Aaneenschrijfregelkennisbegripsbeïnvloeding - Igitur - Universiteit ...

Aaneenschrijfregelkennisbegripsbeïnvloeding
proefpersonen buiten de berekeningen gehouden moeten worden. De tien opvulzinnen waren
in alle condities precies hetzelfde, en vormen daarmee een goede manier om de leessnelheid
van de deelnemers in kaart te brengen. De gegevens van de proefpersonen werden verwijderd
wanneer de totale leestijd van deze tien zinnen meer dan 2SD afweek van de gemiddelde
leestijd over alle proefpersonen. Dit heeft geresulteerd in de verwijdering van 2
proefpersonen.
In totaal is door beide filters circa 2,6% van de data verloren gegaan (zie bijlage 10).
4.3 Het effect van foutief spatiëren
Voordat gezocht kan worden naar het interactie-effect tussen het lezen van spatiefouten en
regelkennis, is het belangrijk om te onderzoeken of er überhaupt een effect waar te nemen is
wat betreft spatiefouten. Op basis van het
theoretisch kader wordt verwacht dat dit effect
zeker op zal treden.
In tabel 1 worden de belangrijkste gegevens
van een variantie-analyse over de leestijden
weergegeven (zie ook bijlage 11). Omdat niet
iedere onderzoekszin evenveel segmenten telt,
is bij de berekeningen uitgegaan van de
relatieve afstand van de segmenten tot het
kritieke segment.
Het foutief toepassen van spaties blijkt uit
deze tests een significante invloed te hebben op
de leestijd van:
• de hele zin,
• het kritieke segment,
• het 1 e segment na het kritieke segment,
• het 5 e segment na het kritieke segment.
13
Schrijfwijze * Correctheid
Interactie-effecten
Segment N F df p
Totale leestijd 1760 41,82 1 0,000
Kritiek–4 351 0,26 1 0,611
Kritiek–3 1760 0,22 1 0,637
Kritiek–2 1760 0,19 1 0,660
Kritiek–1 1760 0,54 1 0,816
Kritiek 1760 81,89 1 0,000
Kritiek+1 1757 88,50 1 0,000
Kritiek+2 1759 1,34 1 0,248
Kritiek+3 1715 0,27 1 0,605
Kritiek+4 1404 0,11 1 0,740
Kritiek+5 616 9,31 1 0,002
Kritiek+6 128 0,02 1 0,895
Kritiek+7 Berekening onmogelijk*
Laatste 1757 2,88 1 0,090
= significant verschil (maximaal 5%).
* Dit segment komt slechts in één zin in één conditie voor,
waardoor het uitvoeren van een variantie-analyse onmogelijk is.
tabel 1
De verwachte effecten zijn daadwerkelijk
opgetreden. Het onverwachte optreden van een interactie-effect tijdens het lezen van het
segment dat direct volgt op het kritieke segment, is eenvoudig te verklaren. Uit de pretests
werd al duidelijk dat proefpersonen in een bepaald leesritme terecht kunnen komen, en als het
ware ‘op de automatische piloot’ de knop voor het volgende segment indrukken. Daardoor is
het mogelijk dat men het kritieke segment te snel wegklikt, en pas in het direct opvolgende
segment de gelezen ambiguïteit verwerkt.
Minder gemakkelijk te verklaren is het feit dat ook het 5 e segment na het kritieke
segment een interactie-effect kent. Wellicht heeft dit te maken met het feit dat dit segment
voor de meeste zinnen het laatste betreft. Het kan zijn dat men tijdens het lezen hiervan nog
even de hele zin door het hoofd heen laat gaan, teneinde de betekenis beter te bevatten.
Wanneer we een variantie-analyse uitvoeren op de leestijden van alle laatste zinsegmenten,
dan blijkt het effect hier niet significant te zijn, maar het significantieniveau wel te naderen
(F=2,88; df=1; p=0,090). Zeker in vergelijking met de p-waarden voor de andere segmenten
is dit een overduidelijke uitschieter, en is het onwaarschijnlijk dat het gevonden effect op
toeval berust. De conclusie is daarom dat de significant afwijkende leestijden van het 5 e
segment na het kritische segment worden veroorzaakt door het grote aantal gevallen waarin
dit het laatste segment van de zin betreft.
Het is interessant dat het segment direct voor het kritieke segment geen significante
afwijkingen laat zien. Dit is het segment dat de samenstelling bevat, en daarom in sommige
gevallen gespatieerd is, en in andere gevallen niet. Als we afgaan op de bevindingen van
Inhoff, Radach en Heller (2000), dan zou de leestijd van beide condities significant anders
moeten zijn. Uit hun onderzoek is gebleken dat het onterecht spatiëren van Duitstalige,
driedelige, niet-ambigue, nominale samenstellingen leidt tot kortere leestijden. In de