Drie-Minuten-Toets (DMT) en AVI - Toetswijzer - Kennisnet

4 Het normeringsonderzoek
4.1 Opzet en verloop van het normeringsonderzoek
Begin jaren negentig heeft Cito in het kader van het Leerlingvolgsysteem de Drie-Minuten-Toets (DMT)
uitgegeven (Verhoeven, 1992). De toets was primair bedoeld voor leerlingen in de groepen 3 tot en met 8
van het basisonderwijs, hoewel de eerste druk slechts landelijke vergelijkingsgegevens voor de groepen 3
en 4 bevatte. Het duurde tot in 1995 voordat, in de derde druk, de vergelijkingsgegevens tot en met groep 8
opgenomen konden worden (Verhoeven, 1995).
In 2008 heeft Cito gewerkt aan de herziening van de normen van de DMT. De bestaande leeskaarten zijn
daartoe – en met het oog op kalibratie en hernieuwde kwaliteitscontrole – in januari/februari en mei/juni 2008
voorgelegd aan leerlingen in de jaargroepen 3, 4, 5, 6 en 7; en in januari/februari 2008 aan leerlingen in
jaargroep 8 volgens het afnamedesign op macroniveau in tabel 4.1. De gearceerde cellen geven aan welke
leeskaarten op welk normeringsmoment zijn afgenomen. Om de belasting van de scholen te minimaliseren
en om de standaardisering en objectiviteit van de dataverzameling zoveel mogelijk in de hand te hebben,
werd besloten schoolexterne toetsleiders bij de afnamen in te schakelen. Alleen op scholen waaraan geen
externe toetsleider toegewezen kon worden 7 , werden de afnamen door 'eigen' toetsleiders (meestal de
interne begeleider of de betreffende groepsleerkracht) verzorgd. Dit laatste was op 19% van de scholen het
geval.
Tabel 4.1 Afnamedesign DMT 2008 (macroniveau)
Normeringsmoment eerste
niveau
Medio groep 3
Eind groep 3
Medio groep 4
Eind groep 4
Medio groep 5
Eind groep 5
Medio groep 6
Eind groep 6
Medio groep 7
Eind groep 7
Medio groep 8
Leeskaart op het...
tweede
niveau
27
derde
niveau
Op basis van de op deze manier verkregen gegevens zijn voor de oorspronkelijke DMT-leeskaarten nieuwe
normtabellen opgesteld. Bovendien zijn de leeskaarten en combinaties van leeskaarten op één meetschaal
gebracht (gekalibreerd) met behulp van een uitbreiding van het Poisson-gamma-model (Verhelst &
Kamphuis, 2009; zie de paragrafen 2.4.2 en 4.3 van deze verantwoording).
In de tabellen 4.2, 4.3 en 4.4 staan de afnamedesigns van het normeringsonderzoek uit 2008 op
microniveau. Deze microdesigns zijn, in aanvulling op het macrodesign in tabel 4.1, in detail uitgewerkt om
de voor de psychometrische analyses noodzakelijke koppelingen tussen de kaarten op leerlingniveau te
kunnen bewerkstelligen zonder dat leerlingen een bepaalde kaart meer dan eenmaal voorgelegd krijgen.
7
Cito werkt met een pool van toetsleiders. In principe wordt een toetsleider uit deze pool in nomerings- en kalibratieonderzoek
toegewezen aan een of meer van de deelnemende scholen uit onze steekproef. In principe, want wanneer een school niet op
redelijke afstand van de woonplaats van een van onze toetsleiders ligt – en de reistijd daardoor te lang zou worden – vragen wij
de school of zij zelf iemand voor de taak van toetsleider kunnen vrijmaken. Daarnaast zijn er scholen die deze taak om wat voor
redenen dan ook niet aan externen willen overlaten. En ook komt het natuurlijk voor dat een reeds toegewezen toetsleider moet
afhaken, wegens ziekte bijvoorbeeld.