Die JJ Potgieter Manuskrip - Dog-on-blues studio

Eric Swardt: <strong>Die</strong> <strong>JJ</strong> <strong>Potgieter</strong> <strong>Manuskrip</strong> Bladsy 32 van 148
<strong>Die</strong> beleg van Kimberley
Hoofstuk 7
Kimberley, Modderrivier, Magersfontein, Cronje op vlug, Paardeberg
Kimberley was die middelpunt van die diamantstormloop van 1870. Swak
geleë, met geen riviere, bosse of berge, was Kimberley baie kwesbaar teen
‘n aanval. Vir dertig jaar het die diamantmyners die grootste mensgemaakte
gat in die wêreld gegrou. Nege persent van die wêreld se diamant produksie
het van Kimberley af gekom; die Kaapkolonie se grootste bron van
inkomste. Teen 1899 het Kimberley 20,000 blanke en 30,000 swart inwoners
gehad. Soos wat die grouery dieper geraak het, het myn bedrywighede
duurder geraak en kleiner myners het aan die groot maatskappye uitverkoop.
Hierdie maatskappye het swart myners gehuur wat van orals oor die land
afkomstig was. Naderhand was De Beers, met Rhodes as besturende
direkteur, die enkele beherende maatskappy.
<strong>Die</strong> dae wat op die oorlogsverklaring gevolg het, het troepe vanuit die
Oranje-Vrystaat oor die grense gestroom. <strong>Die</strong> Britse garnisoen by Kimberley
was sowat 4,000 man strek. Daar was genoeg in die dorp om te eet vir
sewentig dae. Nadat die Boere Kimberley afgesny het van die roete na die
Kaap het hulle ‘n proklamasie uitgereik om Kimberley as deel van die
Oranje-Vrystaat te annekseer. Luitenant Kolonel Robert Kekewich, wat in
bevel van die Kimberley se garnisoen was, het ‘n teen proklamasie uitgereik.
Op 6 November het die Boere begin om Kimberley met hul 9-ponders te
bombardeer. <strong>Die</strong> Bombardement het aanvanklik paniek veroorsaak, maar dit
was meesal van die teiken af en het min ongevalle geëis.
<strong>Die</strong> Britse verligtingsmagte het by die Oranjerivier kamp opgeslaan. <strong>Die</strong>
Britte se beweeglikheid was swak en inligting was onvoldoende. Toe hulle
na Kimberley, al langs die spoorlyn af begin beweeg het moes die manne dra
wat hul kon. Hulle het die spoorlyn herstel soos hulle aangegaan het om die
weg te baan vir die trein om die swaar toerusting te bring. <strong>Die</strong> Britte het op
21 November 1899 met 8,000 man uit beweeg. Op daardie stadium was
Kimberley al reeds vir vyf weke onder beleg.
Kekewich het op 25 November, nadat hy berig ontvang het van die
naderende verligtingsmagte, die eerste van ‘n aantal aanvalle teen Carter’s