Die JJ Potgieter Manuskrip - Dog-on-blues studio

Eric Swardt: <strong>Die</strong> <strong>JJ</strong> <strong>Potgieter</strong> <strong>Manuskrip</strong> Bladsy 18 van 148
Kaap gestuur in ‘n magsvertoning. <strong>Die</strong> konfrontasie is opgelos toe Paul
Kruger ingegee het en die drif op 7 November weer heropen het.
‘n Groep vooraanstaande besigheidsmanne in Johannesburg het ‘n
hervormings komitee gestig. Jameson, wat in 1891 die pos van
administrateur van Mashonaland aanvaar het, het saam met Cecil John
Rhodes, die Eerste Minister van die Kaapkolonie, met die hervormings
komitee saamgesweer om die Transvaalse regering omver te werp.
Op 29 Desember 1895 het Jameson ‘n aanvalsparty die Transvaal ingelei
met die hoop om magte saam te snoer met die ontevrede burgerlikes in
Johannesburg.
Jacobus Johannes <strong>Potgieter</strong> was op ‘n besigheidsreis om geelhout planke vir
beeste te verruil, toe hy die berig ontvang het dat die buitelandse weermag
die staat ingeval het. Hy het onmiddellik na Pretoria gegaan. Toe hy in
Pretoria aangekom het, was die hele weermag reeds gevange geneem. <strong>Die</strong>
burgers het kanonne en Mausers van die beste gehalte gebuit. Cronje het ‘n
lokval vir Jameson se invallers by Krugersdorp voorberei. Na ‘n kort slag by
Doornkop was Jameson tot oorgawe deur die Boere kommandante, Cronje,
Malan en <strong>Potgieter</strong>, gedwing. ‘n Interne gestryery het ontstaan tussen
Generaal Joubert, wat aangedring het op ‘n onvoorwaardelike oorgawe, en
Cronje wat ‘n waarborg gegee het dat die lewens van die invallers gespaar
sou word.
Om vrede in Johannesburg te bewaar het President Paul Kruger ‘n ultimatum
in Januarie 1896 uitgereik aan al die mense in Johannesburg om hul wapens
op te gee. Hy het die ultimatum gerugsteun deur troepe na Johannesburg te
stuur. ‘n Groot weermag van die ZAR was opgekommandeer om Pretoria te
beskerm teen die Uitlanders wat in opstand gekom het. <strong>Die</strong> Uitlanders in
Johannesburg het gewere en ammunisie die stad ingesmokkel. <strong>Die</strong> Hoë
kommissaris van Kaapstad het na Pretoria gekom om die vergieting van
bloed te voorkom. <strong>Die</strong> Uitlanders het gou gereageer op die ultimatum, en die
krisis was gou verby. Alle lede van die hervormings komitee in gearresteer.
<strong>Die</strong> verhoor van die hervormings komitee was in Pretoria gehou. Na ‘n kort
verhoor was die doodsvonnis oor die leiers deur regter Gregorowski
uitgespreek. President Kruger was oorstroom met versoeke om hul lewens te
spaar. Na die selfmoord van een van die gevangenisse het President Paul
Kruger ‘n hand van genade aangebied deur die vonnisse na vyftien jaar