и я я я я т т а я я

ды. Тарихшыга койылатын талаптардыц ен бастысы ол ез! зерттепжургеи, деректе жазылган кубылыстын болган жерш квз алдынаайкын елестету. Сондыктан тарихшы колында эркашан географиялыккарта болуы тию. Бул жерде зерттеупп дерекп жасаушыныц кезшдепайдаланылган адамдардыц кещ стнт багдарлау елшемш ескергешжен. Ce6e6i тарихи даму барысында кенеспкп багдарлау жуйеаталай рет езгерген. Кецеснктеп алгашкы багдарлардьщ 6ipi -субъектщ езш орталык есебшде алып, алыс-кашыкты сол ез1 турганжермен ecenreyi. Мысалы, 1856 жылы Ш. Уэлиханов жазып алган“Манас” жырында Бозтебе “жер кшдЙ!” деп аталады, ейткеш ондаМанас ез ордасын курып, астанага айналдырган. Сондыктан жырда:“Жер ортасы - Бозтебе.Кетерше калын кеп ногай,Тола 6ip жиын кылады” - дейдц.Сонымен катар, зерттеуцп тарихи эюмшшк-территориялык езrepicTepfliде жаксы бшгеш жен. 0cipece, Казакстан тарихын зерттеушшерymiH бул курдел1 мэселелердац 6ipi. Мысалы, казан тец-KepiciHe дейш Казакстанда 6ipryrac экшгшлйс орталыгы болган жок.Ka3ipri Солтустак Казакстан, Акмола, Павлодар, Караганды, ШыгысКазакстан облыстары Далалык елкеге карады. Орталыгы Омбыкал асы болды. Алматы, Жамбыл, Шымкент, Кызыл орда облыстарыТурю стан елкес1не карады. Орталыгы Ташкент. Костанай мен АктебеТоргай облысьш курады. Орталыгы Орынбор. Батые Казакстаноблыстарыныц 6ip белит Астрахань губерниясына юрда. Казактаргакезшде астана болган 4 каланьщ б1рде 6ipeyi Ka3ipri республика территориясынаюрмейдо. Белпл1 себептерге байланысты Казакстандаелдьмекен, жер-су атаулары да кептеген езгер1стерге ушырады.Сондьщтан зерттеуш1 деректеп мэл1меттер аркылы, ондагы жер-суатаулары деректщ кай уакытта пайда болганын деректеп керсеттлгенуакыт аркылы кай жерде жасалынганын болжауга мумюнддк алады.Эрине, тек б1рл1-еюл1 ерекшел1ктерше карай деректщ уакыты, пайдаболган жер1 туралы накты тужырым жасау киын. Соныдктан дерекпкешендо зерттеу аркылы ондагы барлык ерекшел1кгерд1 6ip-6ipiMeHсалыстыру аркылы гана накты niicip айтуга болады.120