Drie-Minuten-Toets (DMT) en AVI - Toetswijzer - Kennisnet

leeftijd bevinden. In tabel 3.4 staat de verdeling van de woorden over de geclassificeerde jaargroepaanduidingen
aangegeven.
Tabel 3.4 Verdeling van de woorden in de DMT naar verwervingsleeftijd (omgezet in een
geclassificeerde jaargroepaanduiding)
Geclassificeerde
jaargroepaanduiding
Aantal
verworven
woorden
Percentage
vóór groep 3 326 78%
in groep 3 54 13%
na groep 3 34 8%
verwervingsleeftijd onbekend 6 1%
420
91% van de woorden op de leeskaarten van de DMT wordt verworven vóór of in jaargroep 3. 8% van de
woorden wordt daarna verworven en van 1% van de woorden op de leeskaarten is de verwervingsleeftijd
niet bekend. Verreweg de meeste woorden in de DMT zijn dus bekend bij de leerlingen in de doelgroep.
Van de woorden die verworven worden in of na groep 3 of waarvan de verwervingsleeftijden onbekend zijn,
is de gebruiksfrequentie nagegaan in Schrooten & Vermeer (1994). Dit is een woordfrequentielijst gebaseerd
op tellingen in een corpus dat representatief wordt geacht voor het taalaanbod van leerlingen in het
basisonderwijs. Daartoe is het corpus opgebouwd uit de volgende domeinen: (geschreven) tekst in lees- en
prentenboeken, zaakvakmethodes en taalmethodes, en (gesproken) interactietaal van leerkrachten in de
klas. In totaal omvat het geïnventariseerde corpus 1.823.129 tokens 6 ; inclusief 540.422 gesproken tokens.
De meeste woorden in LOVS DMT die in of na groep 3 verworven worden of waarvan de
verwervingsleeftijden onbekend zijn, hebben een redelijk tot hoge gebruiksfrequentie. Lage frequenties
worden voor slechts zestien van deze woorden gevonden. Deze woorden staan in tabel 3.5.
Tabel 3.5 Frequentie en verwervingsleeftijd (omgezet in een jaargroepaanduiding) van de woorden in de
DMT met lage gebruiksfrequenties
Woord Gebruiks- Verworven in
frequentie jaargroep…
ernst 3 3
flap 4 4 of 5
geraas - 6 of 7
gok 5 6 of 7
hengst 1 4 of 5
klapraam - 4 of 5
kramp 5 onbekend
rijm 2 3
tuit 1 4 of 5
vaat 4 3
vangst 5 3
vijl 2 3
vlaai 3 4 of 5
wandrek 1 3
zet 5 3
zetel 2 6 of 7
6
In een corpus teksten kan het aantal woorden geteld worden, maar ook het aantal verschillende woorden. Dit onderscheid komt
overeen met een bekende tweedeling in de taalkunde. Daarin spreekt men, wanneer men het heeft over een woord als abstract
taalbouwsel, van type. Elk individueel 'optreden' van een woord wordt vervolgens beschouwd als een token van het type.
Door het aantal verschillende woorden in teksten te tellen, bepaalt men de frequentie waarmee die taalbouwsels in deze teksten
voorkomen. Het aantal verschillende woorden noemt men, in o.a woordfrequentie-onderzoek, dan ook meestal 'het aantal types';
het totaal aantal woorden in dergelijk onderzoek: 'het aantal tokens'. Het aantal types in het corpus van Schrooten & Vermeer
(1994) bedraagt: 26.600.
24