Voorlichting in ziekenhuizen - Centre d'éducation du Patient

18
en dus ook niet waar je naar op zoek moet. De noodzaak tot opleiding van
zorgverleners om hen in staat te stellen de informatiebehoefte van gebruikers
van de gezondheidszorg te begrijpen, werd in de aanbevelingen opgenomen.
« Every health and social care professional should be encouraged to embrace
their role as a key information provider ». In het bestek van dit rapport kan hierop
niet uitgebreid ingegaan worden, maar voorlichtingspecifieke zaken zijn te vinden
bij de gegevensverzameling uit Engeland.
Als er wel zorg genoten wordt dan is de voorlichting voor bepaalde groepen een
probleem. Men kan denken aan analfabetisme, maar ook aan het feit dat men de
taal van het land niet machtig is. Kelly ( 2007 ) 37 vond dat artsen de geletterdheid
van patiënten gewoonlijk overschatten. In dit bestek is de term « health literacy »
relevant. Health literacy is een begrip dat door Kickbush 38 wordt gedefineerd als
« the ability to make sound health decisions in the context of everyday life-at home,
in the community, at the work place, the health care system, the market place an
the political arena ». Onderscheiden worden functionele « health literacy » ( kunnen
lezen en schrijven ), interactieve « health literacy » ( cognitieve en sociale
vaardigheden ) en kritieke « health literacy » ( vermogen om informatie te
analyseren en te gebruiken om tot actie over te gaan ) .
In het onderzoek van het VPP ( Vlaams Patienten Platform ) rond patiëntenrechten
van 2006 39 wordt melding gemaakt van de problemen die ziekenhuisartsen,
huisartsen en verpleegkundigen zeggen te ondervinden bij het informeren van
specifieke groepen patiënten. Voornamelijk allochtone patiënten, patiënten met
een psychische aandoening, laag opgeleide patiënten en wilsonbekwame
patiënten. Verpleegkundigen zeggen daarbij ook problemen te hebben met
ouderen en personen met een handicap. Resultaten die ook door Zanchetta 40
werden gevonden. Internet en computerfaciliteiten vormen een beperkte hulp
voor hen gezien taalproblemen en analfabetisme.
De wet op de patiëntenrechten zegt dat de patiënt het recht heeft op voorlichting in
een voor hem of haar begrijpelijke taal. In een samenleving met veel culturen is
dat niet altijd gemakkelijk uit te voeren. In de opleiding van zorgverleners, zo
wordt in bovengenoemd onderzoek van het VPP aanbevolen, zou hiervoor meer
aandacht moeten komen in België.
Initiatieven ter verbetering bij zogenaamde « low literacy » groepen hebben
gemengd effect gehad, maar er is voorzichtig bewijs dat wanneer
toegangsbarrières tot computerfaciliteiten zijn weggenomen er positieve invloeden
zijn op kennis, tevredenheid, gezond gedrag en « self efficacy » 41 .
Lanseley, and Cox 42 vonden dat in Londen, patiënten van zwarte
minderheidsgroepen net zoals anderen die in armoede leven, sociaal
uitgeslotenen, met een ongelijkheid in informatieaanbod over kanker- preventie,
-diagnose, -behandeling en -zorg werden geconfronteerd.
37 Kelly, P.A., Haidet, P. (2007 ) Physician overestimation of patient literacy : a potential source of
health care disparities. Patient Education and Counseling 66(1 ) : 119-22
38 Kickbush,I. et al (2005 ) Enabling healthy choices in modern health societies. Presentation given to
the 8th European Health Forum Bad Gastein : 5-8 October
39 De wet op de patiëntenrechten : kennis, toepassing en attitudes bij beroepsoefenaars, Vrije
Universiteit Brussel i.s.m. Vlaams Patiënten Platform, 2006
40 Zanchetta, M.S., Pouresiami I.M.. Health literacy within the reality of immigrants’ culture and
language. Can J Public Health (2006 ) May-june ;97 Suppl 2 : 526-30
41 Coulter, A., Ellins, J. Patient-focused interventions ;a review of the evidence. London, The Health
Foundation, 2006