Drie-Minuten-Toets (DMT) en AVI - Toetswijzer - Kennisnet

Zie voor de omschrijvingen van de niveaugroepen I tot en met V tabel 3.3 hieronder.
Tabel 3.3 Vaardigheidsniveaus I tot en met V
Niveau Definitie
I vaardigheidsscore > P80
II P60 < vaardigheidsscore ≤ P80
III P40 < vaardigheidsscore ≤ P60
IV P20 < vaardigheidsscore ≤ P40
V vaardigheidsscore ≤ P20
Voor het noteren van deze scores en niveaus zijn in de handleiding, losbladig, kopieerbare leerling- en
groepsrapporten en een kopieerbaar groepsoverzicht opgenomen. De toetsresultaten kunnen ook
geautomatiseerd verwerkt worden. In LOVS is een computerprogramma beschikbaar dat, na invoering van
de leerlingresponsen, genoemde rapporten en overzicht aanmaakt en daarnaast desgewenst overzichten
van de DMT-resultaten in relatie tot resultaten op andere toetsen binnen het LOVS – de zogeheten leerling-
of groepsprofielen – en/of overzichten op schoolniveau ten behoeve van de schoolzelfevaluatie (Evers,
2010).
Wanneer LOVS DMT als instrument voor de individuele analyse gebruikt wordt, is het na het bepalen van de
toetsscore, de vaardigheidsscore en het vaardigheidsniveau niet nodig om de resultaten van de leerlingen
op rapporten of overzichten te noteren. Voorafgaand aan een dergelijke DMT-afname heeft immers een
afname met een van de toetsen Technisch lezen of Leestechniek & Leestempo plaatsgevonden; de
resultaten op die toets heeft de leerkracht, eventueel door middel van het computerprogramma, kunnen
vastleggen in de daarbij behorende rapporten en overzichten.
3.3 Inhoudsverantwoording
Met de DMT kan vastgesteld worden hoe goed leerlingen woorden van uiteenlopende moeilijkheid hardop
kunnen verklanken. Het gaat bij deze toets om het lezen van 'losse', geïsoleerde, woorden; niet om het lezen
van zinnen, niet om het lezen van tekst. Een belangrijk verschil tussen het lezen van losse woorden en het
lezen van zinnen of tekst is dat de contextuele informatie die de zin of de tekst bevat een rol kan spelen bij
het decoderen: door gebruik te maken van informatie uit de context kunnen lezers hun decodeerproblemen
tot op zekere hoogte compenseren doordat de context als het ware aanvullende aanwijzingen verstrekt
(Curtis & Glaser, 1983; Goldsmith-Phillips, 1989; Kim & Goetz, 1994: Leu Jr. et al., 1986; Nicholson, 1991;
Nicholson et al., 1988; Stanovich, 1980; Stanovich & Stanovich, 1995; Stanovich et al., 1981). Goede lezers
decoderen overigens bijna altijd zonder daarbij gebruik te maken van informatie uit de context of van welke
kennis – anders dan die over letters en klanken – dan ook. Zwakke lezers daarentegen steunen dikwijls op
de context. Als zij een woord tegenkomen in een context die het woord in hoge mate voorspelbaar maakt,
kunnen zij dat woord makkelijker ontsleutelen. Tekortkomingen in het afleiden van informatie uit het woord
zelf kunnen op deze manier gecompenseerd worden. Bij het lezen van de DMT-leeskaarten echter zal dit
compensatiemechanisme dus niet in werking kunnen treden. De DMT voorziet dan ook in een zuivere
meting van de technische leesvaardigheid; ook in het geval van een meting bij zwakkere technisch-lezers, in
zoverre dat deze leerlingen niet de kans krijgen 'zich beter voor te doen' door gebruik te maken van
contextinfomatie. Anderzijds is het lezen van geïsoleerde woorden natuurlijk een leestaak die wat verder van
het lezen van alledag af staat dan het lezen van woorden in de context van een zin of tekst.
De scores op de leeskaarten van LOVS DMT geven informatie over de technische leesvaardigheid van
leerlingen met betrekking tot het lezen van woorden van uiteenlopende woordtypen. De woorden op de
onderscheiden leeskaarten verschillen immers wat betreft hun orthografische structuur en/of complexiteit, en
daarmee in moeilijkheidsgraad. Een score op de leeskaarten van het eerste niveau geeft aan hoe goed
leerlingen eenvoudige klankzuivere woorden kunnen verklanken. De leeskaarten van het tweede niveau
geven informatie over de mate waarin leerlingen letterclusters en spellingpatronen kunnen herkennen.
Ten slotte tonen de resultaten op de leeskaarten van het derde niveau aan in hoeverre leerlingen
meerlettergrepige woorden, zoals pa-pe-gaai kunnen lezen en betekeniselementen, zoals in het woord
keuken-tafel-tje weten af te leiden. Belangrijke betekeniselementen op de leeskaarten van het derde niveau
zijn: woordstammen, voor- en achtervoegsels en verbuigings- en vervoegingsuitgangen.
Eerder onderzoek aan de DMT-kaarten (Moelands et al., 2003) heeft door middel van een LISREL-analyse
laten zien dat de leeskaarten weliswaar veel onderlinge samenhang vertonen, maar dat zij ook elk een eigen
22