Taalmodellen Fries - Informatie- en Kennispunt Fryslân

Waar het heel specifieke zaken betreft zullen ‘keuzemodules’ moeten worden toegevoegd,
die voor het werken in Fryslân wel degelijk vereist gaan worden. Er zullen ook
nascholingstrajecten voor de diverse beroepsgroepen beschikbaar moeten komen. In de
sector kinderopvang is geconstateerd dat met name de oudere groepsleid(st)ers het Fries
zeggen te beheersen. Dat betekent dat in ieder geval een bijscholing voor de jongere
groepsleid(st)ers moet worden georganiseerd, alsmede voor een deel van de leidsters die
niet zullen gaan voldoen aan de objectief vast te stellen normen. Deze zaken zullen in het
hierboven genoemde project een plaats moeten krijgen.
4.3 Overheden
Overheden spelen een belangrijke faciliterende rol bij het tot stand komen van goede
voorzieningen. Nederland bevindt zich in een proces van toegroeien naar meer Europese
eenheid. De beleidsafstand tussen Europees beleid en een gemeente als Tytjerksteradiel is
erg groot. Taal en cultuur raken de identiteit van mensen. Nederland heeft vooral kansen
als kenniseconomie. Daarmee wordt een goed onderwijs voor haar inwoners van groot
belang. De rol en inzet van goed samenwerkende overheden worden in deze situatie voor
de plaatselijke bevolking van groot belang. Hieronder volgen een aantal relevante
aandachtspunten voor deze gezamenlijke regie.
4.3.1 Gemeenten
- Integraal jeugdbeleid. Het is een uitdaging voor gemeenten om te komen tot een
breed samenhangend jeugdbeleid, waarin een expliciet en onderbouwd taalbeleid voor
de voorschoolse periode is opgenomen. Bij het uitwerken van het taalbeleid naar het
plannen en beschikbaar stellen van taalprogramma’s in voorschoolse kindercentra zou
rekening moeten worden gehouden met bevolkingskenmerken. Hiervoor zou goed
samengewerkt kunnen worden met de jeugdgezondheidszorg, die contact heeft met de
meeste gezinnen met jonge kinderen en screeningstaken heeft op het gebied van
taalontwikkeling. Bovendien kan gebruik gemaakt worden van toekomstscenario’s,
zodat tijdig ingespeeld kan worden op veranderingen in de samenstelling van de
bevolking in een bepaald gebied.
- Regiefunctie gemeenten. Vanuit de verantwoordelijkheid voor het lokale
jeugdbeleid is de gemeente het best in de positie om de lokale behoeften aan
programma’s, materiaal en deskundigheidsbevordering in beeld te brengen. Van de
gemeente mag worden verwacht dat zij voor het werkveld relevante wet- en
regelgeving overziet en relevante aandachtspunten voor de meertalige Friese situatie
met betrokken partijen, zoals betrokken organisaties, Provincie Fryslân en het Rijk
(VNG) communiceert. Een voorbeeld in dit kader zijn de ontwikkelingen op het gebied
van GOA-beleid, de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid en de Wet
Basisvoorzieningen Kinderopvang. Het screenen op taalontwikkeling zal in de Friese
situatie specifieke aandachtspunten met zich meebrengen. Ook het invoeren van VVEprogramma’s
als ‘Piramide’, zal in Fryslân niet vanzelfsprekend een oplossing zijn voor
landelijk gesignaleerde achterstandsproblematiek bij met name allochtonen. Bij de
invoering van de Wet Basisvoorziening Kinderopvang krijgt de gemeente waarschijnlijk
de verantwoordelijkheid voor het handhaven van de kwaliteit in de
dagopvangvoorzieningen. Ook op het gebied van taal zal de kwaliteit op de werkvloer
getoetst moeten worden aan de afspraken die gemaakt zijn tussen Rijk en provincie
en tussen provincie en gemeenten. Aanvullend op de landelijke kwaliteitseisen kan
gewerkt worden met een toetsingsinstrument voor de kwaliteit van het taalbeleid.
Hiervoor is een concept voor een ‘certificeringsinstrument 60 ’ klaar. In de komende
jaren zou dit model – in samenwerking met organisaties en provincie - getoetst en
geperfectioneerd kunnen worden.
60 Van Alten A., Santema S., Zylstra A. (sept. 2003) “Fernijd KFyB” (Kwaliteitsramt Frysk yn ‘e Berne-opfang),
foar de Feriening Frysktalige Berne-Opfang, konsept. Fer. FBO, Ljouwert.
37