Taalmodellen Fries - Informatie- en Kennispunt Fryslân

- Kwaliteitsniveau praktijk. Voordat met de implementatie van een
verbeteringstraject op het gebied van taalbeleid een start wordt gemaakt, zal moeten
worden vastgesteld aan welke kwaliteitseisen op het gebied van curriculum,
interactiestijl, taalniveau beroepskrachten, materiaal en ouderbetrokkenheid het
gekozen didactische model minimaal moet voldoen en welk geheel aan kwaliteitseisen
uiteindelijk wordt nagestreefd. Vanuit deze uitgangssituatie en het gewenste doel, kan
een verbeteringstraject worden benoemd. Hiervoor wordt een project beschreven.
Daarbij zal rekening gehouden moeten worden met de situatie dat op grond van
voortschrijdend inzicht de bedachte modellen en de daarbij behorende
randvoorwaarden zullen moeten worden aangepast. Dat zal ook wijziging van de in
certificering vastgelegde kwaliteitsnormen voor deze taalmodellen noodzakelijk kunnen
maken.
- Taalbeleid. In de tweetalige situatie van Fryslân is het belangrijk dat voorzieningen
voor jonge kinderen een duidelijk taalbeleid formuleren en uitvoeren. Nieuwe trends
en ontwikkelingen dienen vanuit dat kader te worden getoetst alvorens tot invoering
van nieuwe methoden wordt overgegaan. Voorbeeld: implementatie van VVEprogramma’s
als Piramide; het invoeren van taaltoetsen of andere
screeningsinstrumenten voor de (taal)ontwikkeling.
- Kindvolgsysteem. Om goed aan te kunnen sluiten bij de behoeften van jonge
kinderen is het belangrijk goed geïnformeerd te zijn over de taal of talen, die het kind
thuis spreekt. Deze gegevens dienen bij de overige kindgegevens te worden
geregistreerd. Per groep kunnen deze gegevens van de geplaatste kinderen in kaart
gebracht worden. Dit noemen we de ‘taalkaart’. In de individuele omgang met het kind
en in de groepsgerichte activiteiten kunnen we rekening houden met de
taalachtergrond en het taalniveau van de kinderen, zoals die via het kindvolgsysteem
in beeld worden gebracht. In een tweetalige situatie moet het taalniveau van de
kinderen in beide talen worden ingeschat, alvorens conclusies kunnen worden
getrokken over een achterblijvende taalontwikkeling.
- Tweetalig model. Bij het tweetalig model zal gestreefd worden naar de
implementatie van de zogenaamde ‘taal volgt persoon’ strategie. De ene leid(st)er
krijgt de taalopdracht Nederlands; de andere Fries. Voor jonge kinderen lijkt hiermee
de beste taalscheiding te worden gerealiseerd.
- Didactisch materiaal. Alle drie modellen veronderstellen een tweetalige situatie. In
een tweetalige situatie is het belangrijk dat voldoende Nederlands, maar ook Friestalig
materiaal voor leid(st)ers en kinderen beschikbaar is. Bij Friestalig materiaal voor
kinderen is tegenwoordig aandacht voor Friestalige spelletjes voor op de computer
geen onoverbodige luxe meer. De mogelijkheden van dit medium voor
taalontwikkeling in de voorschoolse periode zijn nog onvoldoende onderzocht en onder
de aandacht gebracht. Het materiaal dat wordt gebruikt moet van voldoende kwaliteit
zijn.
- Plaatsingsbeleid. Indien instellingen werken met groepen met verschillende
taalprogramma’s, zal de plaatsing zoveel mogelijk moeten gebeuren op basis van de
voorkeur van de ouders. Het is belangrijk ouders goed te informeren over het hoe en
waarom van de verschillende programma’s. Een gedifferentieerd aanbod in
taalprogramma’s kan bijdragen aan de concurrentiepositie van de instelling.
- Ouderparticipatie. Besloten moet worden op welke wijze de ouders het best
betrokken kunnen worden bij de taalontwikkeling van de kinderen. Het kan nodig zijn
hiervoor een ouderprogramma aan te gaan bieden. Hierbij kan gedacht worden aan
het organiseren van ouderavonden over taalontwikkeling. Het aanbieden van Friestalig
materiaal aan ouders.
35