
- Page 106 and 107:
unius familiae habitaculum est, sic
- Page 108 and 109:
[16] Adoptione quoque, quod humana
- Page 110 and 111:
Conubium autem non a nupta, sed a n
- Page 112 and 113:
consilium. [40] Constans dictus quo
- Page 114 and 115:
Ira enim inflammat. Frendens, quod
- Page 116 and 117:
Labere pinnis.[159] Cursu enim laps
- Page 118 and 119:
Pernicibus ignea plantis:sicut cele
- Page 120 and 121:
Cernimus adstantes nequiquam lumine
- Page 122 and 123:
Aut quia vocem ipsam Graeci AUDEN v
- Page 124 and 125:
concava vertebra vocantur, quia in
- Page 126 and 127:
Laudatur primo prole puerpera [nato
- Page 128 and 129:
meretrices fuerunt, quae transeunte
- Page 130 and 131:
Ruminatio autem dicta [est] a ruma,
- Page 132 and 133:
[22] Ipsi sunt et fibri, qui etiam
- Page 134 and 135:
arenis, nec ullum indicium sui prae
- Page 136 and 137:
aut aeris, aut carnium, aut frondiu
- Page 138 and 139:
nominatur, propter quod circumcisa
- Page 140 and 141:
vocibus dolentes vel suam mutatione
- Page 142 and 143:
cur potius nomen non dedit uva mihi
- Page 144 and 145:
occidit, appellaturque Boreus; alte
- Page 146 and 147:
contrarius est. [16] Duo sunt autem
- Page 148 and 149:
tractu vocari dicit, quod omnia ad
- Page 150 and 151:
nuncupavit, ex qua ortus procedit;
- Page 152 and 153:
Iudaeam et Arabiam, et surgens ab E
- Page 154 and 155:
fluvium magnum Erimanthum; asbeston
- Page 156 and 157:
centum viginti passibus divisa, qua
- Page 158 and 159:
promuntorium Siciliae respiciens Aq
- Page 160 and 161:
I. DE CIVITATIBVS. [1] De auctoribu
- Page 162 and 163: eam Capuam dictam, quod eius terra
- Page 164 and 165: de tenebris eius ad lucem venire in
- Page 166 and 167: calcentur atque extortae exprimantu
- Page 168 and 169: [9] Conpascuus ager dictus qui a di
- Page 170 and 171: virtutem salis et similiter oritur
- Page 172 and 173: excedat; unguentis et ipse aptus. [
- Page 174 and 175: [8] Cinaedia invenitur in cerebro p
- Page 176 and 177: accensis permixta arena litoris, tr
- Page 178 and 179: lapis concordiam habet; sola enim h
- Page 180 and 181: [15] Medimna mensura est quinque mo
- Page 182 and 183: earum natura flexibilis, quae quasi
- Page 184 and 185: malorum flores Graeci BALAUSTION ap
- Page 186 and 187: eius una parte sunt alba, altera vi
- Page 188 and 189: IX. DE HERBIS AROMATICIS SIVE COMMV
- Page 190 and 191: herba asperrima et spinosa. Struthi
- Page 192 and 193: causa nomen illi dedit. Volvi appel
- Page 194 and 195: Bucina cogebat priscos ad arma Quir
- Page 196 and 197: XI. DE ARIETE. [1] Arieti nomen spe
- Page 198 and 199: XXVIII. DE CIRCO. [1] Circus Soli p
- Page 200 and 201: LI. QVID QVO PATRONO AGATVR. [1] Et
- Page 202 and 203: praebet. Portemia navicula Syriatic
- Page 204 and 205: infossos terra substernant, et lapi
- Page 206 and 207: sit rubra et sanguineo proxima. Hae
- Page 208 and 209: iuvenes, qui nudi exercentur in cam
- Page 210 and 211: pallium muliebris vestis, deductum
- Page 214 and 215: sufficiat. [10] Iantaculum est prim
- Page 216 and 217: expressa, a caelo vocata, quod est
- Page 218 and 219: ostendere ad pronuntianda vada port