Aaneenschrijfregelkennisbegripsbeïnvloeding - Igitur - Universiteit ...

Aaneenschrijfregelkennisbegripsbeïnvloeding
6 Reflectie en vervolgonderzoek
In dit hoofdstuk wordt gereflecteerd op het uitgevoerde onderzoek, en worden enkele
suggesties voor vervolgonderzoek gepresenteerd.
6.1 Reflectie
In dit onderzoek stond de invloed van regelkennis op het effect van onterecht gespatieerde
samenstellingen centraal. Een onderzoek dat, voor zover kon worden nagegaan en in ieder
geval nationaal gezien, uniek is in zijn soort. De resultaten waren bevredigend, de vooraf
opgestelde hypotheses bleken met de werkelijkheid overeen te komen. Kortom: een
schijnbaar ideaal onderzoeksverloop. Toch zijn er wat betreft de onderzoeksopzet een aantal
punten voor verbetering vatbaar.
Het eerste verbeterpunt betreft de onderzoekszinnen. Hoewel die met de grootste
zorgvuldigheid opgesteld zijn, is het in een aantal gevallen niet gelukt om de afwijking van
woordfrequentie en woordlengte van de kritieke segmenten op een acceptabel niveau te
houden. Het valt daarom niet geheel uit te sluiten dat eventueel gevonden effecten berusten op
te grote verschillen tussen de verschillende zinversies.
Een tweede probleem vinden we op het gebied van de filtering. Idealiter zouden
afwijkingen in de data gefilterd moeten worden op zowel proefpersoon- als itemniveau. Zo
kan worden voorkomen dat externe factoren, zoals niet ter zake doende gedachten of tijdelijk
lichamelijke ongemakken, een rol van gewicht gaan spelen tijdens de data-analyse. Echter,
gezien de tijd en middelen die voor dit onderzoek beschikbaar waren, was een dergelijk
geavanceerde filtermethode onmogelijk toe te passen. Een aantal andere methodes werden
onderzocht, teneinde tot een zo goed mogelijk alternatief te komen. Eenvoudigere filters
hadden de neiging om effecten te verwijderen die door de spatiemanipulatie werden
veroorzaakt. Uiteindelijk bleek alleen het wegfilteren van proefpersonen met een afwijkende
leessnelheid een betrouwbare keuze. Incidentele ‘indutmomenten’ zijn hiermee dus niet
weggefilterd.
Het derde discussiepunt heeft betrekking op het feit dat zowel het effect van onterecht
los, als dat van onterecht vast werd onderzocht. Dit leek aanvankelijk een logische beslissing,
maar was dit achteraf gezien wellicht niet. In het geval van onterecht vast is er in de correcte
conditie namelijk geen sprake van een samenstelling, maar van twee losse woorden. Het is
daarom de vraag of het effect van de spatiemanipulatie met elkaar te vergelijken is.
6.2 Vervolgonderzoek
Dit onderzoek is wellicht slechts het begin van veel meer onderzoeken die zich op
samenstellingsproblemen richten, al dan niet in interactie met regelkennis. Het is opmerkelijk
dat er tot nu toe slechts weinig aandacht is uitgegaan naar deze fout, die toch zo vaak gemaakt
wordt.
Vervolgonderzoek zou zich kunnen bedienen van andere onderzoeksmethoden. In dit
geval is gebruik gemaakt van de window moving-techniek, waarbij steeds alleen het actieve
zinsdeel in beeld is. Dit wijkt enigszins af van de gebruikelijke leessituatie, waarin woorden
na het lezen gewoon zichtbaar blijven. Om ook het eventueel teruglezen van tekstpassages te
onderzoeken, kan een onderzoek opgezet worden waarin de gelezen zinsdelen zichtbaar
blijven. Het effect van terugkijken kan ook onderzocht worden met behulp van een meer
geavanceerdere onderzoekstechniek: oogbewegingsregistratie.
Daarnaast kan men ook de invloed van andere stimuli bekijken. Welk effect heeft
spatiëring op begrip wanneer manipulatie niet leidt tot ambigue zinnen? In dit experiment was
daar alleen maar sprake van, terwijl de praktijk leert dat de fout ook kan leiden tot situaties
waarin dit niet het geval is. Of: worden dezelfde resultaten gevonden wanneer er met niet-
(endocentrisch-)nominale samenstellingen gewerkt worden?
Zoals al in paragraaf 4.3 gemeld werd: dit onderzoek kon niet aantonen dat de
conclusie van Inhoff, Radach en Heller (2000), die stelt dat het spatiëren van Duitstalige,
driedelige, niet-ambigue, nominale samenstellingen tot een hogere leessnelheid leidt, ook
18