Die JJ Potgieter Manuskrip - Dog-on-blues studio

Eric Swardt: <strong>Die</strong> <strong>JJ</strong> <strong>Potgieter</strong> <strong>Manuskrip</strong> Bladsy 36 van 148
met 600 man in ‘n posisie geplaas, byna teenaan die spoorlyn. Dit was die
plek waar Cronje verwag het dat die vyand sou probeer om deur te breek.
<strong>Die</strong> res van die Soutpansberg kommando was saam met die Klerksdorp en
Potchefstroom kommando’s, met die hulp van ‘n klompie Vrystaters, op die
regter vleuel, sowat 25 myl noord van die Modderrivier stasie en 3 myl van
die spoorlyn. Hulle lyne het in ‘n noordwestelike rigting gelê, met slegs ‘n
paar loopgrawe en klein skanse. Daar was ongeveer 1,500 man op hierdie
vleuel, onder die bevel van Generaal Andries Cronje, broer van Generaal
Piet Cronje.
Daar was ‘n gelykte van ongeveer 500 tree aan die voet van die heuwel wat
nie baie goed verdedig was nie. ‘n Paar klein forte was reg bo-op die rantjie
langs die heuwel. <strong>Die</strong> rantjie het vir 5 myl aangehou in ‘n suid oostelike
rigting, in die rigting van Mosdrif. <strong>Die</strong> linker vleuel het ‘n sterk posisie in en
rondom Mosdrif gehad. Hierdie vleuel van 2,500 man aan die ooste van
Magersfontein was sonder loopgrawe gelaat en was nie goed verdedig nie.
Modderrivier stasie, waar Methuen was, was 5 myl suid van Mosdrif, met ‘n
gelyke gebied tussen in. <strong>Die</strong> verdedigingslyn was ‘n totaal van 12 myl lank,
van Langberg, tot Mosdrif.
Om die vyand te mislei het hulle ‘n paar forte bo-op die rantjie gebou. ‘n
Totaal van elf kanonne was uitgesprei bo-op die koppies. <strong>Die</strong> loopgrawe was
goed gekamoefleer met gras en struike.
Op die 10de Desember 1899, vroeg in die oggend, het die vyand die eerste
kanonskote gevuur na Scholsnek. Dit was die eerste keer wat Jacobus
<strong>Potgieter</strong> onder direkte bombardement beland het. <strong>Die</strong> bombardement het vir
ongeveer ‘n uur en ‘n half aangehou. Drie burgers was gedurende die
bombardement gewond. Generaal Piet Cronje het die burgers in die
omgewing byeen geroep en gesê: “Burgers, die vyand is gereed om teen ons
uit te beweeg. Ons moet een ding in gedagte hou. Om te veg en terug te val
neem die lewens van 20 tot 30 burgers elke dag. <strong>Die</strong> vyand sal teen ons uit
beweeg en ek sal ‘n vlieënde kommando opstel.”
Cronje het gesê dat die swak vleuels sal help. <strong>Potgieter</strong> was in een van die
vleuels. Cronje het aan hulle opdrag gegee om te wag totdat die vyand teen
hulle uit beweeg en dan te storm vir vier tot vyf honderd tree en te skiet om
te dood en nie terug te kyk na enigiemand wat mag getref word deur die
kanonne. Cronje het gesê dat ongelukkig sal daar mense wees wat gedood