Toelichting op archeologische waarden- en ... - Belvedere

RAAP-RAPPORT 1688
schuur) of boerderijverplaatsingen in het kader
van land- of herinrichting. Ook sloopactiviteiten
kunnen archeologische waarden bedreigen, in
de eerste plaats doordat onder het te slopen
object archeologische waarden verborgen
kunnen zijn. Anderzijds kan het te slopen
object ook zelf belangrijke archeologische en/
of bouwhistorische resten bevatten. Binnen
stedelijke gebieden komen de bedreigingen
voor het bodemarchief voornamelijk voort uit
bouwactiviteiten die funderingen nodig hebben.
Vanzelfsprekend is de aanleg van (bijvoorbeeld)
een parkeergarage een zeer ingrijpende verstoring
van de bodem ter plaatse. Indien op die
plek archeologische resten aanwezig zijn of te
verwachten zijn (op basis van kaartbijlagen 1
en 2), dient grote terughoudendheid betracht te
worden bij de planning en uitvoering van dergelijke
projecten. De aanduiding van een historische
bewoningskern dient als begrenzing van
een mogelijk historische dorpskern en de aldaar
gelegen archeologische waarden.
Werkzaamheden in het kader van
natuurontwikkeling
Wanneer natuurontwikkeling gepaard gaat met
grondverzet (bijvoorbeeld de aanleg van natte
oevers, het uitdiepen van voormalige geul- of
beeklopen en de aanleg van poelen) vormt dat
een ernstige bedreiging voor archeologische
waarden. Natuurontwikkeling kan echter ook
bijdragen aan de bescherming van archeologische
waarden door planinpassing. Voorwaarde
is dat vroegtijdig rekening wordt gehouden met
archeologische waarden. Als voorbeeld van
een natuurontwikkeling waarbij tevens archeologische
waarden worden beschermd, geldt
bijvoorbeeld een verlande meanderende stroom
die opnieuw wordt uitgediept. De archeologisch
waardevolle terreinen aan weerszijden van
de voormalige stroom kunnen daarbij worden
gespaard en bovendien opgehoogd (dus extra
134
beschermd) met de grond die vrijkomt bij het
uitdiepen.
De aanleg en het kappen van bos
De aanleg van bos gaat gepaard met grondverzet.
Dit kan beperkt zijn tot het graven van
plantgaten, het ploegen van plantvoren en
het loskomen van kluiten bij stormschade. De
schade die deze werkzaamheden en gebeurtenissen
veroorzaken aan archeologische
waarden is mede afhankelijk van de diepteligging
van de archeologische resten ten opzichte
van het maaiveld. Hoe dieper de archeologische
resten liggen, hoe geringer de aantasting is.
Een ernstige bedreiging echter, ook voor archeologische
waarden die diep onder het maaiveld
liggen, is bosaanleg gepaard gaand met het
diep omzetten van de grond. Hetzelfde geldt
voor het kappen van bos: bij het kappen van
bos worden boomstronken verwijderd. Dit gaat
gepaard met veel grondverzet, waardoor archeologische
sporen ernstig verstoord worden. Het
laatste kan worden voorkomen door de stobben
in de grond te laten zitten.
Diepe agrarische grondbewerkingen
Diepe grondbewerkingen, zoals woelen, diepploegen,
mengwoelen, mengploegen en frezen,
worden tot onder de basis van de bouwvoor
uitgevoerd. Woelen is het losmaken van een
dichte ondergrond zonder dat de ondergrond
naar boven wordt gehaald of wordt vermengd
met de bouwvoor. Door woelen wordt de waterhuishouding
verbeterd. Woelen gebeurt met een
scherpe woeler of ondergrondbreker tot een
diepte van 1,5 m -Mv. Doel van diepploegen
(bijv. door gebruik te maken van een ‘bosploeg’)
is een goede ondergrond naar boven te halen,
waarbij de grond zowel gekeerd als gemengd
kan worden. Er kan tot op circa 2 m -Mv gewerkt
worden. Meermaals is gebleken dat hierdoor
archeologische waarden worden aangetast.