Burgerlijke bewegingen in Steenwijk - Historisch Centrum Overijssel

68 H. Spreen
De stadhouder liet zich nogmaals door hen om de tuin leiden en gaf, ondanks
een toenemende reeks van klachten toestemming om met het proces tegen
Tuttel en Thomasz verder te gaan. Hij behield zich echter wel het recht voor
om het vonnis te bekrachtigen of te wijzigen, hetgeen een niet onbelangrijke
koerswijziging in de houding van de Prins betekende. Dat verhinderde het
stadsbestuur echter niet een nieuwe reeks van beschuldigingen te uiten aan het
adres van de tegenstanders. Onder andere werden de gecommitteerden ervan
beschuldigd wapens en 'glazen granaten' (flessen gevuld met buspoeder) verborgen
te houden, hetgeen de zaak van de gevangenen er niet beter op maakte.
Tenslotte besloten de moeder van Tuttel en de vrouwen van de andere gevangenen
nogmaals een rekwest in te dienen bij de stadhouder om hun zoon en hun
mannen op borgtocht vrij te laten. In juni 1749 vertrokken de dames in het
gezelschap van Pieter van der Licht naar de stadhouder. Nu bleek deze wel
bereid te zijn aan hun verzoek gehoor te geven. In een missive gafhij de stadsregering
de opdracht de rechtsvervolging op te schorten. Hij liet nu zelf een
onderzoek instellen. Die taak werd opgedragen aan Willem van Haersolte, lid
van de ridderschap van de Veluwe en van de Staten van Gelderland, en aan Mr.
Frederik Robbert van Lathum, burgemeester van Zutphen en raadsecretaris
van het Graafschap. Als secretarissen traden op Mr. Herman Albert Toewater
en Mr. Burchard Johan Daendels, secretaris van de stad Hattem.
Op 16 augustus 1749 kwam deze commissie met haar gevolg in Steenwijk aan.
Ondanks de teleurstelling over de instelling van deze commissie werd zij door
de stadsregering en haar aanhangers met de grootst mogelijke honneurs ontvangen,
en verder ook door enige burgers van de tegenpartij, door de predikanten
en enige officieren van de Compagnie van burgemeester Ram in hun paradekleren.
Diezelfde middag al werden H. Tuttel en J. Thomasz vrijgelaten. Op
I7 augustus 1749 kwamen de moeder van H. Tuttel, G. Vogelsanghs vrouwen
P. van der Licht in Steenwijk terug. Op diezelfde dag kwam ook G. Vogelsangh
op borgtocht vrij, die meteen naar Steenwijk terugkeerde.
Op 29 juli had de stadhouder een afschrift van het burgerrekwest aan de magistraat
gestuurd en daarop ten spoedigste bericht gevorderd. Op 19 augustus
1749 werd het bericht van het stadsbestuur, waarin een rechtvaardiging van
zijn eigen optreden was vervat, aan de erfstadhouder gezonden. Dit bericht
werd door de stadhouder doorgegeven aan de commissie, zodat deze direct met
haar werkzaamheden kon gaan beginnen. Toen dit stuk aan de burgergecommitteerden
ter lezing werd aangeboden, merkten dezen op dat eerst maar eens
aangetoond moest worden of zij zich wel schuldig hadden gemaakt aan oproerige
activiteiten, zoals de magistraat beweerde. Zij voegden er aan toe dat uit
een nadere bestudering van de stadsarchieven, waaronder rekeningen, kwitanties
en opdrachten tot betalingen, wel zou blijken of zij gelijk hadden met hun
kritische opstelling.
Inderdaad eisten de commissarissen de rekeningen, kwitanties, resolutieboeken
en andere stukken op. Een en ander werd zelfs ter inzage gegeven aan
enkele burgergecommitteerden. Alles werd scherp gecontroleerd en er werd
een groot aantal onregelmatigheden ontdekt, waarvoor de magistraat zich
diende te verantwoorden. Landerijen bleken vaak en veel te goedkoop, zonder