Bloed Zweet & Tranen

� Met de klok mee:
Westerdoksdijk,
Sloterparkbad,
Flevoparkbad,
Heiligeweg
Hierin pleit men voor meer recreatieve
ruimtes in de nabijheid van woongebieden
ter bevordering van de algemene
volksgezondheid.
Aan de Westerdoksdijk in Amsterdam
wordt in 1846 de eerste offi ciële zwemschool
geopend: Zwemschool aan het
IJ. Deze zweminrichting was met drie
bassins ruim van opzet, de bodem
was een dikke zandlaag. In het bassin
voor de kinderen dreef een boot met
enkele hengels buitenboord waaraan de
kinderen hun zwemles kregen.
‘Wat een werk hebben wij niet indertijd
gehad om de menschen warm te maken
voor die zweminrichting aan den
Westerdokdijk - ‘t hoognoodige voor onze
Amsterdamsche schoolkinderen. Weet je
nog Sophie? In zes-en-veertig was dat.
Suringar opende met een speech, stond
op een vlot middenin het bassin en zijn
jongen viel uit puur enthousiasme van de
balustrade in ’t water. Weet je nog Sophie?
Wat hebben we gelachen!’
Uit: Klop op de deur, Ina Boudier Bakker, blz. 423.
In het laatste kwart van de 19de eeuw
wordt de aandacht voor de stedelijke
recreatieruimten, naast gezondheidsmotieven,
ook ingegeven door overwegingen
van disciplinaire aard. De aanleg
van parken, speeltuinen, volkstuinen en
zwembaden is namelijk ook een poging
om onzedelijk gedrag en politieke
onrust in het publieke domein te voorkomen.
Als de gemeente Amsterdam in
1878 het eerste zwembad opent gebeurt
dit mede om de aanstoot, die het baden
in de buurt van de openbare weg geeft,
weg te nemen.
‘Volkswedstrijd’
Zwemles is in deze tijd alleen betaalbaar
voor de beter gesitueerden.
Het zwemdiploma was een kostbaar
bezit. De meeste mensen konden niet
zwemmen en er vonden nodeloos
veel verdrinkingen plaats. Een aantal
enthousiaste gebruikers van Zwemschool
aan het IJ richt in 1870 de eerste
zwemvereniging op: de Amsterdamsche
Zwemclub, thans az 1870. Op 6
augustus van dat jaar wordt door az
haar eerste zwemwedstrijd georganiseerd,
een zo genoemde ‘Volkswedstrijd’.
Aantal deelnemers: 18, afstand:
114 meter, snelste tijd: 2 minuten en 55
seconden.
De basis voor het georganiseerd zwemmen
in ons land ligt voor een belangrijk
deel rond het IJ in Amsterdam. Op
initiatief van az 1870, samen met
andere zwemclubs in Nederland, wordt
op 14 augustus 1888 de Nederlandse
Zwembond (nzb) opgericht. Het
doel van de bond is om de beoefening
der zwemkunst in Nederland meer
algemeen te maken. Het diploma
‘Geoefend Zwemmer’ en ‘Zwemmeester’
worden in 1890 ingevoerd. Bij de eerste
moderne Olympische Spelen van
1896 in Athene wordt zwemmen een
olympische sport, voor mannen. Er zijn
vier zwemnummers, waaronder de 100
en 1.500 meter vrije slag in open water.
In 1881 komt er een tweede openluchtzweminrichting
in Amsterdam bij:
badhuis Obelt, aan de Ruyterkade. Hier
kunnen ook dames terecht: een mijlpaal
in de emancipatie van het zwemmen.
Op 11 juli 1886 zwemmen zij hun eerste
Bloed, zweet & tranen | 79