Poenae sunt servanda - DSpace at Open Universiteit

zou afnemen, indien haar instrumenten niet zouden worden geactualiseerd. Om die reden werden de bestaande
verdragen ingedeeld naar draagwijdte en er werd beoordeeld welke instrumenten voor herziening in aanmerking
zouden komen. 154
In 1995 heeft de toenmalige Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vijf criteria gegeven op grond
waarvan het eventuele nut voor een ILO-verdrag kan worden beoordeeld: (1) er moet voldoende vooruitzicht zijn op
bekrachtiging door een groot aantal landen, (2) de inhoud van een verdrag moet zinvol zijn, (3) het verdrag moet een
stap vooruit betekenen, (4) het moet zich in beginsel uitstrekken over het gehele bedrijfsleven en (5) dient voldoende
ruimte te laten voor nationaal beleid. Volgens de minister is het dan ook niet juist om de verdragen enkel vanuit een
zuiver nationaal belang te beschouwen:
‘De betekenis van de ILO en haar verdragen is er met name voor die landen die nog volop in ontwikkeling
zijn. Internationale arbeidsnormen hebben nadrukkelijk een functie als exponent van een streven naar
mondiale sociale gerechtigheid en rechtvaardige concurrentieverhoudingen. Daarom kunnen andere landen
wel degelijk baat hebben bij verdragen die vanuit een Nederlands standpunt niet meer actueel zijn’. 155
2.7 Doorwerking in de Nederlandse rechtsorde
Volkenrechtelijk zijn verdragen ‘contracten’ tussen staten en/of andere volkenrechtelijke rechtssubjecten. 156 De
vraag of hierdoor tevens personen en ambten van deze rechtssubjecten worden gebonden, wordt verschillend
beantwoord in het monistische - en het dualistische stelsel. 157 De monistische beschouwing gaat uit van een
volkenrechtelijke ‘hogere’ rechtsorde, waarvan de staten een onderdeel uitmaken. Het dualisme gaat daarentegen uit
van twee van elkaar gescheiden rechtssystemen, zodat de volkenrechtelijke norm ook enkel staten bindt. 158
Nederland kent een (gematigd) monistisch stelsel, dat zich heeft gevormd vanuit de jurisprudentie. 159 De
heersende opvatting is dat regels van internationaal recht deel uitmaken van de Nederlandse rechtsorde, zonder dat
daarvoor transformatie naar nationaal recht nodig is. Artikel 91 van de Grondwet, waarin bepaald wordt dat het
Koninkrijk niet gebonden wordt aan verdragen dan na goedkeuring daarvan door de Staten-Generaal, wordt
doorgaans dan ook niet beschouwd als een transformatiehandeling. 160 Indien de verdragsnorm zich richt tot een ambt
als normadressaat dat de bepaling zonder tussenkomst van de nationale wetgever kan of moet toepassen, dan is
tevens sprake van een direct werkende verdragsbepaling. 161 De monistische leer wordt ondertussen wel gematigd
door het bekendmakingsvereiste van art. 93 lid 1 Gw: ‘bepalingen van verdragen en van besluiten van
volkenrechtelijke organisaties, die naar hun inhoud een ieder kunnen verbinden, hebben verbindende kracht nadat zij
zijn bekendgemaakt’. De toepasbaarheid is dus beperkt tot bepalingen van verdragen en besluiten van
volkenrechtelijke organisaties die (a) een ieder verbinden en (b) bekendgemaakt zijn. 162 Artikel 93 Gw draagt de
154
Boonstra 2010, p. 7- 8.
155
Kamerstukken II, 1994/95, 23 900 XV, nr. 44, p. 4.
156
Kortmann 2008, p. 181.
157
Zie ook Van der Pot/Elzinga & De Lange 2006, p. 697 e.v.
158
Kortmann 2008, p. 181.
159
Kortmann 2008, p. 182 ; HR 3 maart 1919, NJ 1919, p. 371 (Grenstractaat Aken).
160
Besselink 2007, p. 64.
161
Kortmann 2008, p. 184.
162
Kamerstukken II, 2007/08, 29 861, nr. 19, p. 3.
27