Burgerlijke bewegingen in Steenwijk - Historisch Centrum Overijssel

ichtte tot de in zijn waardigheid herstelde stadhouder Willem IV. Via hem verwachtte
de oppositie de zittende magistraat opzij te kunnen schuiven. Zij
slaagde daar na veel vruchteloze pogingen tenslotte in dankzij het persoonlijke
ingrijpen van Willem IV.
De gebeurtenissen in de jaren 1748-I749 wierpen hun schaduw vooruit op de
Patriottentijd (I780-1787). Na I750 had de onderliggende factie onder het vaandel
van Oranje de politieke macht overgenomen van de factie die tientallen
jaren de politieke macht had uitgeoefend. Die was door de afloop van de crisis
in 1750 uit de stad vertrokken of had zich aan de zijlijn moeten opstellen. Aan
regeringshervormingen in democratische zin werd door het nieuwe bewind
echter nauwelijks gedacht. Hoogstens was de herinnering aan de oude privileges
waarvan men zich had voorgesteld dat zij de rechten van de burgerij tegenover
de nieuwe magistraat waarborgde, weer tot leven gewekt. In die zin verviel
de Oranjegezinde factie in dezelfde fouten als die waarvan zij de magistraat
voor 175I beschuldigde, namelijk bevoorrechting van zichzelf. De nieuwe stadhouder
Willem V zou de gevolgen daarvan later ondervinden. De regeringsreglementen
vormden de basis van zijn macht, maar diens weinig doortastende
houding deed bij velen de hoop op ingrijpende verbeteringen vervagen. Toen
het verzet tegen hem zich tijdens de Patriottenbeweging manifesteerde, bleek
de onderliggende factie in Steenwijk nog wel in staat een klein deel van de burgerij
in actie te brengen tegen de Oranjegezinde magistraat. De Patriottenbeweging
in Steenwijk was echter uitermate zwak en daarom leverde dat voor
haar niets op.
Zo zijn er opmerkelijke lijnen te trekken vanaf de Plooierijen in 1703 - I704
toen de onderliggende factie niet in haar opzet slaagde de macht over te
nemen. In de periode 1745 - 1750 slaagde zij daar tenslotte wel in. Zij nam de
macht volledig over en hun tegenstanders werden eruit gewerkt. Het nieuwe
bewind kwam zo stevig in het zadel te zitten dat de in 1750 afgezette factie er
voorlopig niet in zou slagen het verloren terrein te herwinnen.
Anonieme tekening van Steenwijk rond 1800. (Universiteitsbibliotheek Leiden)
B'lrgerlijke bewegingen ill Steenwijk: '745.'75° 75