Burgerlijke bewegingen in Steenwijk - Historisch Centrum Overijssel

schutterijen, de wijkvergaderingen waar de hervormers naar omzagen, waren
alle kleinburgerlijke groeperingen; regentenvrienden wilden bijvoorbeeld wel
officier van een schuttersvendel zijn.
In Steenwijk zien wij een ander beeld bij de oprichting van de Oranje-Vrij-
Compagnie. Wanneer wij er van uit gaan dat de magistraat het niet op prijs
stelde dat anderen in zijn keuken keken, valt het wellicht te verklaren waarom
de regenten probeerden snel te handelen. Zij waren bang dat er teveel bekend
zou worden over hun activiteiten. In dat licht bezien is het des te interessanter
de positie van H.C. Fledderus te bekijken. Hij was getrouwd met Wyts ten
Wolde, eerder weduwe van Joan Zeger Ram en dus ooit de schoonzuster van
burgemeester Fredrik Ram. Het ligt dus voor de hand te veronderstellen dat
Fledderus via zijn vrouw op de hoogte kon zijn van de onoirbare praktijken van
de burgemeesters van Steenwijk. Daarom is het aan te nemen dat vooral Fredrik
Ram de felste tegenstander werd van Fledderus toen die de kwaliteit van
burgergecommitteerde aannam. Dat werd vermoedelijk als verraad beschouwd.
Het lijkt er alleszins op dat ook ordinaire familieruzies aan het conflict ten
grondslag liggen. Ter illustratie: het stiefdochtertje van H.C. Fledderus heette ...
Hendrina Ram, het nichtje van burgemeester Fredrik Ram! Het lijkt er sterk op
dat de magistraat er alles aangelegen is geweest om deze zo belangrijke getuige
zo snel mogelijk te elimineren, maar daarmee bereikte hij wel dat diezelfde
Fledderus een martelaarsfiguur werd.
In de periode 17°4-1745 waren er in Steenwijk nauwelijks grote problemen,
maar in 1745 deden die zich wel voor. Begonnen met een kerkelijk conflict,
deden zij sterk denken aan de woelingen gedurende de Plooierijen (1703-1704).
Evenals in 1745 was de benoeming van een nieuwe predikant in 1703 de aanleiding
geweest tot felle tegenstellingen, die niet alleen de kerkenraad, maar ook
grote delen van de burgerij in conflict met de magistraat brachten. In 1704
werd het conflict nog bijgelegd door middel van een conventie, doch in 1745
bleven de magistraat en de kerkenraad elkaars rechten inzake de benoemingsprocedure
voor een nieuwe predikant bestrijden. Evenals in 1703 koos in 1745
een deel van de burgerij voor de magistraat en een ander deel voor de kerkenraad.
Doch in de periode 1745-1748 werden de problemen omvangrijker, omdat een
deel van de burgerij zich niet alleen achter de kerkenraad schaarde inzake het
benoemingsrecht van een nieuwe predikant, maar ook met een burgerrekwest
kwam waarin de praktijken van de magistraat werden gehekeld. Opvallend is
niet alleen de grote gelijkenis van dit burgerrekwest met de 'brieven van beswaer'
van 1703, maar ook de grote gelijkenis van de familienamen welke
onder beide stukken worden aangetroffen. Daaruit kan de conclusie getrokken
worden dat de ondertekenaars van het burgerrekwest van 1748 in verband zijn
te brengen met de Nieuwe Plooiers van 1703- Alles duidt er op dat net als in
1703 ook in de periode 1745-1748 de onderliggende factie van de moeilijke
omstandigheden waarin het stadsbestuur was komen te verkeren, gebruik probeerde
te maken door een poging te wagen zich van de macht meester te
maken. Het grote verschil is echter dat daar waar men in 1703 probeerde de
bakens te verzetten bij afwezigheid van de stadhouder, men zich juist in 1748
74 H.Spreen