Aaneenschrijfregelkennisbegripsbeïnvloeding - Igitur - Universiteit ...

Aaneenschrijfregelkennisbegripsbeïnvloeding
reden niet gebruikt. De opbouw van de zinnen wordt in alle gevallen hetzelfde gehouden: een
bijzin met daarin de samenstelling, direct gevolgd door het kritieke segment, een komma en
dan de hoofdzin.
Natuurlijk zijn er ook andere factoren die de leessnelheid van het kritieke segment
beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan woordlengte, woordfrequentie en grammaticale
constructies. Bij het opstellen van de stimuli is geprobeerd om dit soort storende factoren tot
een minimum te beperken. Het kritieke segment is altijd een werkwoord, en getracht is om dit
woord in de versies 1 en 2 ongeveer even lang te houden wat betreft het aantal letters en
lettergrepen als in de versies 3 en 4. Ook wat betreft de woordfrequentie is gepoogd woorden
te gebruiken die enigszins met elkaar overeenkomen. Helaas is dit niet in alle gevallen gelukt.
In 8 van de 20 gevallen is sprake van of een grote afwijking in woordfrequentie, òf van een te
grote afwijking in aantal letters/lettergrepen (zie bijlage 3 voor de berekeningen). Om
beïnvloeding van de berekeningen door deze afwijkingen te voorkomen, zal de factor Zin_ID
als covariate in de ANOVA-toetsen worden opgenomen. Ieder setje van 4 zinnen met
dezelfde samenstelling heeft een unieke Zin_ID toegewezen gekregen. Tot dit setje behoren 2
zinnen met het ene kritieke segment, en 2 zinnen met het andere. Door de factor Zin_ID als
covariate mee te geven, worden de berekeningen gezuiverd van eventuele beïnvloeding door
te verschillende kritieke segmenten.
Om de aandacht van de deelnemers bij het experiment te houden, wordt na bepaalde
zinnen een stelling geponeerd. Deze stelling heeft betrekking op hetgeen direct ervoor gelezen
is, en kan bevestigend of ontkennend beantwoord worden middels het knoppenkastje. De
gegeven antwoorden worden niet gebruikt in de data-analyse, maar dienen louter tot het
stimuleren van nauwkeurig leesgedrag. In totaal zal iedere deelnemer tien stellingen
beantwoorden.
3.2.1.2 Afsluitende vragenlijst
De afsluitende vragenlijst (zie bijlage 4) begint met een correctietaak. Deze taak heeft als doel
de proefpersonen toe te kennen aan één van de twee groepen: regelkenner of niet-regelkenner.
De taak bestaat uit 10 dicteezinnen, ontleend aan diverse edities van het Groot Dictee der
Nederlandse Taal. In de zinnen zijn vele soorten fouten gemaakt, waaronder 8 in de
toepassing van de aaneenschrijfregel. Het betreft 4 gevallen waarin woorden foutief los-, en 4
gevallen waarin woorden foutief aaneengeschreven worden.
Omdat de fouten in het dictee niet in alle gevallen volkomen te vergelijken zijn met de
fouten zoals die zich in het experiment voordoen (vergelijk tengerieve met
sinaasappelsmaak), wordt het over het hoofd zien van 2 fouten in de correctietaak toegestaan.
Proefpersonen worden toegekend aan de groep regelkenners indien minimaal 6 van de 8
mogelijke samenstellingsfouten in het dictee aangestreept zijn, waarvan er ten minste 3 uit de
categorie foutief los-, en 3 uit de categorie foutief aaneengeschreven afkomstig dienen te zijn.
Proefpersonen die niet aan dit criterium voldoen, worden in de groep niet-regelkenners
geplaatst.
Het tweede gedeelte van de afsluitende vragenlijst bestaat uit een evaluatief deel,
waarin de proefpersonen kunnen aangeven hoe ze hun medewerking aan het experiment
hebben ervaren en of er tijdens hun deelname een vermoeden is gerezen over het
onderzoeksonderwerp. Een zeer lage motivatie en teveel inzicht in het onderzoeksonderwerp
zouden kunnen leiden tot ongewenste beïnvloeding van de onderzoeksresultaten. De
uitkomsten van deze vragenlijst worden daarom besproken voordat de resultaten van het
leesexperiment behandeld worden.
3.2.2 Proefpersonen en procedure
De proefpersonen worden geworven tijdens een drietal grootschalige colleges (Psychologie,
Geschiedenis en Inleiding Algemene Taalwetenschappen), doen mee ter compensatie van
afwezigheid tijdens een werkcollege van de eerstejaarscursus Instrueren en Overtuigen van de
opleiding Communicatie- en Informatiewetenschappen of zijn afkomstig uit het sociale
10