Koloniaal Verslag van 1916 - Koninklijke Bibliotheek

KOLONIAAL VERSLAG 1910.
8 , Hoo
g 2. JAVA
Ook in L915 werden van verscheidene plaatselijke Sarekat
[slam-vereenigingen de statuten goedgekeurd en die rereenigingen
derhalve alt rechtspersoon erkend. De belang*
•telling ran de Inlandsche bevolking voor de Sarekat Islambewêgiug
LI niet meer BOO algemeen aJs zij aanvankelijk was.
Ju rele gewesten nam liet ledental eer af dan toe, terwijl dé
door de Sarekat Islam opgerichte coöperatieve winkelvereenigiiigen
en andere instellingen tot verbetering van den
econoinisehen toestand der inlanders veelal dooi' wanbeheer
verliepen dan wel een kwijnend bestaan leden. Nog sleelits
een enkele maal werden moeielijklieden ondervonden. Zoo
openbaarden zich in de afdeeling Erawang der residentie
Batavia in eene desa verschijnselen van onverdraagzaamheid
tegenover iiiet-leden der Sarekat Islam, terwijl men elders
trachtte in te grijpen in de vanouds bestaande regelingen
oj) de particuliere landerijen. In een drietal desa's in liet
district Pumotan der residentie Rem bang weigerden de leden
van de vereeniging Sarekat Jslani Lasem hunne medewerking
bij de rangschikking in klassen van hunne gronden ten behoeve
van de nieuwe landrenteregeling, terwijl onder de.
Sarekat Jslain-leden in dat district en in het district
Soelang der afdeeling Reinbung een geest van onwil en
ontevredenheid heerschte over enkele bestaande gemeenteinstellingen,
zooals de desakasseu met de ten bate daarvan
onverdeelde communale sawahgronden, over de dekstation»
van Bengaiusch vee, enz. Bij de uitvoering vau de pestbestrijdingsmaatregelen
in de afdeeling Malang der residentie
Paaoeioean werd van de Sarekat Islam-vereenigingen
medewerking ondervonden. Daarentegen ondervond bet bestuur
in de afdeeling Blitur der residentie Kediri bij de
woningverbetering niet alleen geen medewerking, doch zelfs
een lijdelijk verzet, dat evenwel niet lang duurde.
Op de Pamanoekau- en Tjiaseinlanden (afd. Krawaug.
res. Batavia) heerschte de meest volmaakte rust; er deden
zich geen moeielijklieden voor met betrekking tot de toepassing
van het particuliere landerijen-reglement. Zelfs van
de beruchte desa Marioek in het district Pamanoekan (zie
K.V. 1915, kol. 5) werden geen klachten meer vernomen.
Onder de opgezetenen van particuliere landerijen in de
afdeeling Soerabaja ojitstond eene algemeene beweging van
verzet tegen de landheeren, die zich uitte in de weigering om
grondhuur te betalen dan wel een deel van de opbrengst der
DOUW velden aan de landheeren te geven, om diensten te
hunnen behoeve te verrichten en om de door dezen aangestelde
kamponghoofden te erkennen. Herhaaldelijk werd
ten deze de tusschenkomst van het bestuur en de Pegeering
door de bevolking ingeroepen en later ook door de landheeren.
Om indruk te maken werden de klachten door een
groot aantal personen tegelijk voorgebracht bij het liestuur
en de politie, welke l>etoogingen ten slotte streng verboden
werden. Groote ontevredenheid ontstond door het willekeurig
opruimen van eene inlandsche begraafplaats door een der
Arabische landheeren; deze werd deswege vervolgd en tot
eene geldboete veroordeeld.
In de maand Februari 191