Burgerlijke bewegingen in Steenwijk - Historisch Centrum Overijssel

nacht onderdak te verlenen. Hoewel daarmee voorlopig de rust weerkeerde,
zou de magistraat zich evenwel niet ontzien de gecommitteerden G. Vogelsangh
er ernstig van te beschuldigen de aanstichter te zijn van de weigering tot
inkwartiering van een detachement Zwitserse soldaten.
Het volgende bedrijfbestond hierin dat, toen op 3 augustus I748 het garnizoen
van Steenwijk samen met alle andere troepen in de omtrek naar Friesland was
vertrokken, er in de herfst van dat jaar een Oranje-Vrij-Compagnie werd opgericht.
Gedurende lange tijd was er geen schutterij geweest en nu hadden er ter
gelegenheid van de verheffing van de Prins tot stadhouder in alle gewesten in
1747 al meermalen samenkomsten van jongeren plaatsgevonden om hun
openlijke vreugde daarover te tonen.
In de zomer van I748 waren er zo'n twintig tot dertig jongelui blijven oefenen
in het gebruik van wapens. Zij wilden zich aaneensluiten tot een compagnie
om meer geregeld bijeen te kunnen komen en te exerceren. Wat er aan ontbrak
waren de officieren. De ene groep wilde zijn officieren verkiezen uit de gecommitteerden,
de andere uit de burgemeesters. Beide partijen bleven op hun
standpunt staan, waardoor er een tweespalt optrad. De meesten schaarden zich
achter de gecommitteerden. Deze groep benoemde op I3 oktober 1748 zijn offieieren,
te weten H.C. Fledderus tot majoor, Dr. H. Tuttel tot kapitein, Pieter
van der Licht tot kapitein-luitenant, Hendrik de Boer tot luitenant, Dr. Stephanus
de Bock tot sous-luitenant, Gerbrand Vogelsangh tot vaandrig en Jan
Thomasz tot kwartiermeester. De tegenpartij zat ook niet stil en stelde een rekwest
op, gericht aan de magistraat, om op de dag bestemd voor de feestviering
naar aanleiding van de te Aken gesloten vrede, onder de wapens te komen
onder bevel van burgemeester Fredrik Ram. Deze liet het rekwest daarop door
de stad rondgaan om iedereen uit te nodigen aan de gewapende optocht deel te
nemen. Dit alles gebeurde zonder toestemming van de magistraat. Om een
zeker tegenwicht te kunnen vormen meende men van de kant der gecommitteerden
ook een werving te moeten doen. Daartoe gingen de tamboers op I2
november I748 met slaande trom door de stad, terwijl een van hen een algemene
uitnodiging voorlas om te dienen onder de Compagnie van Oranje.
's Avonds zou er getracteerd worden op een half vat bier.
Wie hiertoe de opdracht heeft gegeven is niet bekend, maar nog maar nauwelijks
had de magistraat hiervan kennis genomen of hij liet de tamboers met
hun trom door gerechtsdienaar Jan Santink naar het raadhuis brengen. Aangezien
geen van hen kon zeggen op wiens gezag deze uitnodiging was verricht,
liet de magistraat de tamboers weer gaan, maar behield hij de trom en het biljet.
Toevallig bevonden Fledderus, Dr. de Bock en Vogelsangh zich op dat
moment in de stadsherberg naast het stadhuis. Zij zagen wat er gebeurde, vervoegden
zich meteen op het raadhuis en gaven de magistraat te kennen dat het
de bedoeling was geweest om ter ere van Zijne Hoogheid bij voorkomende
gelegenheden te kunnen uitrukken. Daarom eisten zij de trom op. De magistraat
wees deze eis van de hand met de mededeling dat het zonder zijn toestemming
verboden was de trom te roeren en volk te werven. Hierop antwoordden
de gecommitteerden dat de burgemeesters nog nooit iets hadden
willen doen ter ere van Zijne Hoogheid, met als bewijs het feit dat ze naar aan-
Bu'-gerlijke bewegingen in Steenwijk: '745"75° 6r