naar publicatie - KBA

Noodzakelijke onderdelen voor een aanpak
Wat zorgen baart in dit onderzoek is dat er schooldirecteuren zijn
die, zonder dat een bestuur ingrijpt, hun gang kunnen gaan in het
gebruik maken van subtiele mechanismen om migrantenkinderen
de toegang te belemmeren en/of afspraken en aanmeldings- of
toelatingsprocedures niet nakomen. Het zelfreinigend vermogen
lijkt hier te kort te schieten. Verontrustend zijn ook de Medezeggenschapsraden,
die regulering of een schoolbestuuroverstijgende
aanpak (zoals centrale aanmelding en toelating), tegenhouden.
De problematiek vraagt een integrale aanpak, gericht op verschillende
fronten. Een aanpak waarin bewustwording, inzichtelijk
maken en maatschappelijke druk noodzakelijke ingrediënten zijn.
Zo’n aanpak vraagt de volgende onderdelen:
1. In beeld brengen van aanmeldings- en toelatingsbeleid en
toelatingsprocedures van scholen in de gemeente en deze
toetsen aan de wettelijke regels (zie hoofdstuk 2).
2. Bewustwording van migrantenouders op het gebied van aanmeldings-
en toelatingsprocedures en de verschillende manieren
waarop de toegang belemmerd kan worden.
3. Een toegankelijk klachtenmeldpunt en steunpunt (met daadkracht!)
inrichten, waar ouders terecht kunnen bij problemen
en vragen (zie ook hieronder).
4. Registratie en in beeld brengen van toelatingsgerelateerde
problemen, klachten en leerlingenstromen in een gemeente
of wijk, waarbij de etnische afkomst als factor wordt meegenomen.
Hiermee maatschappelijke druk creëren, zodat schoolbesturen
beter toezicht gaan houden en het draagvlak voor
(gemeentelijk of wijkgericht) beleid toeneemt.
5. Een actieve, aanjagende en faciliterende rol van de gemeente,
bijvoorbeeld via lokaal educatieve agenda en monitoring.
Omgang met klachten en referentiepunten voor beoordeling
In het onderzoek signaleren we dat weinig migrantenouders een
klacht indienen. Veelal weten ze niet waar ze terecht kunnen,
maar ook de drempel om te melden is hoog. Formeel is een schoolbestuur
verantwoordelijk voor een klachtenprocedure. Ze kan dit
uitbesteden aan een (landelijk) klachtenbureau. De stap naar een
officiële instantie is voor migrantenouders groot en het indienen
van een klacht vraagt de nodige vaardigheden.
Dit pleit ervoor om een laagdrempelige voorziening in een gemeente
of wijk aan te wijzen, waar ouders vertrouwd zijn, en die de
klachten kan signaleren. Gedacht kan worden aan een steunpunt
voor migranten, wijkcentrum, consultatiebureau of CJG. Nadeel
van dergelijke voorzieningen is dat ze weinig gewicht in de schaal
kunnen leggen. Uiteindelijk zullen klachten terecht dienen te komen
bij de instanties die verantwoordelijk zijn. Een mogelijkheid
is dat het steunpunt of centrum, samen met de ouders, de klacht
doormelden aan een schoolbestuur. Daarnaast is het wenselijk dat
een steunpunt de klachten doorgeeft aan de gemeente en mogelijk
andere (landelijke) instanties, zodat er een gemeentelijk (en mogelijk
landelijk) beeld van de mate en aard van ongewenste toelatingspraktijken
gevormd kan worden.
Een ander vraagstuk is het referentiepunt waarop klachten beoordeeld
kunnen of dienen te worden. Waaraan kunnen klachten getoetst
worden? Klachten kunnen betrekking hebben op verschillende
aspecten van het aanmeldings- of toelatingsbeleid of de
toelatingspraktijk. Afhankelijk van de problematiek verschilt het
referentiepunt.
1. Klachten omtrent belemmeringen “aan de poort” nog voordat een
kind is aangemeld.
Dit is een grijs gebied. Feitelijk is er nog geen sprake van een
weigering, maar op subtiele wijze wordt de aanmelding belemmerd.
Een referentiepunt voor klachten op dit gebied zijn
90 etnische afkomst en toelatingspraktijken in het onderwijs Samenvatting, mogelijke aanpakken en discussie 91